Αν δεις την Γκουσλαζί Μαλαντά στο «Σεντ Ομέρ» της Αλίς Ντιόπ δεν θα την ξεχάσεις ποτέ. Οχι μόνο γιατί υποδύεται εμβληματικά την Λοράνς Κολί, κατηγορούμενη για το φόνο του παιδιού της σε μια ιστορία εμπνευσμένη από μια πολύκροτη πραγματική ιστορία της Φαμπιέν Καμπού που είχε συγκλονίσει τη Γαλλία το 2016. Αλλά κυρίως γιατί στο σχεδόν ακίνητο σώμα της μοιάζει να κουβαλά όλα όσα παραδοσιακά αποτελούν την πατριαρχικά «παρεξηγημένη» θέση της γυναίκας - μητέρας, κόρης, συντρόφου, συζύγου, μετανάστριας... - σε αυτόν τον κόσμο.
Εχοντας ξεκινήσει όλο υποσχέσεις μια καριέρα φιλόδοξης νέας ηθοποιού πίσω στο 2014 με το «Mon Amie Victoria» του Ζαν-Πολ Σιβεϊράκ, η Μαλαντά αρνήθηκε να γίνει ένα κλισέ σε ρόλους - καρικατούρες που την ήθελαν να επιβεβαιώνει το στερεότυπο της μαύρης νέας γυναίκας στη Γαλλία του σήμερα. Μέχρι τη στιγμή που η Αλίς Ντιόπ, από τον κόσμο του ντοκιμαντέρ, θέλησε να περάσει στη μυθοπλασία μεταφέροντας μια προσωπική της ιστορία, όταν πίσω στο 2016 είχε παρακολουθήσει τη δίκη της Καμπού, σε μια εμπειρία που της άλλαξε τη ζωή. Η Ντιόπ είδε στην Μαλαντά τη γυναίκα που θα μπορούσε να ενσαρκώσει τη δύναμη, το μυστήριο και την αδιανόητη μοναξιά μιας γυναίκας. Είδε, δηλαδή, μια μεγάλη ηθοποιό που δεν έπρεπε να μείνει άλλο κρυφή.
To Flix συνάντησε την Γκουσλαζί Μαλαντά στο πλαίσιο του 23ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας, όπου το «Σεντ Ομέρ» κέρδισε το Bραβείο της Κριτικής Επιτροπής. Μαζί μιλήσαμε για όλα όσα την έκαναν να επιστρέψει στο σινεμά.
Το «Σεντ Ομέρ» της Αλίς Ντιόπ θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 20 Απριλίου.
Με την Αλίς Ντιόπ (φωτό: Εβαν Κόουλς)
Είχα πολλές προτάσεις μέσα στα επτά χρόνια από την πρώτη μου ταινία. Ειπα σε όλες όχι. Είχε να κάνει με έλλειψη οικειότητας. Ενιωθα ξένη με τους χαρακτήρες που μου πρότειναν. Είπα ναι σε αυτήν την ταινία, όχι εξαιτίας της Αλίς Ντιόπ ούτε επειδή το σενάριο ήταν αριστουργηματικό - γεγονός που βοήθησε, φυσικά... - αλλά γιατί κάθε χαρακτήρας είναι αληθινός. Και γι' αυτό η ταινία έχει τόσο δυνατό αντίκτυπο.
Μπορώ να παίξω τα πάντα: και την εγκληματία, και την πόρνη και τη μετανάστρια... Αλλά θέλω να είναι αληθινοί χαρακτήρες. Δεν θέλω να παίζω ένα κλισέ. Μέσα σε αυτά τα επτά χρόνια, ειδικά μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και εν μέσω της μεταναστευτικής κρίση στην Ευρώπη, όλοι οι ρόλοι που μου πρότειναν ήταν εγκληματίες, πόρνες και μετανάστριες. Αλλά μόνο αυτό. Χωρίς τίποτα περισσότερο που να δικαιολογεί τους χαρακτήρες, να τους αναγνωρίζει ως σύνθετα όντα και να τους τοποθετεί μέσα στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Χωρίς ιστορία, χωρίς ψυχολογία.
Ημουν πολύ μικρή όταν συνέβησαν τα γεγονότα της ταινίας και δεν θυμάμαι πολλά. Δεν ήμουν και ποτέ πολύ περίεργη να μάθω περισσότερα. Οταν η Αλίς μου είπε πως είχε παρακολουθήσει ως θεατής τη δίκη αυτής της γυναίκας και πως σκεφτόταν να κάνει μια ταινία, αλλά ειδικά όταν διάβασα το σενάριο που περιλαμβάνει ολόκληρα κομμάτια από την απολογία της, κατάλαβα πως η υπόθεση ήταν πολύ μεγάλο γεγονός στη Γαλλία. Ηταν κάτι πολύ βαρύ που άφησε μεγάλο αποτύπωμα στην κοινωνία.
Το κομμάτι της ταινίας που εμπνέεται από το ντοκιμαντέρ ήταν αυτό με το οποίο συνδέθηκα και πιο πολύ. Είδα πως μέσα σε αυτήν την ταινία μυθοπλασίας, υπάρχει ένα κομμάτι που μοιάζει με ντοκιμαντέρ. Και διαβάζοντας το σενάριο, δουλεύοντας πάνω στο σενάριο, αυτό το κομμάτι έγινα εγώ. Αυτή η γυναίκα με στοίχειωσε, κατά την προετοιμασία της ταινίας και στη διάρκεια του γυρίσματος. Μόνο μετά το τέλος της ταινίας κατάφερα να δω απέξω πλέον τα ερωτήματα που έμεναν αναπάντητα γύρω από την ιστορία της, γύρω από την ψυχολογία της, γύρω από την συμπεριφορά της. Οσο ετοιμάζαμε και γυρίζαμε την ταινία ήμουν απλά αυτή.
Είμαι πολιτικοποιημένη σαν γυναίκα, αλλά όχι σαν ηθοποιός. Δεν επιλέγω κάτι επειδή είναι πολιτικά σωστό, γιατί συνήθως αυτό δεν καταλήγει σε μια καλή ταινία. Ξέρω ωστόσο ότι το να συμμετέχω σε μια τέτοια ταινία, φτιαγμένη από γυναίκες, από μαύρες γυναίκες, το να γυρίζω τον κόσμο και να μιλάω γι' αυτήν, είναι σημαντικό.»
Η Γκουσλαζί Μαλαντά στην Αθήνα για το Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου (φωτό: Γιάννης Ζινδριλής)
Αυτό που με ενώνει με αυτή τη γυναίκα είναι η μοναξιά της, το μυστήριο που την περιβάλλει, ο τρόπος με τον οποίο βλέπει τον κόσμο. Δεν ξέρω αν έχω ομοιότητες μαζί της, άλλωστε ζούσαμε και οι δυο μαζί μέσα στο σώμα μου τόσο καιρό και νιώθω σαν να είμαστε συνένοχοι. Αλλά κάποια στιγμή η Αλίς Ντιόπ μου έστειλε μια συνέντευξη της Ιζαμπέλ Ιπέρ που μιλούσε ακριβώς γι' αυτό, για τους χαρακτήρες με τους οποίους νιώθει ότι σε ενώνουν πολλά και με τους άλλους που πρέπει να βρεις πράγματα για να τους πλησιάσεις. Αυτό το μυστήριο αυτής της γυναίκας με έκανε να τη νιώσω απόλυτα...
Ο ρόλος είχε σωματικές απαιτήσεις που ήταν πάρα, μα πάρα πολύ δύσκολες. Ευτυχώς είχα προετοιμαστεί από πριν και όχι με τον τρόπο που θα φανταζόταν κάποιος. Προπονήθηκα σαν αθλητής. Σαν να ετοιμαζόμουν για το πένταθλο. Επρεπε να στέκομαι όρθια για πάρα πολλές ώρες και να κοιτάζω σε συγκεκριμένο σημείο. Την πρώτη φορά που διάβασα το σενάριο μαζί με μια φίλη ηθοποιό του θεάτρου, με προειδοποίησε πως δεν θα μπορούσα να φέρω εις πέρας τον ρόλο αυτό μόνο με το ταλέντο μου. Μου είπε πως θα πρέπει να δουλέψω με το κείμενο, με τους εφιάλτες μου, τις φοβίες μου, αλλά θα έπρεπε εξίσου να δουλέψω και με το σώμα μου. Αυτό που σίγουρα δεν ήθελα ήταν κάποιον να με προετοιμάσει για το ρόλο - δεν ήθελα κάποιον να μου μάθει πώς να παίξω. Εντελώς τυχαία μια φίλη μου είπε πως ίσως θα χρειαζόταν να δουλέψω με την αναπνοή μου και πως ήξερε έναν δάσκαλο του τάι τσι που θα μπορούσε να με βοηθήσει. Ηταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμουν. Για ένα μήνα πριν το γύρισμα δούλεψα με την αναπνοή μου και κάπως έτσι μπόρεσα να σταθώ στο εδώλιο της κατηγορουμένης.
Είμαι πολιτικοποιημένη σαν γυναίκα, αλλά όχι σαν ηθοποιός. Δεν επιλέγω κάτι επειδή είναι πολιτικά σωστό, γιατί συνήθως αυτό δεν καταλήγει σε μια καλή ταινία. Ξέρω ωστόσο ότι το να συμμετέχω σε μια τέτοια ταινία, φτιαγμένη από γυναίκες, από μαύρες γυναίκες, το να γυρίζω τον κόσμο και να μιλάω γι' αυτήν, είναι σημαντικό. Θέλω να μοιραστώ με τον κόσμο τη δημιουργία μιας μαύρης σκηνοθέτη στην οποία πρωταγωνιστούν δυο μαύρες γυναίκες. Για μένα αυτό κάνει την ταινία πραγματικά οικουμενική. Μιλάει για τις γυναίκες, τις μητέρες, τις κόρες, την ιστορία τους, πως αυτό φτάνει μέχρι την αρχετυπική τραγωδία της Μήδειας και απλώνεται σήμερα στο σύγχρονο κόσμο. Μιλάει γι' αυτή τη σχέση, την αρχέγονη και τη βία που κρύβει μέσα της. Μια ιστορία οικουμενική, όμως και για τους άντρες γιατί όλοι οι άντρες έχουν μητέρα.
Αν ο κόσμος δεν δράσει σήμερα, θα χάσει τα πάντα αύριο. Είμαι πάρα πολύ ανήσυχη για ό,τι συμβαίνει στη Γαλλία - αλλά και στον κόσμο σήμερα, γιατί αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή είναι ότι πάρα πολλοί άνθρωποι είναι θύματα κοινωνικής ανισότητας. Και ο κόσμος που διαδηλώνει δεν διαδηλώνει για τα κεκτημένα του ή τα προνόμια του. Διαδηλώνει για όση αξιοπρέπεια του έχει απομείνει. Νομίζω ότι αυτό απηχεί σε όλη την Ευρώπη. Μια επισφαλής κατάσταση που πρέπει να σταματήσει. Υπάρχει πλούτος και πρέπει να διανεμηθεί σωστά και ισότιμα για να αντιμετωπίσει ο κόσμος τη φτώχεια.
Με απασχολεί ιδιαίτερα το μέλλον αυτού του πλανήτη. Η τύχη όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των ζώων, των φυτών. Είμαι 30 ετών και το οικολογικό ζήτημα είναι πραγματικά επείγον. Δεν έχω πολλές ελπίδες, αλλά είμαι έτοιμη να αγωνιστώ γι' αυτό για τα επόμενα 30 χρόνια.
Το «Σεντ Ομέρ» της Αλίς Ντιόπ θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 20 Απριλίου.
