Η απίστευτη αλήθεια του Ολαφ ντε Φλερ Γιοχάνεσον

Γεννημένος το 1975 στην Ισλανδία, ο Ολαφ ντε Φλερ Γιοχάνεσον σπούδασε Φυσική, αλλά μετά την αποφοίτηση του ασχολήθηκε αποκλειστικά με το σινεμά, δοκιμάζοντας τις δυνάμεις του τόσο στη μυθοπλασία όσο και το ντοκιμαντέρ. Δουλεύοντας για δύο χρόνια κυρίως για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, ίδρυσε την δική του ανεξάρτητη εταιρία παραγωγής (Poppoli Pictures) και κέρδισε για δύο συνεχόμενες χρονιές τα βραβεία ντοκιμαντέρ των Ισλανδικών κινηματογραφικών βραβείων (το 2004 για το «Shining Star» και το 2005 για το «Αfrica United»).

Χρειάστηκε, όμως, ένα ταξίδι στις Φιλιππίνες και η γνωριμία του με τα ladyboys (όπως αποκαλούν εκεί τις τρανσέξουαλ) της Μανίλα για να τον κάνει διεθνώς γνωστό. Η «Απίστευτη Αλήθεια για τη Βασίλισσα Ρακέλα» επιλέχθηκε το 2008 από το τμήμα Πανόραμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και κέρδισε το βραβείο Teddy, ανοίγοντας στο δημιουργό του μια πόρτα προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Εκεί όπου πλέον μπορεί να συνεχίζει ανενόχλητος το όραμα του για ένα σινεμά που ζει ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και το fiction, τον πειραματισμό και την κλασική αφήγηση, την αλήθεια και της ζωής και την «απίστευτη» αλήθεια του σινεμά.

Πως γνώρισες τη Ρακέλα και τι σε έκανε να ενδιαφερθείς τόσο γι'αυτήν ώστε να κάνεις πάνω της μια ολόκληρη ταινία; Ταξίδευα στις Φιλιππίνες και είδα αυτές τις απίστευτες γυναίκες που έμοιαζαν με μοντέλα στο κέντρο μια φτωχής γειτονίας της Μανίλας. Ζούσαν ενσωματωμένα μέσα στο περιβάλλον τους και έτσι άρχισα να ρωτάω γι'αυτές. Οταν τους μίλησα, ανακάλυψα ότι ήταν αγόρια με την ψυχή γυναίκας και πως το όνειρο τους ήταν να παντρευτούν έναν straight. Αυτό με εντυπωσίασε. Η ζωή δεν είναι ποτέ άσπρο ή μαύρο. Με γοητεύει πολύ η «γκρίζα» πλευρά της ζωής. Η Ρακέλα ξεχώρισε ανάμεσα τους για τη δημιουργικότητα της και την ευφυία της. Ακολούθησα την καθημερινότητα της και χρησιμοποίησα την εμπειρία της και τους φίλους της για να γράψω το σενάριο. Κάποιες σκηνές είναι αυθεντικές, κάποιες είναι στημένες και κάποιες βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό. Με εντυπωσίαζε κάθε φορά με το ταλέντο της. Ομολογώ πως το credit είναι όλο δικό της. Είναι γεννημένη ηθοποιός.

Η ταινία βοήθησε πολύ στην ορατότητα του κόσμου των τρανσέξουαλς, ειδικά σε μια χώρα όπως οι Φιλιππίνες. Θεωρείς την ταινία σου σαν μια πράξη ακτιβισμού; Δεν ξέρω για τον ακτιβισμό, πάντως η ορατότητα είναι σημαντική όταν προσπαθείς να σταθείς ενάντια στις διακρίσεις κάθε είδους.

Η «Απίστευτη Αλήθεια για τη Βασίλισσα Ρακέλα» ισορροπεί ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και το δράμα. Ηταν μια συνειδητή απόφαση από την αρχή; Οχι. Η ταινία ξεκίνησε ως ντοκιμαντέρ, αλλά μετά ακολούθησε το δικό της δρόμο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει μια πολύ καθαρή γραμμή που χωρίζει τη μυθοπλασία από το ντοκιμαντέρ και αυτό είναι κάτι που μου αρέσει πολύ.

Κάποτε είχες περιγράψει τις ταινίες σου με τον όρο «visiomentaries». Μπορείς να δώσει τον ορισμό της έννοιας αυτής; Στην πραγματικότητα χρησιμοποιούμε ονόματα για να ξεχωρίζουμε τα πράγματα. Είναι μια ανθρώπινη συνήθεια. Νομίζω πως τίποτα δεν έχει όνομα. Ενα όνομα μπορεί να μολύνει μια ιδέα, αλλά με τον ίδιο τρόπο που μπορείς να το μολύνεις και εσύ ο ίδιος. Μια καλή ταινία δεν είναι μια καλή ταινία μέχρι κάποιος να πει πως είναι μια καλή ταινία. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να πειραματίζομαι, όπως θα έκανε ένα παιδί, και μετά να αφήνω τον ενήλικα μέσα μου να εκτελεί το πείραμα. Το «visiomentary» δεν είναι παρά μια προσπάθεια να νιώθω ελεύθερος όταν γυρίζω μια ταινία.

Πιστεύεις πως το βραβείο Teddy που κέρδισε η ταινία στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου βοήθησε τη διεθνή πορεία της;Βοήθησε πολύ. Στην πραγματικότητα έκανε όλη τη διαφορά. Είμαι τόσο ευγνώμων για την ευκαιρία που μου δόθηκε. Τα φεστιβάλ μπορεί να κάνουν θαύματα για τις μικρές ταινίες.

Ποια θα ήταν η συμβουλή σου στους νέους κινηματογραφιστές που αγωνίζονται να κάνουν την πρώτη τους ταινία; Είναι τόσο δύσκολο να δίνεις συμβουλές. Ξέρω, από δική μου εμπειρία πως μάλλον δεν θα άκουγα τη συμβουλή κανενός. Το μόνο που έχει να κάνει κανείς είναι να ξεκινήσει... Δεν υπάρχει λόγος να κάθεσαι στο laptop σου και να το σκέφτεσαι. Υπάρχουν πολλοί τοίχοι που πρέπει να γρεμίσεις, οπότε καλύτερα να ξεκινήσεις όσο το δυνατόν πιο σύντομα.

Πως θα περιέγραφες τη θέση της ταινίας σου στο σύγχρονο queer σινεμά; Δεν έχω ιδέα. Δεν είμαι εξοικειωμένος με το σύγχρονο queer σινεμά. Αλλά η ταινία κατάφερε να ταξιδέψει πολύ μέσα στους κόλπους του.

Ποιες είναι οι κινηματογραφικές επιρροές σου; Ο Πολ Τόμας Αντερσον για την γενναιότητα του, ο Γούντι Αλεν για την παραγωγικότητα του και ο Κριστόφ Κισλόφσκι για το μυστήριο του. Αυτοί οι τρεις μου δίνουν οξυγόνο μέσα στα χρόνια. Αλλά θα ήθελα να αναφέρω και τηλεοπτικές σειρές, όπως το «Sopranos», το «Mad Men» και κυρίως το «The Wire» που με έχουν επηρεάσει πολύ. Το «The Wire» είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα στην κινηματογραφική ιστορία. Είναι απίστευτο πόσο σινεμά κρύβεται μέσα σε μια και μόνο τηλεοπτική σειρά.

Πιστεύεις ότι το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο; Το σινεμά μπορεί να εμπνέει μερικές φορές. Και αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύ ζωτικό για τη ζωή κάποιου ανθρώπου. Δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά μπορεί να ανοίξει τα μυαλά και να βοηθήσει τους ανθρώπους να ταξιδέψουν σε μέρη που δεν θα πήγαιναν ποτέ. Αυτό είναι και το κίνητρο της σκληρής δουλειάς τόσων κινηματογραφιστών που επιμένουν να κάνουν ταινίες κόντρα στις αντιξοότητες που συναντούν.

Ποια είναι τα επόμενα σου σχέδια; Τελειώνω ένα αστυνομικό δράμα με τίτλο «City State». Πάντοτε ήθελα να κάνω μια ταινία δράσης. Θα είναι μάλλον έτοιμο στο τέλος του χρόνου. Ξέρεις, όμως, πάντοτε ονειρευόμουν να κάνω μια ταινία στην Ελλάδα...

Η «Απίστευτη Αλήθεια για τη Βασίλισσα Ρακέλα» θα βγει στις αίθουσες στις 2 Ιουνίου