Συνεχίζοντας με κάποιο τρόπο στις θεματικές του «Ανάμεσα στους Τοίχους», ο Λοράν Καντέ (και πάλι μαζί με τον σταθερό συνεργάτη του Ρομπέν Καμπιγιό στο σενάριο), στήνει στην καινούργια του ταινία «Το Ατελιέ», ένα εργαστήριο συγγραφής για μια ομάδα νέων ανέργων σε μια περιοχή που μαστίζεται από προβλήματα. Και μέσα από αυτή την αφηγηματική αφετηρία πιάνει την άκρη του μίτου της πραγματικότητας μιας ολόκληρης γενιάς διεξάγοντας το δικό του «πείραμα» σε μια όπως πάντα καίρια και κοινωνικά ευαισθητοποιημένη ταινία. Το Flix τον συνάντησε στο Παρίσι και μίλησε μαζί του για την αφετηρία της ταινίας του και τα «συμπεράσματα» της «έρευνας» του.
«Το Ατελιέ» προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου σε διανομή Weirdwave
Αν και τοποθετημένα σε διαφορετικό πλαίσιο, δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει κάποιες κοινές θεματικές μεταξύ του «Ανάμεσα στους Τοίχους» και το «Ατελιέ».
Υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεια ανάμεσα στις δύο ταινίες, η δουλειά με μια ομάδα νέων ανθρώπων, που μέσα από το φιλμ βρίσκουν τον χώρο να εκφραστούν να μιλήσουν γι αυτά που τους απασχολούν.Ομως υπάρχουν σημαντικά διαφορές ανάμεσα στις δύο ταινίες αφού είναι γυρισμενες σε διαφορετικές εποχές και οι συνθήκες είναι πολύ πολύ σύνθετες σήμερα ειδικά για τους νεους. Κια νομίζω ότι σε αυτή την ταινία αποδέχτηκε την μυθοπλασία περισσοτερο, εδώ είναι η ιστορία που ωθεί την ταινία που αποτελεί την κινητήρια δύναμη της, κρατώντας μια μεγαλύτερη απόσταση από την κοινωνιοπολιτική πλευρά των ζητημάτων στα οποία το φιλμ αναφέρεται.
Θα έλεγε κανείς ότι το «Ανάμεσα στους Τοίχους» διαδραματιζόταν σε μια τάξη, ενώ αυτό μιλά κυρίως για ζητήματα ταξικά.
Η αρχική ιδέα για την ταινία ήταν να φέρω σε αντιπαράθεση δύο διαφορετικούς κόσμους, να τους τοποθετήσω πρόσωπο με πρόσωπο. ΟΙ νεαροί ήρωες της ταινίας έχουν μια τουλάχιστον μακρινή σχέση με την κουλτούρα και τον πολιτισμό, τουλάχιστον όπως τον αντιλαμβανόμαστε εμείς, δεν θα σκέφτονταν ποτέ να γράψουν με δική τους πρωτοβουλία για παράδειγμα. Και στο φιλμ συναντιούνται με μια διάσημη συγγραφέα που ανήκει σε μια διαφορετική τάξη κι έχει τα δικά της εργαλεία και την δική της κοινωνική συνείδηση. Μα την ίδια στιγμή κι εκείνη θα έρθει αντιμέτωπη με μια σειρά από εργαλεία και μηχανισμούς που τα παιδιά διαθέτουν μα εκείνη δεν κατέχει. Κι αυτό ήταν το σημείο στο οποίο ήθελα να επικεντρωθώ, στο κενό μεταξύ των δύο αυτών κόσμων, στο σημείο που συγκρούονται.
Οι ήρωές σας εδώ είναι μια γυναίκα και μια ομάδα παιδιών. Πως ξέρετε ότι τα λόγια που τους γράφετε, οι ψυχολογικές τους καταστάσεις ηχούν αυθεντικά;
Κάθε σενάριο που γράφουμε ειναι βασισμενο σε υποθέσεις. Ποτέ δεν είμαστε σίγουροι ότι αυτό που γράφουμε είναι αυθεντικό, ή ηχεί αληθινό. Υποθέτουμε πως θα μπορούσε να είναι κι ελπίζουμε ότι αυτές οι μαντεψιές μας θα επιβεβαιωθούν μέσα από την δουλειά με τους ηθοποιούς και την δουλειά που κάνω μαζί τους. Ομως ποτέ δεν ένιωσα ότι ήταν δυσκολότερο για μένα να γράψω έναν πρωταγωνιστικό ρόλο για μια γυναίκα, το έχω κάνει ήδη πιο έντονα στο «Heading South», όπου μιλούσα για την γυναικεία επιθυμία και δεν ένιωσα ποτέ όταν έγραφα το φιλμ ότι ήταν γραμμένο από κάποιον που κατάγεται από τον πλανήτη Αρη.
Μιλωντας για την αυθεντικότητα στην τέχνη, μια ιδέα που διατρέχει και το φιλμ, πως την ορίζετε εσείς;
Νομίζω ότι έχει να κάνει περισσότερο με την ιδέα της ακρίβειας παρά της αλήθειας. Εχει να κάνει με το να είσαι αυθεντικός και η η ιδέα είναι πως αν η αλήθεια σου υπάρχει στο γραπτό ή στην ταινία σου μπορείς να το νιώσεις με τρόπο αδιόρατο. Και νομίζω ότι αυτό που λεει η ταινία είναι πως αν μπορείς να βρει τις σωστές λέξεις για να περιγράψεις την κατάστασή σου ή τα συναισθήματά σου, τότε μπορείς και να τα ξεπεράσεις, να τα υπερβείς. Νομίζω στο τέλος του φιλμ ο Αντουάν έχει καταλάβει την βία που κουβαλά γιατί έχει μπορέσει να την βάλει σε λέξεις κι έτσι έχει κατορθώσει να την νικήσει.
Με τους πρωταγωνιστές του Μαρίνα Φόις και Ματιέ Λουτσί στις Κάννες
Πόσο εύκολο ήταν να δομήσετε μια ταινία πάνω σε κάτι που δεν μοιάζει ιδιαίτερα κινηματογραφικό: ένα συγγραφικό εργαστήρι;
Η ταινία έχει δύο διαφορετικά στιλ. Από την μια μεριά στο εργαστήρι όπου δουλεύουν τα παιδιά πάνω στην αυθεντικότητα των συναισθημάτων τους και πάνω στα λόγια που δεν μπορούν να εκφράσουν και το δεύτερο μέρες όπου μια απαγωγή φέρνει κάποιους από τους χαρακτήρες σε μια αντιπαράθεση. Νομίζω ότι ο τρόπος που ήθελα να χτίσω το φιλμ ήταν να φέρω τον ήρωά μου αντιμέτωπο με μια σχεδόν ποιητική εμπειρία και να αναρωτηθώ τι πρόκειται να κάνει απέναντί της. Κι ο τρόπος που θα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει το όπλο του τελικά, θα έχει να κάνει με το ότι βρέθηκε έστω και για λιγο σε έναν «τόπο της ποίησης».
Πως ακριβώς δουλέψατε με τους ηθοποιούς οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είχαν
καμία εμπειρία από το σινεμά;Κάναμε πρόβες για τρεις εβδομαδες στην διάρκεια της οποίας έχτισαν τους χαρακτήρες τους σε κάθε λεπτομέρεια. Δούλεψαν πάνω στο ποιοι είναι , στο από που κατάγονται, στην ιστορία τους. Αλλά άλλες μερες τις περνούσαμε μιλώντας απλώς για την οπτικη τους γωνια πάνω σε μια συγκεκριμένη σκηνή δίνοντας με κάποιο τρόπο μορφή όχι μόνο στα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που υποδύονται μα και στην άποψή του πάνω στον κόσμο. Ηταν πολυ ενδιαφερον και μια διαδικασία που με τον τρόπο της ενέπνευσε μια διαφορετική αλήθεια στην ιστορία.
Θεωρητικά υπάρχουν τόσοι τρόποι για να εκφραστεις στις μέρες μας- τα social media θα έλεγε κάποιος- αλλά νιώθετε ότι μια γενιά δεν έχει τα απαραίτητα εργαλεία για να εκφραστεί με έναν τρόπο πιο ουσιώδη και αληθινό;
Σίγουρα δεν έχουν χώρο για να το κάνουν, ή τον χρόνο, ή την διάθεση, η τον τρόπο ναι. Συγκινήθηκα πολύ από έναν νεαρό ηθοποιό ο οποίος μου είπε στο τέλος των γυρισμάτων «σας ευχαριστώ για το καλύτερο καλοκαίρι της ζωής μου. Ηταν η πρώτη φορά που μίλησα τόσο πολύ. Συνήθως με τους φίλους μου αστειευόμαστε και κάνουμε πλάκα, αλλά ποτέ δεν μιλάμε για τα σοβαρά πράγματα». Και για μένα αυτό είναι που δίνει νόημα σε μια ταινία σαν αυτή, στην δουλειά μου, αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που μπορώ να κάνω.
«Το Ατελιέ» προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου σε διανομή Weirdwave
Tags: Λοράν Καντέ
