Παρά τις φήμες που τον ήθελαν να αποφεύγει τη συνέντευξη Τύπου και την έκθεσή του στους δημοσιογράφους, που πιθανώς να ήθελαν να τον ρωτήσουν για το canceling των τελευταίων χρόνων, ο Γούντι Αλεν εμφανίστηκε και παρουσίασε το «Coup de Chance» («Γυρίσματα της Τύχης») πριν από λίγη ώρα στην αίθουσα Τύπου του 80ου Διεθνούς Φεστιβάλ της Βενετίας.
Διαβάστε κι αυτό: Βενετία 2023: Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ για τις ταινίες των Γούντι Αλεν και Ρομάν Πολάνσκι
Η 50ή στον αριθμό ταινία του Γούντι Αλεν θα κάνει πρεμιέρα απόψε το βράδυ στο Palazzo del Cinema (και λίγες μέρες μετά και στην Αθήνα) είναι και η πρώτη ταινία του αμερικανού σκηνοθέτη, γυρισμένη εξ ολοκλήρου στα γαλλικά - γυρίστηκε στην Γαλλία με πρωταγωνιστές τον Νιλς Σνάιντερ, την Λου ντε Λαάζ, τον Μελβίλ Πουπό και την Βαλερί Λεμερσιέ. Η ταινία ακολουθεί την Φανί και τον Ζον, ένα ζευγάρι ευτυχισμένο, πετυχημένο επαγγελματικά, που ζει σε ένα υπέροχο διαμέρισμα στο κέντρο του Παρισιού και μοιάζει ερωτευμένο σαν την πρώτη μέρα που γνωρίστηκαν. Οταν όμως η Φανί θα συναντήσει τυχαία τον Αλάν, έναν παλιό φίλο από το σχολείο θα νιώσει μια ακατανίκητη έλξη που είναι ικανή να ραγίσει την τέλεια ζωή της.
To 80o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 30 Αυγούστου μέχρι και τις 9 Σεπτεμβρίου. Το Flix βρίσκεται στο Λίντο για να σας μεταφέρει όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες. Συντονιστείτε στην ειδική ενότητα του Flix που ανανεώνεται συνεχώς.
Ναι, έχει ξανακάνει γυρίσματα στο Παρίσι, αλλά γιατί αυτή τη φορά θέλησε να γυρίσει μία ταινία εξολοκλήρου στα γαλλικά;
Οταν ήμουν νέος, οι ταινίες που με εντυπωσίαζαν περισσότερο, εκείνες που με ενέπνεαν κι ενέπνεαν και άλλους Αμερικανούς σκηνοθέτες ερχόντουσαν από την Ευρώπη. Το ευρωπαϊκό σινεμά αγαπούσαμε - τον γαλλικό, ιταλικό, σουηδικό κινηματογράφο. Ολοι θέλαμε να γίνουμε Ευρωπαίοι - να κάνουμε ταινίες όπως αυτές του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, του γαλλικού σινεμά ιδιαίτερα - Γκοντάρ, Τριφό, Ρενέ, Ρενουάρ. Αρχικά λοιπόν, ενώ είχα στο πρόγραμμα να κάνω την ταινία με δύο Αμερικανούς χαρακτήρες που ζούσαν στο Παρίσι, το ξανασκέφτηκα. Θα ήταν η 50η ταινία μου, εγώ αγαπώ το Παρίσι τόσο πολύ, γιατί να μην την κάνω εξολοκλήρου στα γαλλικά; Βέβαια, δεν μιλάω ο ίδιος γαλλικά, αλλά είχα μεγάλη βοήθεια - όλοι οι ηθοποιοί και το συνεργείο μου μιλούσαν αγγλικά. Είχα καταπληκτική εμπειρία, όλοι με έκαναν να επιτύχω το όνειρό μου - να αισθανθώ κι εγώ ευρωπαίος σκηνοθέτης.
Αυτό σημαίνει ότι θα δεχόταν μία πρόταση να γυρίσει ταινία στα Ιταλικά, στα Σουηδικά, στα Γερμανικά;
Καμιά φορά χτυπάει το τηλέφωνό μου και έχω προτάσεις να χρηματοδοτήσουν την επόμενη ταινία μου, αν τη γυρίσω στη χώρα τους. Δεν είναι κάτι απλό. Δεν ξέρω πχ την Ισλανδία, οπότε δεν μπορώ να γράψω ένα σενάριο που να είναι πιστευτό για μια χώρα που δεν γνωρίζω. Ομως είχα τόσο καλή εμπειρία στη Γαλλία που παραμένω ανοικτός.
Ημουν πάντα πολύ τυχερός - τίποτα τραγικό δεν μου έχει συμβεί. Κι ως σκηνοθέτης, από τα πρώτα μου χρόνια, όλοι ήταν πολύ καλοί και γενναιόδωροι μαζί μου: επέλεγαν να τονίζουν το ταλέντο μου και να μην στέκονται στις αδυναμίες μου...»
Πόσο μεγάλη πρόκληση όμως, έστω και τεχνική, ήταν να παρακολουθεί στο γύρισμα ηθοποιούς να μιλούν σε μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνει;
Δεν ήταν δύσκολο. Ακόμα κι όταν παρακολουθείς την οποιαδήποτε ξενόγλωσση ταινία, μία ιαπωνική για παράδειγμα, καταλαβαίνεις αμέσως όταν οι ερμηνείες είναι καλές, νατουραλιστικές, πιστευτές. Οπως καταλαβαίνεις κι όταν είναι υπερβολικές, ανόητες. Ετσι λοιπόν κι εδώ: μπορούσα να καταλάβω από την σωματικότητα, τον ρυθμό, την μελωδία των ηθοποιών μου τις ερμηνείες τους. Ακόμα κι αν δεν καταλάβαινα τη γλώσσα, μπορούσα να καταλάβω πότε ήταν αληθινοί ή πότε το παράκαναν. Κι αν είχα ερωτήσεις, μπορούσα πάντα να συμβουλευτώ την βοηθό μου για να μου εξηγήσει κάτι που δεν καταλάβαινα. Το καστ μου είναι εξαιρετικοί ηθοποιοί - διάβασαν το σενάριο, το κατάλαβαν, δεν χρειάστηκε να τους «σκηνοθετήσω» περισσότερο. Ακόμα κι αν άλλαζαν, προσάρμοζαν, τους διαλόγους τους, καλά έκαναν, ήξεραν τι έκαναν. Τους εμπιστεύτηκα.
Είναι η ταινία ένα άτυπο σίκουελ του «Match Point»;
Είναι στην ίδια θεματικά. Και οι δύο ταινίες ασχολούνται με το πόσο η μοίρα, η τύχη παίζει μεγαλύτερο ρόλο στις ζωές μας, από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε. Από την άλλη, θεωρώ ότι μπορεί να διερευνούν την ίδια θεματική, αλλά είναι πολύ διαφορετικές ταινίες.
Ποια είναι η δική του σχέση με την τύχη;
Υπήρξα πάντα πολύ τυχερός - όλη μου τη ζωή. Είχα δύο γονείς που με αγαπούσαν. Είχα πάντα καλούς φίλους. Εχω μία υπέροχη γυναίκα, τα παιδιά μου, έναν πολύ καλό γάμο. Σε λίγους μήνες θα κλείσω τα 88 μου χρόνια και δεν χρειάστηκε ποτέ να νοσηλευτώ σε νοσοκομείο. Ημουν πάντα πολύ τυχερός - τίποτα τραγικό δεν μου έχει συμβεί. Επίσης, από τα πρώτα μου χρόνια ως σκηνοθέτης, όλοι ήταν πολύ καλοί και γενναιόδωροι μαζί μου: επέλεγαν να τονίζουν το ταλέντο μου και να μην στέκονται στις αδυναμίες μου. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι με υπερεκτιμούσαν - ήμουν πάντα αντικείμενο θαυμασμού και σεβασμού. Βέβαια, σήμερα είναι ακόμα νωρίς (σ.σ. δεν έχουν βγει ακόμα οι κριτικές). Αλλά ας πούμε ότι μέχρι τώρα υπήρξα πολύ τυχερός (γέλια).
Δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε να κάνουμε στ' αλήθεια για τον θάνατο. Δεν υπάρχει διέξοδος - ούτε από την επιστήμη, ούτε από τη φιλοσοφία, ούτε από την κωμωδία. Την πατήσαμε - είμαστε δέσμιοι μιας κακής συμφωνίας...»
Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας «τοξικός άντρας». Συμφωνεί με τον ορισμό; Και πώς γράφει τους αντρικούς ρόλους σήμερα; Εχει διαφορά με το πώς τους έγραφε 20-30 χρόνια πριν;
Πριν από 20-30 χρόνια ήμουν εγώ ο πρωταγωνιστής των ταινιών μου, οπότε έγραφα ήρωες πάνω μου. Πάντως πάντα είχα μεγαλύτερη ευκολία να γράψω τους γυναικείους ρόλους. Δεν ξέρω γιατί. Ισως γιατί οι καλλιτέχνες που κι εγώ θαύμαζα περισσότερο (από τον Τένεσι Γουίλιαμς μέχρι τον Ινγκμαρ Μπέργκμαν) έγραφαν δυνατούς γυναικείους χαρακτήρες. Ποτέ δεν κατάφερα να γράψω το ίδιο σωστά, να πλησιάσω το ίδιο καλά, τους ανδρικούς χαρακτήρες - με την εξαίρεση όταν έγραφα για μένα.
Ποια είναι η σχέση του με τον θάνατο; Είναι οι κωμωδίες ένας τρόπος να τον αντιμετωπίζει;
Μπα - δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε να κάνουμε στ' αλήθεια για τον θάνατο, ξέρετε. Είναι μία εξαρχής κακή συμφωνία αυτή που υπογράψαμε μαζί του. Και τώρα είμαστε δεσμευμένοι. Στο τέλος της ταινίας, αφήνουμε στην οθόνη τον υπότιτλό της «Μην το Πολυσκέφτεστε». Κι αυτό είναι το μόνο που μπορεί κανείς να κάνει με τον θάνατο. Να μην το πολυσκέφτεται. Δεν υπάρχει διέξοδος - ούτε από την επιστήμη, ούτε από τη φιλοσοφία, ούτε από την κωμωδία. Την πατήσαμε - είμαστε δέσμιοι μιας κακής συμφωνίας. Οπότε ας μην το πολυσκεφτόμαστε. Ας βρίσκουμε τρόπους να αποπροσανατολίζουμε τον εαυτό μας από τη σκέψη του θανάτου.
Αν κάποιος βγει από τις σκιές και πει «εγώ θα χρηματοδοτούσα την επόμενη ταινία σου» κι αν αυτός ακολουθούσε τις προϋποθέσεις μου (όχι δεν μπορεί να έχει γνώμη για το σενάριο, ούτε για το καστ - μόνο να μου δώσει τα χρήματα και να εξαφανιστεί) αν υπήρχε ένας τέτοιος ανόητος άνθρωπος, τότε ναι με χαρά θα γύριζα και πάλι μία ταινία στην Νέα Υόρκη...»
Είναι η ταινία σαφής αναφορά στον «Κανόνα του Παιχνιδιού» του Ζαν Ρενουάρ;
Δεν μου είχε περάσει από το μυαλό, παρά όταν ολοκλήρωσα την ταινία. Ημουν πάντα μεγάλος θαυμαστής του Ρενουάρ. Αλλά τα θέματα της απιστίας, τη ζήλιας, του πάθους, του θανάτου, του εγκλήματος - όλα υπάρχουν στην καρδιά της δραματουργίας από την εποχή των Ελλήνων κλασικών. Αυτά είναι τα αρχέγονα θέματα που ο άνθρωπος πάντα θεωρούσε ενδιαφέροντα, μυστηριώδη, αυτά είναι τα ερωτήματα που τον ιντριγκάρουν και τον ενθουσιάζουν. Κι εμένα αυτά τα θέμα με εξιτάρουν, αυτά παράγουν δραματουργία και για αυτό με αυτά ασχολούμαι στις ταινίες μου.
Ακολουθεί ακόμα την ίδια ιεροτελεστία; Γράφει καθημερινά, όπως έκανε πάντα; Τι έχει μάθει με τα χρόνια, πώς έχει εξελιχθεί;
Υπάρχουν πράγματα που σου μαθαίνει η εμπειρία, φυσικά. Τα μεγάλα μαθήματα τα παίρνεις στις πρώτες ταινίες σου και μετά προσπαθείς να μην επαναλάβεις τα ίδια λάθη. Οσα ακολουθούν μετά είναι η εξέλιξή σου ως καλλιτέχνη. Φυσικά προσπαθώ να εξελίσσομαι ώστε να μην καταντάω βαρετός. Ομως η διαδικασία, η ρουτίνα μου παραμένει ίδια μέσα στα χρόνια: ξυπνάω κάθε πρωί, γυμνάζομαι, τρώω το πρωινό μου και μετά ξαπλώνω ξανά στο κρεβάτι μου, παίρνω χαρτί και μολύβι και γράφω. Οταν τελειώσω, καθαρογράφω τις σημειώσεις μου με τη γραφομηχανή μου.
Θα επιστρέψει ποτέ να κάνει ταινίες στη Νέα Υόρκη;
Εχω μία πολύ καλή ιδέα για μία ταινία στην Νέα Υόρκη. Αν κάποιος βγει από τις σκιές και πει «εγώ θα χρηματοδοτούσα την επόμενη ταινία σου» κι αν αυτός ακολουθούσε τις προϋποθέσεις μου (όχι δεν μπορεί να έχει γνώμη για το σενάριο, ούτε για το καστ - μόνο να μου δώσει τα χρήματα και να εξαφανιστεί) αν υπήρχε ένας τέτοιος ανόητος άνθρωπος, τότε ναι με χαρά θα γύριζα και πάλι μία ταινία στην Νέα Υόρκη.
To 80o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 30 Αυγούστου μέχρι και τις 9 Σεπτεμβρίου. Το Flix βρίσκεται στο Λίντο για να σας μεταφέρει όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες. Συντονιστείτε στην ειδική ενότητα του Flix που ανανεώνεται συνεχώς.
Ευχαριστούμε την Aegean Airlines για τη βοήθεια πραγματοποίησης του ταξιδιού στο 80ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.
