Ενημέρωση

Ενα όπλο, ένα κορίτσι και ο Ζαν Πολ Μπελμοντό

στα 10

Στις 17 Μαίου, το 64ο Φεστιβάλ Καννών θα βραβεύσει σε μια λαμπερή τελετή τον 78χρονο Ζαν Πολ Μπελμοντό. Στην πραγματικότητα θα βραβεύσει σχεδόν σύσσωμη την ιστορία του γαλλικού σινεμά, έτσι όπως αυτή γράφτηκε με ένα τσιγάρο μόνιμα κολλημένο στο στόμα και, φυσικά, με...κομμένη την ανάσα.

Ενα όπλο, ένα κορίτσι και ο Ζαν Πολ Μπελμοντό
Ζαν Πολ Μπελμοντο: «Το να φοβάσαι είναι η μεγαλύτερη αμαρτία που μπορείς να διαπράξεις»

Δεν είναι τυχαίο πως κάθε κείμενο που έχει γραφτεί για τον Ζαν Πολ Μπελμοντό τα τελευταία σαράντα χρόνια ξεκινάει και τελειώνει με μια αναφορά στο «Με Κομμένη την Ανάσα» του Ζαν Λικ Γκοντάρ. Oχι, το ντεμπούτο του Γκοντάρ δεν ήταν o καλύτερος ρόλος που έπαιξε ποτέ ο Μπελμοντό, αλλά ήταν με διαφορά η ταινία που αποφάσισε πως στο πρόσωπο του 27χρονου τότε ηθοποιού το νέο γαλλικό σινεμά είχε μόλις ανακαλύψει τον πρώτο του μεγάλο ήρωα. Και το να ταυτιστείς με το «νέο κύμα» θα ήταν απλά μια μεγάλη τύχη, αν δεν βρισκόσουν στην προνομιακή θέση να έχεις ανάγκη το «νέο κύμα» όσο σε έχει και αυτό.

Χρειάστηκαν μόλις 87 λεπτά. Οσα διαρκεί το «Με Κομμένη την Ανάσα». Μέσα σε αυτά, ο Μπελμοντό πρόλαβε να κλέψει, να σκοτώσει, να κάνει σεξ, να αγαπήσει, να προδώσει, να πεθάνει. Κι όλα αυτά διατηρώντας ακατέργαστη μια ποιητική ελαφρότητα που κανείς γάλλος ηθοποιός δεν είχε επιδείξει ποτέ μέχρι τότε. Ταυτόχρονα (μέσα σε αυτά τα 87 λεπτά), ο Μπελμποντό ανακηρύχθηκε σε style icon, αυθεντικό απόγονο των πρωταγωνιστών των αμερικανικών film noir, σεξουαλικό σύμβολο, καταραμένο ποιητή, ένα ηθοποιό-φετίχ, που ακόμη και αν δεν ξανάπαιζε ποτέ σε καμια άλλη ταινία είχε ήδη γίνει κλασικός. Μπορεί ο Ζαν Λικ Γκοντάρ να δήλωνε πως «το μόνο που χρειάζεσαι για να κάνεις μια ταινία είναι ένα όπλο και ένα κορίτσι», αλλά είναι σίγουρο δεν θα έφερνε αντίρρηση αν κάποιος πρόσθετε «και τον Ζαν Πολ Μπελμοντό».

Σε μια συνέντευξη του 1961, ο Μπελμοντό θυμάται την ημέρα που ο Γκοντάρ του έδωσε το σενάριο του «Με Κομμένη την Ανάσα»: «Οταν δέχθηκα το ρόλο, μου έδωσε τρεις σελίδες όπου έγραφε “Ο Μισέλ φεύγει από τη Μασσαλία, κλέβει ένα αμάξι, θέλει να κάνει σεξ ξανά με το κορίτσι, το κορίτσι δεν θέλει, στο τέλος φεύγει ή πεθαίνει – μένει να αποφασιστεί”. Κάθε πρωί που πήγαινα στο γύρισμα μάθαινα τις νέες περιπέτειες του Μισέλ». Κάπως έτσι, γραμμένη καθημερινά στα σημειωματάρια του γαλλικού σινεμά υπήρξε και η καριέρα του Μπελμοντό. Ο Λεόν στον «Εφημέριο» του Ζαν Πιερ Μελβίλ (1961), o Αλφρέντ στο «Une Femme Est Une Femme» του Ζαν Λικ Γκοντάρ (1961), ο Σιλιέν στο «Χαφιέ» («Le Doulos»/1962) του Ζαν Πιερ Μελβίλ, ο «Τρελός Πιερό» του Ζαν Λικ Γκοντάρ (1965), ο Λουί στη «Σειρήνα του Μισσισιπί» του Φρανσουά Τριφό (1969), ο Φρανσουά στο «Μπορσαλίνο» του Ζακ Ντερέ (1970), ο Σταβίσκι στην ομώνυμη ταινία του Αλέν Ρενέ (1974) ήταν όλοι τους ό,τι υπήρξε ποτέ ο Ζαν Πολ Μπελμοντό. Eνα εκρηκτικό μείγμα ανδρισμού, ωραιοπάθειας, αβίαστου ερωτισμού και βίαιου ρομαντισμού φτιαγμένο για να ανατινάζεται κάθε φορά εκεί που δεν το περιμένεις.

Χωρίς την απόκοσμη ηδυπάθεια του Αλέν Ντελόν και σίγουρα χωρίς την ομορφιά του, ο Μπελμοντό έμελλε ωστόσο να μείνει περισσότερο γνωστός στο ευρύ κοινό ως «ο άσχημος του γαλλικού σινεμά» (κανείς δεν κατάλαβε ποτέ το γιατί!) και ταυτόχρονα ως ένας από τους πιο διασκεδαστικούς action heroes σε σειρά εμπορικών επιτυχιών (από τον «Aνθρωπο από το Ρίο» του 1964 μέχρι το «Borsalino» του 1970 και τις ταινίες με τον Ζορζ Λοτνέρ στην δεκαετία του '80), που μοίρασαν την καριέρα του στα δύο. Oχι μόνο επειδή το απότομο τέλος της «Νouvelle Vague» θα τον έβρισκε ανίκανο να εξαργυρώσει τη φήμη του με άλλο τρόπο, αλλά κυρίως επειδή ο Μπελμοντό ήταν πάντοτε καλύτερος κινηματογραφικός ήρωας απ' ότι ηθοποιός. Μεγαλώνοντας, τίποτα πάνω του δεν θύμιζε τον Μισέλ του «Με Κομμένη την Ανάσα», εκτός ίσως από το μόνιμα κολλημένο στο στόμα τσιγάρο που υπήρξε σήμα κατατεθέν του για ολόκληρη τη δεκαετία του '60 και που στο πέρασμα του χρόνου θύμιζε σχεδόν αυτοαναφορικό αστείο. Αλλά ακόμη κι έτσι, με τα χαρακτηριστικά λευκά μαλλιά, ο Μπελμοντό υπήρξε ο ηθοποιός - σταρ που κατάφερε να διασχίσει πέντε δεκαετίες σινεμά σχεδόν αλώβητος. Αφήνοντας μόνο το γεγονός πως έγινε πατέρας στα 70 του χρόνια, την «κίτρινη» σχέση του με μια 33χρονη στρίπερ το 2009 και μια υπόθεση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος (γνωστή και ως «υπόθεση Μπελμοντό») να αμαυρώσουν ένα κατά τα άλλα λευκό – ή έστω ασπρόμαυρο – ποινικό μητρώο.

Στις 17 Μαίου, στο gala που ετοιμάζει το φεστιβάλ Καννών, θα τιμηθούν πολλοί Ζαν Πολ Μπελμοντό. Θα τιμηθεί ένας από τους πιο εμπορικούς ηθοποιούς του γαλλικού σινεμά. Θα τιμηθεί ο άνθρωπος που επιβίωσε όταν όλοι πίστευαν πως μετά το εγκεφαλικό που τον άφησε παράλυτο για δύο χρόνια το 2001 όλα είχαν τελειώσει. Θα τιμηθεί ο 17χρονος που αποφάσισε να γίνει ηθοποιός επειδή ήταν πιο εύκολο από το να γίνει πρωταθλητής στο μποξ (« σαν ηθοποιός μπορεί να τρως μπουνιές στο ηθικό σου, αλλά όχι στο σώμα σου»). Θα τιμηθεί ο Ζαν Πολ Μπελμοντό που το 1961, μετά την επιτυχία του «Με Κομμένη την Ανάσα» δήλωνε πως «σκοπός μου είναι να γίνω ένας καλός ηθοποιός, όχι ένας μύθος». Μόνο που στην πραγματικότητα ο μόνος Ζαν Πολ Μπελμοντό που θα τιμηθεί στις 17 Μαίου θα είναι ο μύθος. Γιατί όπως ακριβώς η τύχη του Μισέλ στο «Με Κομμένη την Ανάσα» αποφασίστηκε το ίδιο πρωί των γυρισμάτων ενός από τα πιο κλασικά φινάλε στην ιστορία του κινηματογράφου, η μοίρα του Ζαν Πολ Μπελμοντό υπήρξε γραμμένη όχι από τη ζωή, αλλά από το σινεμά.

[Με αφορμή τη βράβευση του Μπελμοντό, στο φεστιβάλ θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ των Βενσάν Περό και Τζεφ Ντόμενεχ με τίτλο «Belmondo...Itineraire», μια καινούργια κόπια του «Magnifique» του Φιλίπ ντε Μπροκά του 1973 αλλά και το «Cent Mille Dollars au Soleil» του Ανρί Βερνέιγ, επίσης του 1973.]