Ηταν 1998 όταν η ντοκιμαντερίστρια και επίκουρος καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει θεωρία και ιστορία κινηματογράφου, Εύα Στεφανή, γύρισε ένα επεισόδιο του «Παρασκηνίου» αφιερωμένο στον Ε.Χ. Γονατά. Λίγο πριν τον θάνατο του, το 2006, τον επισκέφθηκε ξανά για ένα ακόμη πορτρέτο, αυτή τη φορά μικρότερο σε χρόνο, αλλά πιο κοντά στο στιλ που η Στεφανή αντιμετωπίζει σχεδόν εμμονοληπτικά τις ταινίες τεκμηρίωσης της εδώ και δεκαεπτά χρόνια: κάτι ανάμεσα σε μια πραγματικότητα βγαλμένη λες από φαντασία και μια φαντασία σχεδόν ανατριχιαστικά πραγματική.
Διαβάστε όσα είπε στο Flix για έναν άνθρωπο που την συνεπήρε και για τη «δειλία» του καλλιτέχνη!
Τι είναι η «Η Επιστροφή του Ε.Χ. Γονατά»;
Η επιστροφή του Ε.Χ. Γονατά είναι ένα πορτρέτο για τον διηγηματογράφο, ποιητή και μεταφραστή Ε.Χ. Γονατά που πέθανε το 2006. Το ντοκιμαντέρ ακολουθεί τον Γονατά σε τρεις διαφορετικές περιόδους της ζωής του προσπαθώντας να αποτυπώσει τον ιδιαίτερο κόσμο του, την αγάπη του για τη φύση, την εμμονή του με το θάνατο.
Γιατί είναι «επιστροφή» στον Ε.Χ. Γονατά;
Ονομάζεται «Η Επιστροφή του Ε.Χ. Γονατά», γιατί έχει ήδη προηγηθεί ένα άλλο ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησα για τον Γονατά πριν αρκετά χρόνια, όταν ήταν ακόμα εν ζωή, για τη σειρά της ΕΡΤ «Παρασκήνιο». Στο ντοκιμαντέρ που έκανα τώρα χρησιμοποιώ αρκετά από τα παλαιότερα πλάνα αλλά με μια διάθεση υπονομευτική. Για παράδειγμα βλέπουμε τον Γονατά να παρακολουθεί σκηνές από την εκπομπή «Παρασκήνιο» και να σχολιάζει ακατάπαυστα το ναρκισσισμό τόσο του εαυτού του όσο και της σκηνοθέτιδας που τον τραβάει.
Τι ήταν αυτό που σας γοήτευσε στην προσωπικότητα του Ε.Χ. Γονατά;
Μεταξύ άλλων είχε μία τσάντα που την περιέφερε παντού και που την αποκαλούσε «η σάκα μου» στην οποία είχε ένα ζευγάρι πλαστικές παντόφλες Buffalo για ώρα ανάγκης.
Πως προσεγγίζετε ένα «ανθρώπινο πορτρέτο»; Τι είναι αυτό που σας ενδιαφέρει τελικά να δείξετε;
Μα το πρόβλημα είναι ότι δεν ξέρω τι ψάχνω, όχι τι να δείξω! Σε κάθε ντοκιμαντέρ είναι διαφορετικό. Και κάθε φορά δεν ξέρω τι είναι ακριβώς είναι αυτό που ψάχνω μέχρι που ξαφνικά το συναντάω και λέω «αυτό είναι» και ανακουφίζομαι. Ο σκοπός του γυρίσματος είναι για μένα καθαρά ωφελιμιστικός. Μέσω του γυρίσματος επιθυμώ να φτάσω σε ένα σημείο λατρείας του άλλου. Θέλω να συνεπαρθώ από αυτόν και να αφομοιωθώ από αυτόν.Οσον αφορά το τι θέλω να δείξω, θα ήθελα να μπορώ να δείξω αυτή την παραφορά.στην οποία βρίσκομαι. Αλλά πάντα καταλήγω να δείξω κάτι πολύ πιο εξωτερικό γιατί είμαι μια δειλή.
Πόσο σας ενδιέφερε να μάθει κάποιος περισσότερα πράγματα για τον Ε. Χ. Γονατά μέσα από το ντοκιμαντέρ;
Πάρα πολύ. Ο Γονατάς αν και είναι σχετικά γνωστός σε μικρούς κύκλους καλλιτεχνών και από αρκετούς θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες της μεταπολεμικής Ελλάδας, δεν ανγνωρίστηκε ως μείζων συγγραφέας από την επίσημη ελληνική γραμματολογία. Σε μεγάλο βαθμό αυτός είναι και ο λόγος που έκανα και αυτό το δεύτερο ντοκιμαντέρ για τον Γονατά, στο οποίο για πρώτη φορά διαβάζει και γραπτά του. Στο πρώτο ντοκιμαντέρ που είχα κάνει στο «Παρασκήνιο», ο Γονατάς δεν αναφερόταν καθόλου στην συγγραφή με αποτέλεσμα πολύ να νομίζουν ότι είναι κηπουρός ή γεωπόνος. Ηθελα να είμαι βέβαιη ότι αυτή τη φορά είναι φανερό ότι είναι συγγραφέας και μάλιστα εξαιρετικός.
Τι θέση πιστεύετε πως έχει το ντοκιμαντέρ ως κινηματογραφικό είδος μέσα σε μια εποχή κρίσης;
Αυτή που έχει ο κινηματογράφος εν γένει σε όλες τις εποχές. Να κάνει καλό όπως λέει ο θείος Ρενουάρ.
Η «Επιστροφή του Ε.Χ. Γονατά» προβάλλεται την Κυριακή 11 Μαρτίου στις 20.00 στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» και την Δευτέρα 12 Μαρτίου στις 13.00 στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας».
Διαβάστε περισσότερα για το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
