Παρακάτω σκέψεις, συσχετισμοί και κρίσεις για το επεισόδιο 703 του «Mad Men». Μην προχωρήσετε αν δεν το έχετε δει, για ν' αποφύγετε τα spoilers.
«Εύχομαι να ήταν χτες.»
Ο Μπόμπι Ντρέιπερ έχει μια ανησυχητική τάση να λέει μεγάλες ενήλικες πικρές διαπιστώσεις ζωής, εκφρασμένες σαν παιδικά καπρίτσια. Το έκανε σε εκείνο το αξέχαστο, συγκλονιστικό επεισόδιο όπου συνειδητοποιεί τι σημαίνει θάνατος βλέπονας τον «Πλανήτη των Πιθήκων» στο σινεμά, το κάνει και τώρα.
Στο τέλος μιας μέρας που τον είδε να στεναχωρεί τη μητέρα του η οποία έκανε ό,τι μπορούσε για να είναι Σωστή Μητέρα, εκστομίζει την ευχή που κάθε άνθρωπος έχει κάποτε μουρμουρίσει, όχι μία φορά, όχι δέκα, αλλά όσες μέρες και αποφάσεις μας έχουν υπάρξει. Είναι αυτή η θαλπωρή του υποθετικού do-over που ακόμα θα επίκεται. Βλέπεις, αυτό είναι που οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν για κάθε έκφραση της νοσταλγίας: Δεν είναι πως πιστεύει κανείς όντως πως «τότε ήταν καλύτερα». Απλά να, «τότε» δεν είχε έρθει ακόμα το αύριο, οπότε μπορείς να το κάνεις ξανά, (πιο) σωστά.
Και ξέρεις, είναι μεγάλο βασανιστήριο να ζεις για καιρό παγιδευμένος στη φούσκα του «ναι αλλά αν…» γιατί εκεί μέσα ο χρόνος κυλάει αλλιώς. Κυλάει όχι σε σχέση με κίνηση της Γης γύρω από τον ήλιο, αλλά με την κίνηση τη δική σου γύρω από το Σημείο Μηδέν, τη στιγμή, την απόφαση, το λάθος που σε παγίδευσε. Πάει ο χρόνος πιο αργά; Πάει πιο γρήγορα; Είναι ασαφές. Διότι βασικά δεν πάει πουθενά, απλά κινείσαι σε κύκλους γύρω από ένα κοσμικό pause, όσο γύρω του τα πάντα συνεχίζουν την πορεία τους.
Ο Ντον Ντρέιπερ ζει σε ένα τέτοιο σύμπαν τσέπης εδώ και κάποιο καιρό. Μετά την απόλυση-που-δεν-ήταν-απόλυση από την εταιρεία του, τον βλέπουμε κι είναι σα να παρατηρούμε κάτι να συμβαίνει σε άλλο ρυθμό από την υπόλοιπη σειρά. Στην διαφημιστική οι εξελίξεις τρέχουν, νέα πρόσωπα έρχονται, αλλάζουν θέσεις, ανεβαίνουν τη σκάλα, παίρνουν προαγωγές, κλείνουν νέους λογαριασμούς, κάνουν νέες συμφωνίες. Είναι πάνω σε ένα τρένο που κινείται, και είναι μόνο όταν το κοιτάς απ’έξω που καταλαβαίνεις πόσο γρήγορα πάει. Γιατί την ίδια στιγμή, ο Ντον ζει στη φούσκα του. Οι σκηνές του ήταν λες και δεν ανήκαν στη σειρά.
Αν δεν ήταν σαφές, έγινε τώρα, χάρη σε ένα τελευταίο 20λεπτο σχεδόν εξουθενωτικό μέσα από την απλή παρατήρηση που επιχειρεί: Τοποθετεί τον Ντον ξανά στο ίδιο γνώριμο περιβάλλον, αλλά στην αρχή όχι απλά δεν καταφέρνει να πιαστεί από το βαγόνι του τρένου, παρά δεν συνειδητοποιεί καν πως το τρένο κινείται, τόσο γρήγορα που πάει όσο εκείνος ισιώνει τη γραβάτα του.
Η ιστορία είναι πως ο Ρότζερ βασικά τον λυπήθηκε και του είπε να γυρίσει στο γραφείο, όταν ο ίδιος ο Ντον λαμβάνοντας τα κατάλληλα ερεθίσματα από τους γύρω του, αποφάσισε να επιστρέψει. Την αλήθεια που είπε στη Σάλι την ακολούθησε με αλήθειες προς τη Μέγκαν. Με τη σειρά της η Μέγκαν ζει επίσης σε ένα μικρό παράλληλο σύμπαν, εκείνο όπου υποδύεται μια ηθοποιό που δεν είναι καλή στο να υποδύεται. Σε εκείνο το δράμα ο Ντον δεν έχει πια ρόλο- η Μέγκαν τον διώχνει κι εκείνος δε μοιάζει να ενίσταται. Είναι πια έτοιμος να ξαναπρολάβει τον κόσμο.
Κι έτσι, επιστρέφει.
Δεν είμαι φαν των επιστροφών. Όταν κάτι τελειώνει, σημαίνει πως έχει λόγο που τελείωσε. Ειδικά αν δεν είναι κάτι ξαφνικό και βίαιο, αλλά μια διαδικασία φθοράς που εν τέλει φανερώνει την ασχήμια της με τον πιο απότομο δυνατό τρόπο. Όμως ο Ρότζερ κάνει το λάθος που πολλοί, σοφότεροι πριν από αυτόν, έχουν κάνει. Συμφωνεί να ξαναδοκιμάσει. Δέχεται πίσω την «συλλογική μας πρώην σύζυγο», όπως είχε αναφερθεί στον Ντον την προηγούμενη βδομάδα.
Το παράλληλο μοντάζ του τελευταίου 20λεπτου είναι εξουθενωτικό. Η παράλληλη δράση αφορά τη μία τον Ντον που επιστρέφει σε ένα γνώριμο χώρο όπου τα πάντα είναι αλλαγμένα και τίποτα δεν μοιάζει διατεθειμένο να κόψει ταχύτητα για να τον ξαναδεχτεί, και την άλλη την Μπέτι, η οποία πάει στην εκδρομή του σχολείου του Μπόμπι για να βοηθήσει.
Η Μπέτι είναι μια ακόμα έκφραση του τρόπου με τον οποίο ο Ντον έχει ξεπεραστεί από την εποχή του. Είναι φτιαγμένη τέλεια, σαν σεξ σύμβολο μιας δεκαετίας που φεύγει, αλλά τόσο μακριά από εκείνην που έρχεται. Στο σχολικό δε μπορεί παρά να σχολιάσει το ‘ελεύθερο’ ντύσιμο της δασκάλας. Ο Ντον έχει τα σμιγμένα φρύδια, τη γραβάτα και το καπέλο- η Μπέτι έχει το καθωσπρέπει και την αποπνικτική τελειότητα στην εμφάνιση. Είναι κι οι δυο τους σύμβολα έτοιμα να ξεπεραστούν, σε μια (απέλπιδα) προσπάθεια να προσπαθήσουν ξανά να πετύχουν αυτό που θεωρούν ως σκοπό τους στη ζωή.
Ας πούμε πως τα πράγματα δεν πάνε τέλεια. Θα μπορούσαν να έχουν πάει τέλεια; Η Μπέτι προσπαθεί, αληθινά προσπαθεί, και ο Μπόμπι πάει και δίνει το φαγητό της για να πάρει χαζαρωτά. «Δεν ήξερα ότι θα το έτρωγες» της λέει, σα να μην του έχει περάσει ποτέ καν από το μυαλό η ιδέα πως η μητέρα του μπορεί να κάτσει σε ένα λιβάδι κι απλά να φάει ένα σαντουιτσάκι.
Στη διαφημιστική ο Ντον προσπαθεί να έρθει up to date σε στρατηγικές αλλά αποσυντονίζει τους πάντες. Ο Λου είναι έξαλλος που φέραν πίσω εκείνον του οποίου τη θέση πλέον κατέχει. Οι υπόλοιποι partners δεν καταλαβαίνουν σε τι χρησιμεύει ένα τέτοιο πισωγύρισμα. Η Πέγκι -η Πέγκι Όλσον!- του λέει ευθέως «ε, δε μπορώ να πω ότι μας λείπεις κιόλας εδώ». Yikes.
Τα κοψίματα ανάμεσα στις δύο παράλληλες (φαινομενικά παντελώς ασύνδετες αλλά θεματικά τόσο ισχυρά δεμένες) ιστορίες του πρώην ζευγάριού γίνονται με μια φυσικότητα που υπονοεί πως δεν συμβαίνει καν μετάβαση από το ένα σκηνικό στο άλλο. Οι ρυθμοί, οι γωνίες, η πληθώρα των ήχων- πρόκειται για μια αρμονία. Ξέρεις πως μεταπηδάς από ένα πράγμα σε ένα άλλο, αλλά αν κλείσεις τα αυτιά ή αν μισοκλείσεις τα μάτια, ο τρόπος που είναι γυρισμένο και μονταρισμένο όλο αυτό το δεύτερο μισό του επεισοδίου, σχεδόν σε πείθει πως πρόκειται για κάτι ενιαίο.
Ίσως είναι απλά που οι συναισθηματικές μεταβάσεις είναι τόσο παρεμφερείς.
«Είμαι καλή μητέρα;» ρωτάει η Μπέτι τον Χένρι το βράδυ μετά την εκδρομή. «Τότε γιατί δε με αγαπάνε;», ακολουθεί με μια ερώτηση που δεν έχει καν νόημα να προσπαθήσει κανείς να απαντήσει γιατί οδηγεί εκ των πραγμάτων σε διαδρομές πόνου και θυμού. Δεν είναι μόνο ο Μπόμπι που εύχεται να ήταν χτες.
Στα γραφεία της Στέρλινγκ Κούπερ, οι partners βρίσκουν μια συμβιβαστική λύση, που ακούγεται σαν παγίδα, σα να λένε στον Ντον να μην τη δεχτεί. Δεν θα πίνει, δε θα αποφασίζει, δε θα μπορεί να είναι ο Ντον, βασικά. «Είμαι καλός διαφημιστής;» θα μπορούσε να σκέφτεται εκείνη την ώρα. «Τότε γιατί δε με θέλουνε;». Κάπως έτσι. Μόνο που ο Ντον έχει ήδη παραδεχτεί στη Μέγκαν πως πια δεν κάνει αυτά που έκανε. «ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΟΣ!» της τόνιζε, και ακουγόταν κάτι μεταξύ έκπληκτου και εντυπωσιασμένου με τον εαυτό του.
Ο Ντον δέχεται τους απεχθείς όρους. Θα πρέπει λογικά να καταλαβαίνει πως αυτή η επιστροφή δεν θα είναι η ονειρώδης εκείνη επιστροφή που όλοι φυσιολογικά ονειρευόμαστε όταν έχουμε χάσει μια ευκαιρία. Το καταλαβαίνει, ναι. Είναι ένας Ντον όχι ακριβώς αλλαγμένος, αλλά σαν πιο ανοιχτός στην αλλαγή. Το καταλαβαίνει, έτσι δεν είναι; Γιατί η εκδρομή τελείωσε. Αύριο το πρωί έχει ξανά σχολείο.
Διαβάστε ακόμη:
