Γνωστός όχι μόνο ως ηθοποιός ή ως Βέλγος, ο Λουκά Μπελβό είναι ένας σκηνοθέτης που δεν επαναπαύεται, ολοκληρώνοντας ταινίες εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους (πιο γνωστή ίσως στην Ελλάδα το «38 Μάρτυρες» του 2014), αλλά με κοινά στοιχεία τις καλές ερμηνείες και το παιχνίδι με τα κινηματογραφικά είδη.
Στην πιο φιλόδοξη και μαζί ριψοκίνδυνη στιγμή της σκηνοθετικής του καριέρας, ο Μπελβό υπογράφει το «Αυτή η Γη είναι Δική μας», μια ταινία που αναφέρεται ευθεώς στην άνοδο της ακροδεξιάς στη Γαλλία και παραπέμπει χωρίς ενοχή στο Εθνικό Μέτωπο και την Μαρίν Λε Πεν, ακριβώς τη στιγμή που μοιάζει απαραίτητο.
Οπως δηλώνει ο ίδιος, δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να νικήσεις το κακό από το να το δείξεις και στο Flix μιλάει για τους τρόπους που επιλέγει για να το κάνει.
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το θέμα της ανόδου της ακροδεξιάς στη Γαλλία; Ποιος ήταν ο στόχος σας;
Ενιωθα ότι έπρεπε να κάνω αυτήν την ταινία όσο γυρνούσα ακόμη την προηγούμενή μου. Οι δημοτικές εκλογές ήταν προ των πυλών και τα προγνωστικά έδιναν στο Εθνικό Μέτωπο 30% ή ακόμη και 40%. Η ψήφος του κόσμου υπέρ της ακροδεξιάς με προκαλούσε εδώ και καιρό. Οσο πλησίαζαν οι προεδρικές εκλογές, γινόταν όλο και πιο επείγον να κάνω αυτήν την ταινία.
Πιστεύετε πως η τέχνη μπορεί να αλλάξει τις πολιτικές θέσεις των ανθρώπων;
Η Τέχνη, ο πολιτισμός γενικότερα έχει αλλάξει την ανθρωπότητα με τον πιο βαθύ τρόπο. Οχι ένα συγκεκριμένο βιβλίο ή μια συγκεκριμένη ταινία αλλά από τον Ομηρό μέχρι και σήμερα, η διαδρομή από τον Σαίξπηρ στον Θερβάντες, τον Μπαλζάκ, τον Φλομπέρ και άλλους... είναι οι καλλιτέχνες και οι φιλόσοφοι που, έργο με το έργο τους, άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αναλογιζόμαστε τον κόσμο. Βελτίωσαν την ανθρωπότητα. Δεν νομίζω πως η ταινία μου είχε αντίκτυπο στην εκλογή Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, αλλά νομίζω ότι υπήρξε μια αφορμή για σκέψη.
Το Bloc, το κόμμα στην ταινία είναι φανταστικό, αλλά φέρει τρομακτικές ομοιότητες με το Εθνικό Μέτωπο. Ακόμη και η Πρόεδρος του μοιάζι με την Μαρίν Λε Πεν. Ηταν όλο αυτό συνειδητό;
Φυσικά και η Ανιές Ντορζέλ έπρεπε να παραπέμπει στην Μαρίν Λε Πεν. Η φυσική ομοιότητα τους ήταν ηθελημένη. Με τον ίδιο τρόπο που το κόμμα έπρεπε να θυμίζει το Εθνικό Μέτωπο. Η Ανιές Ντορζέλ επίσης έχει θέματα με τον πατέρα της. Η σχέση τους διατρέχει το φιλμ. Πιστεύω ότι η συμμετοχή κάποιους σε ένα δημοφιλές εξτρεμιστικό κόμμα είναι μια νεύρωση. Κρύβει μέσα του κάτι παράλογο, κάτι ακατανόητο.
Που πιστεύετε ότι οφείλεται η γοητεία που ασκεί στον κόσμο η ακροδεξιά ιδεολογία;
Δεν νομίζω ότι είναι η ιδεολογία που αποπλανεί τον κόσμο. Είναι τα επιχειρήματα. Και, για να είμαστε σωστοί, ο κόσμος άρχισε να ψηφίζει το Εθνικό Μέτωπο όταν θεωρήθηκε δεν ήταν πλέον ένα ακροδεξιό κόμμα. Μετά το 2002, όταν για πρώτη φορά το Εθνικό Μέτωπο κατάφερε να περάσει στο δεύτερο γύρω των προεδρικών εκλογών, ο κόμμα άρχισε ένα «πόλεμο εικόνας». Ολη η επικοινωνιακή στρατηγική βασίστηκε σε τεχνικές μάρκετινγκ προκειμένου να μοιάζει με ένα κόμμα σαν όλα τα άλλα και σίγουρα όχι ένα ακροδεξιό κόμμα. Η στρατηγική πέτυχε. Σήμερα, περίπου ένας στους δύο Γάλλος πιστεύει ότι αυτό δεν είναι πια ένα θέμα με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί.
Ακόμη όμως κι αν οι λέξεις άλλαξαν και τα επιχειρήματα είναι λιγότερο προσβλητικά, οι άνθρωποι και οι ιδέες δεν έχουν αλλάξει. Βλέπουμε ακόμη γύρω από την Μαρίν Λε Πεν ανθρώπους με ισχύ που ανήκουν σε μια βίαιη, ρατσιστική, αντισημητική ακροδεξιά. Οπότε και είχε σημασία να δείξουμε πως πως αυτό το κόμμα είναι αυτό που ήταν πάντα, ένα ακροδεξιό κόμμα, βαθιά φασιστικό. Πιο απλά, η βασική αρχή του λαϊκισμού είναι να λες πάντα αυτό που ο κόσμος θέλει να ακούσει.
Η Τέχνη, ο πολιτισμός γενικότερα έχει αλλάξει την ανθρωπότητα με τον πιο βαθύ τρόπο. Οχι ένα συγκεκριμένο βιβλίο ή μια συγκεκριμένη ταινία αλλά από τον Ομηρό μέχρι και σήμερα, η διαδρομή από τον Σαίξπηρ στον Θερβάντες, τον Μπαλζάκ, τον Φλομπέρ και άλλους... είναι οι καλλιτέχνες και οι φιλόσοφοι που, έργο με το έργο τους, άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αναλογιζόμαστε τον κόσμο. Βελτίωσαν την ανθρωπότητα.
Η ταινία διαδραματίζεται όχι σε μια μεγάλη πόλη αλλά στην επαρχιακή Γαλλία. Πιστεύτε ότι οι μικρότερες κοινωνίες είναι πιο επιρρεπείς στην ακροδεξιά ιδεολογία;
Ολες οι μελέτες δείχνουν ότι η ψήφος στο Εθνικό Μέτωπο δεν έχει ευθεία σύνδεση με το μεγάλο αριθμό των μεταναστών που ζουν στην κάθε περιοχή. Δεν είναι μια ψήφος της λογικής, αλλά μια ψήφος βασισμένη στο φόβο, στο φόβο αυτού που δεν γνωρίζουμε. Επίσης στην επαρχία, ανάμεσα στις πόλεις και την εξοχή, υπάρχει ο φόβος της υποβάθμισης, της περιθωριοποίσης. Σε αυτές τις περιοχές, η παγκοσμιοποίηση θεωρείται η μεγαλύτερη απειλή. Η σταδιακή απουσία κοινωνικών υπηρεσιών έρχεται να τονώσει αυτό φόβο, όπως και η εξαφάνιση του τοπικού εμπορίου.
Πώς διαλέγετε τους ηθοποιούς σας και πως τους πείσατε να δεχτούν τους ρόλους τους για αυτήν την ταινία;
Τους διαλέγω όπως συνήθως, προσπαθώ να βρω τον κατάλληλο για τον κάθε χαρακτήρα. Και αυτόν που θα ανταποκριθεί καλύτερα στην ιδέα που έχω για τον χαρακτήρα. Και αυτή τη φορά δεν χρειάστηκε καν να τους πείσω. Ηθελαν να αναμειχθούν στην ταινία περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Στη συνέχεια τους είπα τι ήθελα και τους έδωσα μερικά βιβλία και ντοκιμαντέρ ως αναφορές. Διαφορετική ήταν η πρακτική μου με την Καθρίν Τζέικομπ που υποδύεται την Ανιές Ντορζέλ γιατί ο χαρακτήρας της παραπέμπει ευθέως στην Μαρίν Λε Πεν. Τη βλέπουμε μόνο στη δημόσια ζωή της, ακόμη κι όταν βρίσκεται στο διαμέρισμά της, μας αφορά μόνο ο τρόπος που δρα σε σχέση με το κόμμα της. Οπότε δουλέψαμε πάνω σε αυτό, στον τρόπο που ντύνεται, στο να στείλουμε ένα συγκεκριμένο μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις.
Δεχτήκατε απειλές κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας;
Οχι, ποτέ. Νομίζω πως μας προστάτευσε το γεγονός πως στο Εθνικό Μέτωπο ήθελαν να φαίνονται ότι είναι ένα δημοκρατικό κόμμα.
Είναι η μυθοπλασία πιο δυνατή από το ντοκιμαντέρ;
Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Η μυθοπλασία, όπως στο λαϊκισμό, απευθύνεται στα συναισθήματα, στο ασυνείδητο. Οπως οι δημαγωγοί, η μυθοπλασία αφηγείται ιστορίες. Αλλά αντίθετα με αυτούς που προσπαθούν να σε πείσουν πως τα φαντάσματα είναι αληθινά και να απλοποιήσουν τα πράγματα, η μυθοπλασία προσπαθεί να κατανοήσει, να σε κάνει να δεις την πολυπλοκότητα του κόσμου, της ανθρωπότητας, της εποχής μας. Ενώ σε ένα ντοκιμαντέρ, οι άνθρωποι είναι αληθινοί, είναι μοναδικοί, μιλάει ο καθένας για τον εαυτό του. Το γεγονός πως ανοιγόμαστε πιο εύκολα σε έναν φανταστικό χαρακτήρα, εξηγεί και το γεγονός πως ταυτιζόμαστε περισσότερο μαζί του.
Οι ταινίες σας μέσα στα χρόνια διαφέρουν σε κινηματογραφική είδη και σκηνοθετική προσέγγιση. Τι σας εμπνέει να κάνετε σινεμά;
Σπάνια διαλέγω τα θέματά μου. Νιώθω πως με διαλέγουν αυτά. Νομίζω ότι εξαρτάται από αυτά που με απασχολούν σε κάθε περίοδο, σε τι διάθεση βρίσκομαι. Και όταν έχω μια ιδέα για μια ταινία, προσπαθώ να βρω το κατάλληλο σχήμα για να ταιριάξει με το θέμα. Ολα τα είδη είναι πιθανά όταν κάνεις σινεμά. Δεν υπάρχει κάποιο που να είναι λιγότερο σημαντικό. Το βρίσκω αστείο, ενδιαφέρον να εξερευνάς νέους δρόμους.
Θα σκεφτόσασταν ποτέ να ασχοληθείτε με την πολιτική;
Οχι, ποτέ. Δεν έχω την ικανότητα. Μερικές φορές αγωνίζομαι για επαγγελματικά θέματα, ανάμεσα σε άλλα ή συμμετέχω σε δημόσιες συζητήσεις, αλλά νομίζω πως είμαι περισσότερο χρήσιμος πίσω από την κάμερα.
