«Αν δεν ήμουν τρελός, θα ήμουν παράφρων» - Τζόκερ στο «Batman: Dark Detective»
Αν ρωτούσες κάποιον που δεν γνωρίζει πολλά ή καθόλου από κόμικς να σου κατονομάσει κάποιον υπερήρωα, σίγουρα θα έβρισκε αρκετούς. Αλλά αν τον ρωτούσες να σου πει κάποιον κακό τότε, ίσως, το μοναδικό όνομα που θα του ερχόταν στο μυαλό θα ήταν αυτό του Τζόκερ. Ισως από τους διασημότερους, αξιομνημόνευτους, μυστηριώδεις και πάνω από όλα πιο σατανικούς κακούς που γράφτηκαν ποτέ για κόμικς, ο Τζόκερ, ακόμα και σήμερα παραμένει ένας από εκείνους τους χαρακτήρες που. σε κάθε εποχή, έχει πάντα κάτι καινούργιο για να ανακαλύψεις.
Δημιούργημα των Μπομπ Κέιν, Μπιλ Φίνγκερ και Τζέρι Ρόμπινσον, ο Τζόκερ έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά ενός κλόουν, από το κάτασπρο πρόσωπο τα κατακόκκινα χείλη, τα βαμμένα πράσινα μαλλιά του, το τεράστιο «διαταραγμένο» χαμόγελό του και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο τεύχος #1 του Batman που κυκλοφόρησε στις 25 Απριλίου 1940, έναν χρόνο σχεδόν μετά την πρώτη εμφάνιση του Σκοτεινού Ιππότη στο τεύχος #27 των Detective Stories.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή αγαπήθηκε τόσο από το κοινό και από τότε έχει κάνει την εμφάνισή του σε αμέτρητα κόμικς αλλά και σε σειρές, ταινίες ακόμα και σε video games.
Διαβάστε ακόμα: Ο Χοακίν Φίνιξ δήλωσε πως κόντεψε να τρελαθεί παίζοντας τον Τζόκερ
(Αριστερά) το σχέδιο του Τζέρι Ρόμπινσον που έκανε το 1940 για τον Τζόκερ. (Δεξιά) ο ηθοποιός Κόνραντ Βέιντ ως Γκουινπλέιν στην ταινία του 1928 «The Man Who Laughs» του Πολ Λένι, από τον οποίο οι δημιουργοί εμπνεύστηκαν τον σχεδιασμό του Τζόκερ.
Αλλά πώς δημιουργήθηκε αυτός ο Πρίγκιπας Κλόουν της Γκόθαμ Σίτι; Ποιο είναι το παρελθόν του; Ο Τζέρι Ρόμπινσον είχε δηλώσει πως «υπάρχουν αρκετές origin ιστορίες για τον Τζόκερ, για το πως δημιουργήθηκε.
«Δεν νομίζω πως έχουν σημασία – [αυτό που μας ενδιαφέρει είναι] το πώς είναι τώρα. Δεν είχα ποτέ πρόθεση να το δώσω κάποιο λόγο για την εμφάνισή του. Το είχαμε συζητήσει αυτό με τον Μπιλ [Φίνγκερ] και δεν θέλαμε να το αλλάξουμε τότε. Σκέφτηκα – και συμφώνησε – ότι θα αφαιρούσε έτσι λίγο από το αρχικό μυστήριο.» Και δεν έχει άδικο. Αυτό που έχει καταφέρει να τραβήξει με τόσο ενθουσιασμό αρκετούς πάνω στον συγκεκριμένο χαρακτήρα, είναι το μυστήριο το οποίο κρύβεται από το origin story του, αλλά και ο πολύπλοκος και ταραχώδης ψυχισμός του, κάτι που ελάχιστοι κακοί στα κόμικς έχουν καταφέρει να κάνουν.
Ο Ρόμπινσον μάλιστα είχε πει πως όταν σκέφτηκαν να δημιουργήσουν τον Τζόκερ, δεν ήθελαν να κάνουν έναν ακόμα τυπικό εγκληματία αλλά έναν κακό που θα μπορούσε να αναμετρηθεί ισάξια με τον Batman τόσο σωματικά όσο και πνευματικά – κάτι σαν τον Μοριάρτι του Σέρλοκ Χολμς. Μάλιστα πως πρώτα σκέφτηκε το όνομα και μετά τα χαρακτηριστικά του: «ήθελα κάποιον οπτικά συναρπαστικό. Ηθελα κάποιον που να αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι του, όπως ο Κουασιμόδος στην “Παναγία των Παρισίων” ή άλλους κακούς οι οποίοι είχαν μοναδικά χαρακτηριστικά.»
Στο τεύχος #1 του Batman ο Τζόκερ παρουσιάζεται ως ένας απλός ψυχοπαθής δολοφόνος όπου ο Φίνγκερ είχε ως σκοπό να τον εμφανίσει απλά μια φορά στο συγκεκριμένο τεύχος, μιας και στο τέλος θα πέθαινε αφού είχε μαχαιρωθεί στην καρδιά. Αλλά τελικά όχι μόνο έζησε αλλά και εμφανίστηκε και στα επόμενα εννέα τεύχη. Τον Φεβρουάριο του 1951 στο τεύχος #168 των Detective Comics, σχεδόν μια δεκαετία μετά την πρώτη εμφάνιση του, ο Τζόκερ αποκτά την πρώτη του origin ιστορία ως ένας εργάτης εργαστηρίου ο οποίος γίνεται ο Red Hood για να κλέψει ένα εκατομμύριο δολάρια από τον εργοδότη του. Αλλά όταν έρχεται αντιμέτωπος με τον Batman πέφτει μέσα σε χημικά απόβλητα και μετατρέπεται στον Τζόκερ.
Διαβάστε ακόμα: Το «Joker» του Τοντ Φίλιπς δεν θα ακολουθεί καμία ιστορία από τα κόμικς
Από το «The Killing Joke».
Μάλιστα το «The Killing Joke» του 2008 από τον Αλαν Μουρ, παίρνει ως βάση την συγκεκριμένη ιστορία του ’51 και χτίζει μια από τις καλύτερες και πιο συγκλονιστικές ιστορίες που γράφτηκαν ποτέ για τον Τζόκερ. Εκεί ο Τζόκερ παρουσιάζεται ως ένας αποτυχημένος κωμικός ο οποίος αναγκάζεται να γίνει ο Red Hood και να παρανομήσει για να στηρίξει την έγκυο γυναίκα του. Οταν έρχεται αντιμέτωπος με τον Batman, πέφτει μέσα σε χημικά απόβλητα τα οποία τον παραμορφώνουν. Ολα αυτά σε συνδυασμό με τον ατυχή θάνατο της γυναίκας του, τον φτάνουν στα όρια της τρέλας και γίνεται ο Τζόκερ. Στο ίδιο graphic novel ο Τζόκερ πυροβολεί και παραλύει την Μπάρμπαρα Γκόρντον (aka Batgirl) και βασανίζει τον πατέρα της για να αποδείξει απλά πως «χρειάζεται μόνο μια κακή μέρα για να κάνει κάποιον άνθρωπο να τρελαθεί.»
Αλλη ιστορία (τεύχη #7-#12 του Batman Confidential) ήθελε τον Τζόκερ να είναι εγκληματίας με το όνομα Τζακ, ο οποίος έχει εμμονή με τον Batman και κάνει διάφορα εγκλήματα για να τραβήξει την προσοχή του. Σε ένα από αυτά ο Τζακ τραυματίζει την κοπέλα του Batman και ο ίδιος, για εκδικηθεί, του χαράζει το στόμα αφήνοντας τον με ένα τεράστιο χαμόγελο, ενώ αργότερα τον καρφώνει σε μια ομάδα εγκληματιών όπου τον βασανίζουν με χημικά, μετατρέποντάς τον στον Τζόκερ. Αλλή ιστορία πάλι τον θέλει να είναι γιός ενός πατέρα που τον κακοποιούσε, ενώ σε άλλη μια ήταν αθάνατος γελωτοποιός ενός Φαραώ από την Αίγυπτο.
Το παρελθόν του συγκεκριμένου χαρακτήρα παραμένει ακόμα και ως σήμερα ένα μυστήριο. Η αναξιόπιστη μνήμη του Τζόκερ είναι αυτό που κάνει τους συγγραφείς των ιστοριών του να δημιουργούν συνέχεια καινούργιες ιστορίες για το πως γεννήθηκε ο διαβόητος αυτός εγκληματίας της Γκόθαμ Σίτι. Εξάλλου, όπως είχε πει και ο ίδιος ο Τζόκερ «κάποιες φορές τα θυμάμαι έτσι και κάποιες φορές αλλιώς… Αν πρέπει να έχω κάποιο παρελθόν προτιμώ να είναι πολλαπλών επιλογών.»
Διαβάστε ακόμα: Θα δούμε τον Joker του Χοακίν Φίνιξ στον Batman του Ρόμπερτ Πάτινσον;
Από το τεύχος #1 του «Batman».
Ολες αυτές όμως οι ιστορίες έχουν ένα πράγμα ως κοινό: ο Τζόκερ παρουσιάζεται σε αυτές ως ένας τρελός, αν και ποτέ δεν του έχει αποδοθεί κάποια συγκεκριμένη ψυχική διαταραχή. Συμπεριφέρεται ως ψυχοπαθής χωρίς καμία ενσυναίσθηση ή συνείδηση, ανίκανος να μπορεί να ξεχωρίσει το καλό από το κακό. Μάλιστα στο «Arkham Asylum: A Serious House on a Serious Earth» του Γκραντ Μόρισον (Οκτώβριος 1989), ο Τζόκερ χαρακτηρίζεται ως κάποιος που έχει την ικανότητα να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει από το περιβάλλον του με το να μπορεί να προσαρμόζεται σε αυτό. Αυτό του δίνει την δυνατότητα να δημιουργεί μια καινούργια προσωπικότητα κάθε μέρα, ανάλογα το με το τι μπορεί να αποκομίσει από αυτήν, εξηγώντας έτσι γιατί τη μια φορά συμπεριφέρεται ως ένας τρελός και παιχνιδιάρης κλόουν και την άλλη ως ένας ψυχοπαθής δολοφόνος.
Αν και ο Τζόκερ πολλές φορές έχει χαρακτηριστεί ως ασεξουαλικός, υπάρχουν στιγμές που δείχνει ικανός να ερωτευτεί ή να βρεθεί μέσα σε μια ερωτική σχέση. Η σχέση του με την Χάρλεϊ Κουίν μπορεί να χαρακτηριστεί απλά ως τοξική, μιας και μπορεί η Χάρλεϊ να δείχνει αρκετές φορές (με περίεργο πολλές φορές τρόπο) τον έρωτά της στον πρόσωπό του, ο ίδιος ο Τζόκερ δεν ανταποδίδει τα συναισθήματά της, αν και την κρατάει πάντα δίπλα του, κάνοντάς της κακό ή δείχνει απλά την παντελή αδιαφορία του. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως είναι ερωτευμένος με τον Batman. Υπάρχουν αρκετά ομοερωτικά στοιχεία τα οποία μπορούν να επιβεβαιώσουν την συγκεκριμένη θεωρία. Στο «Death to the Family» (μια ιστορία από 23 τεύχη που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2012 από τον Σκοτ Σνάιντερ) ο Τζόκερ περιγράφεται πως είναι ερωτευμένος με τον Batman αλλά όχι με τον παραδοσιακό ρομαντικό τρόπο, καθώς πιστεύει πως o Batman δεν τον έχει σκοτώσει ακόμα επειδή ο ίδιος τον κάνει συνεχώς να γίνεται καλύτερος.
«Δεν σε μισώ επειδή είμαι τρελός. Είμαι τρελός επειδή σε μισώ» - Τζόκερ προς Batman στο «Batman: Cacophony»
Ολα αυτά τα χρόνια ο Τζόκερ έχει εμφανιστεί σε πάνω από 250 παραγωγές συμπεριλαμβανομένου ταινίες, σειρές, βιβλία και video games. Η πρώτη φορά που τον είδαμε τον Τζόκερ στην οθόνη ήταν το 1966 στη σειρά «Batman» με πρωταγωνιστή τον Ανταμ Γουέστ. Τότε τον ενσάρκωσε ο ηθοποιός Σίζαρ Ρομέο ως έναν τρελό κλόουν, ο οποίος έμοιαζε αρκετά με την αρχική κομιξική εκδοχή του Τζόκερ.
Μια πιο σκοτεινή εκδοχή του Τζόκερ μας παρουσίασε ο Τιμ Μπάρτον στον «Batman» (1989) με τον Τζακ Νίκολσον να μας δίνει μια από τις καλύτερες του ερμηνείες δίνοντας στον συγκεκριμένο χαρακτήρα την δόση τρέλας που χρειάζεται για να επισκιάσει ακόμα και τον Batman ως πρωταγωνιστή. Για πολλούς, ακόμη και σήμερα, θεωρείται μια από τις καλύτερες απεικονίσεις του Πρίγκιπα Κλόουν στην οθόνη.
Το 1992 έκανε την πρεμιέρα της η σειρά κινουμένων σχεδίων «Batman: The Animated Series», μια παιδική σειρά με αρκετά σκοτεινές ιστορίες και ένα ζοφερό κλίμα που πολλές φορές την έκανε κάπως ακατάλληλη για πολύ μικρά παιδιά, η οποία όμως θεωρείται μια από τις καλύτερες σειρές με θέμα τον Batman, αλλά και γενικότερα του χαρακτήρες της DC.
Σε αυτή την σειρά ο Μαρκ Χάμιλ δάνεισε την φωνή του Τζόκερ όπου με την χαρακτηριστική χροιά της και τον απαράμιλλο ύφος της κατάφερε να γίνει η επιτομή για το πως ακούμε τον Τζόκερ στα κινούμενα σχέδια. Ο ίδιος συνέχισε να δανείζει την φωνή του στον Τζόκερ και σε διάφορες άλλες σειρές αλλά και στα video games, την τριλογία «Arkham».
To 2008, o Κρίστοφερ Νόλαν μας έδωσε τον «Σκοτεινό Ιππότη», την δεύτερη ταινία της τριλογίας του με θέμα τον Batman, στην οποία ο Χιθ Λέτζερ έπαιζε τον Τζόκερ. Εκεί ο χαρακτήρας παρουσιάζονταν ως η επιτομή του χάους και της αναρχίας, δημιουργώντας έτσι τον τέλειο αντίπαλο του Batman.
Η ταινία για πολλούς θεωρείται μια από τις καλύτερες, και πιο σκοτεινές, ταινίες με υπερήρωες ενώ η ερμηνεία του Λέτζερ είχε συζητηθεί αρκετά για μια από τις καλύτερες και πιο συγκλονιστικές, χαρίζοντάς του και το Οσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου, μετά τον άδικό θάνατό του το 2008 - το πρώτο Οσκαρ ερμηνείας που κέρδισε ποτέ μια ταινία βασισμένη σε κάποιο κόμικ.
To 2016 o Τζάρεντ Λίτο ερμήνευσε μια πιο μοντερνοποιημένη και γκανγκστερική εκδοχή του Τζόκερ στην ταινία «Ομάδα Αυτοκτονίας» σε σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Αγιερ. Εμπνευσμένος από την σειρά κόμικ των Φρανκ Μίλερ και Τζιμ Λι «All Star Batman and Robin», ο συγκεκριμένος Τζόκερ ήταν καλυμμένος με τατουάζ, τα οποία πρόσθεσε ο ίδιος ο Αγιες στο σώμα του Λίτο, όπου σύμφωνα με τον ίδιο τον προσέγγισε ως έναν «Σεξπιρικό χαρακτήρα» ενώ τον χαρακτήρισε ως μια «πανέμορφη καταστροφή».
Η ταινία μπορεί να μην άρεσε καθόλου στους κριτικούς και να ήταν μια καταστροφή στο παγκόσμιο box office, αλλά αυτό δεν σήμαινε πως ο Λίτο, έστω και στα ελάχιστα λεπτά που εμφανίζεται στην οθόνη, δεν κατάφερε να αφήσει το δικό του στίγμα στον χαρακτήρα.
Στις 3 Οκτωβρίου κυκλοφορεί στις αίθουσες η ταινία «Joker» του Τοντ Φίλιπς, η οποία έκανε την πρεμιέρα της στο 76ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας (διαβάστε την κριτική του Flix εδώ) και στην οποίο ο Χοακίν Φοίνιξ ερμηνεύει τον Αρθρουρ και φαίνεται πως κάνει κάτι συγκλονιστικό, με τον τρόπο που ο ίδιος ξέρει πολύ καλά να το κάνει - ακροβατεί μεταξύ παράνοιας και απόλυτης ανθρωπιάς, τέρατος και εύθραυστου αρσενικού και καταλήγει με κάτι εντελώς δικό του.
Ο Τζόκερ θεωρείται ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους και διάσημους χαρακτήρες της ποπ κουλτούρας και ένας από τους καλύτερους κακούς των κόμικ. Ρίχνοντας έστω και μια ματιά σε αυτή την τρέλα και την παράνοια του ψυχισμού μπορεί να σε κάνουν να χαθείς σε μια σκοτεινή άβυσσο που δύσκολα μπορεί να ξεφύγεις.
Αλλά ταυτόχρονα όλο είναι που τον κάνει και τόσο ελκυστικό. Είναι αυτή η μαγνητική γοητεία του χαρακτήρα που δεν θα πάψει ποτέ να τραβάει κοντά της ολοένα και περισσότερο πιστούς οπαδούς. Γιατί όπως είπε εξάλλου και ο Φρίντριχ Νίτσε «αν κοιτάξεις για πολλή ώρα την άβυσσο, στο τέλος και η άβυσσος θα κοιτάξει εσένα». Και μια ματιά μόνο του Τζόκερ αρκεί.
O «Joker» του Τοντ Φίλιπς κυκλοφορεί στις αίθουσες στις 3 Σεπτεμβρίου από την Tanweer.
«Η μαμά μου έλεγε πάντα να χαμογελάω» - Αρθουρ στο «Joker» του Τοντ Φίλιπς
