Ο Δημήτρης Αθανίτης είναι ένας σκηνοθέτης που του αρέσει να μας περιπλανά στην Αθήνα. Εκείνη φωτίζει πάντα ως μεγάλη του πρωταγωνίστρια. Με την αφορμή της πρεμιέρας της νέας του ταινίας, «Τρεις Μέρες Ευτυχίας», του ζητήσαμε να μας γράψει ένα προσωπικό κείμενο για την πόλη και πώς το δικό του βλέμμα στέκεται στις κρυμμένες της πτυχές.
Εκείνος έκανε κάτι πολύ παραπάνω. Εδωσε σε αποκλειστικότητα στο Flix την «Πόλη Κρυμμένη», που χτίστηκε από υλικό από έξι μεγάλου μήκους ταινίες του, και παρουσιάζει την άγνωστη, κρυμμένη Αθήνα. Το φιλμάκι προβαλλόταν πριν από λίγους μήνες ως installation project σε μία μοναδική έκθεση στο CAMP.
Χαθείτε λοιπόν στις άγνωστες γωνιές της Αθήνας, περιπλανηθείτε με φρέσκο βλέμμα και κρατήστε ως χάρτη την εξομολόγηση του σκηνοθέτη για την πόλη του.
Η Πόλη είναι από τα δυο-τρία πράγματα που με ενδιαφέρουν στο σινεμά. Για μένα είναι το ίδιο σημαντική όσο τα πρόσωπα και το σώμα. Η πόλη έχει ψυχή. Η πόλη είναι μια γεωγραφία προσώπων. Κουβαλά πάνω της τα αποτυπώματα της ζωής δεκαετιών, εκατονταετιών. Είναι εξίσου μυστηριώδης, όσο τα πρόσωπα, αντιφατική και πολύπλοκη. Και τελικά έχει μια εσωτερικότητα. Δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Πρέπει όμως, να την πλησιάσεις για να το νιώσεις, να περιπλανηθείς, να τη ζήσεις προσωπικά. Εχω γεννηθεί στο κέντρο, έχω μεγαλώσει και έχω ζήσει σε πολλές διαφορετικές περιοχές του κέντρου. Αν κι έχω κάνει ατέλειωτες περιπλανήσεις, εξακολουθώ να ανακαλύπτω άγνωστες κρυφές γωνιές.
Αυτή την άγνωστη πόλη προσπαθώ να ανασύρω και να προβάλλω μέσα από τις ταινίες μου. Από τις ασπρόμαυρες πρώτες ταινίες, το «Αντίο Βερολίνο» και το «Καμιά Συμπάθεια για τον Διάβολο», ως το σκληρό μπλε στις «Τρεις Μέρες Ευτυχίας», ψάχνω για εικόνες απροσδόκητες, κρυμμένες. Οι χώροι στις ταινίες μου, κινηματο-γραφούνται σαν πρόσωπα. Προσπαθώ να πιάσω την υπόκωφη αναπνοή τους, τα υπόγεια σημάδια ζωής. Νιώθω την ανάγκη να καταγράψω χώρους σχεδόν νεκρούς, έτοιμους να εξαφανιστούν. Οι ταινίες μου είναι γεμάτες από χώρους που δεν υπάρχουν πια, χώρους που έχουν μεταμορφωθεί, χώρους που δεν μπορείς να αποκρυπτο-γραφήσεις.
Η παρακμή της πόλης είναι κάτι που με γοήτευσε από τις πρώτες ταινίες μου. Είχα από την αρχή την αίσθηση ότι σ΄αυτη τη φθορά, υπήρχε κάτι περισσότερο από τη γοητεία του παλιού, ότι υπήρχε κάτι πιο ουσιαστικό κάτω από την επιφάνεια. Είχα την αίσθηση ότι υπήρχε μια αλήθεια, σαν το ανεστραμμένο είδωλο ενός κόσμου που δεν με έπειθε. Το «Καμιά Συμπάθεια για τον Διάβολο» (1997) περιγράφει ζοφερά μια μελλοντική υπόγεια Αθήνα, χωρίς ντεκόρ, μόνο με φυσικούς χώρους. Δεκαπέντε χρόνια μετά, το μητροπολητικό τοπίο που δείχνει η ταινία, μοιάζει σημερινό. Το ίδιο και η πρώτη μου μικρού μήκους «Φιλοσοφία» (1993) που μιλά για την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας με ένα παράξενα προφητικό τρόπο.
Οι τρεις τελευταίες ταινίες μου καλύπτουν τρία χρονικά σημεία κλειδιά της δεκαετίας στην ιστορία της χώρας και στην ιστορία της Πόλης. Το μιλένιουμ, η Ολυμπιάδα, η κρίση. Αν και στις τρεις ταινίες, τα πρόσωπα είναι σε πρώτο πλάνο, ταυτόχρονα σκιαγραφείται η πόλη, και μέσα απ΄αυτήν μια κοινωνία. Από αυτή την άποψη, οι ταινίες μου έχουν μια πολιτική διάσταση, όχι με την τρέχουσα αλλά με μια ουσιαστικότερη έννοια.
Κάποτε νόμιζα ότι υπάρχουν πόλεις με κινηματογραφική ατμόσφαιρα και πόλεις χωρίς. Μέσα από τις ταινίες και τα ταξίδια, κατάλαβα ότι το βλέμμα κάνει «κινηματογραφικές» τις πόλεις. Το σινεμά που με γοητεύει, είναι το σινεμά που κατασκεύαζει τον χώρο του. Μέσα από τις ταινίες μου με ιντριγκάρει να χαθώ στην πόλη και ταυτόχρονα να την επανεφεύρω.
Δημήτρης Αθανίτης
Οι «Τρεις Μέρες Ευτυχίας» παίζονται στις κινηματογραφικές αίθουσες από τις 5 Απριλίου. Διαβάστε την κριτική του Flix εδώ.
Θυμηθείτε την αποκλειστική συνέντευξη που είχε δώσει στην κάμερα του Flix ο Δημήτρης Αθανίτης για την ταινία.
