Στην όγδοη ημέρα του Φεστιβάλ, όλα μπλέκονται γλυκά.
Το αφιέρωμα «Citizen Queer» που συνεχίζει τις εμπνευστικές προβολές του, οι ελληνικές πρεμιέρες που είχαν για highlight το «Avant-Drag!» του Φιλ Ιερόπουλου, κατευθείαν από το Φεστιβάλ του Ρότερνταμ (αλλά και από το καλύτερο πάρτι που έγινε αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη, στο Krau την Τετάρτη το βράδυ) και ταινίες από όλον τον κόσμο που μεταφέρουν στο κέντρο της Θεσσαλονικής τον παλμό ενός πλανήτη που δεν έχει τελειώσει - δεν έχει ίσως αρχίσει ακόμη - με όσα τον βασανίζουν: από αδικίες, πολέμους, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων και φυσικές καταστροφές.
Δείτε εδώ ολόκληρη την καταπληκτική περφόρμανς της Kangela Tromokratisch στο πάρτι του «Avant-Drag!» στο Krau:
Το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται φέτος από τις 7 μέχρι και τις 17 Μαρτίου. Το Flix βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και σας μεταφέρει όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
Αποστολή στη Θεσσαλονίκη: Λήδα Γαλανού, Βένα Γεωργακόπουλου, Ρόμπυ Εκσιέλ, Μανώλης Κρανάκης
Η Zoe Pre ήρθε στο Μακεδονικόν, παρουσίασε το «Nelly & Nadine» στο πλαίσιο του αφιερώματος Citizen Queer, φωτογραφήθηκε με νέους ανθρώπους που τους έχει αλλάξει τη ζωή, μίλησε για την ταινία, για τους έρωτες, για τις απώλειες, για την ορατότητα των λεσβιών πριν δεκαετίες και σήμερα, όπου πάρα πολλά δεν έχουν αλλάξει. Τουλάχιστον στα φεστιβάλ και στη νεότερη γενιά, έχουν.
Queer Thessaloniki Την προβολή του «Queer Japan» προλόγισε ο Κωνσταντίνος Μαραγκός, από την οργανωτική ομάδα του EuroPride που θα γίνει στη Θεσσαλονίκη 21 - 29 Ιουνίου. Μαζί του, όμως, στάθηκαν μπροστά στο κοινό οι δυο άνθρωποι που, το βράδυ του Σαββάτου στην τρανσφοβική επίθεση στην Πλατεία Αριστοτέλους άνοιξαν την πόρτα στα δυο απειλούμενα θύματα και, με δυο λόγια, τους διέσωσαν από το αγριεμμένο πλήθος ρατσιστών. Οι δυο τους θα καταθέσουν ως μάρτυρες στη δίκη που θα γίνει στις 22 Μαρτίου και μοιράστηκαν με το κοινό την απάνθρωπη εμπειρία τους. Γιατί όταν πηγαίνεις σινεμά, βλεπεις και ζωή.
Το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται φέτος από τις 7 μέχρι και τις 17 Μαρτίου. Το Flix βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και σας μεταφέρει όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο επίσημο site του Φεστιβάλ, στη σελίδα του στο Facebook και στο λογαριασμό του στο Instagram.
Το Flix βλέπει και γράφει ταινίες από το πρόγραμμα του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Avant-Drag! του Φιλ Ιερόπουλου
Οι αναγραμματισμοί, όπως και όλα τα παιχνίδια με τα γράμματα και τις λέξεις κρύβουν εκπλήξεις. Μοιάζουν με ψυχολογικά παιχνίδια. Κρατούν τη σύνθεση ως δεύτερο συνθετικό και μπροστά επιδέχονται όλα τα «από», «ανά», «επανα», «μετά» του κόσμου όλου. Δημιουργούν αντί να καταστρέφουν. Αποκαλύπτουν πιο πολλά πράγματα απ’ όσα εξηγούν τα θεωρητικά κείμενα για έννοιες που - ξαφνικά - μόλις χάσουν τη σειρά των γραμμάτων που έχουμε συνηθίσει και αποκτήσουν μια άλλη, αλλάζουν και νόημα ή πιο συχνά αναδεικνύουν το πραγματικό τους νόημα. Οι αναγραμματισμοί μεταμφιέζουν τις λέξεις, τις ντύνουν με καινούρια ρούχα φτιαγμένα από τα ίδια υλικά. Οι αναγραμματισμοί φτιάχνουν κόσμους εκεί που δεν υπάρχουν.
Να, δείτε το garde με το drag που οι ΦΥΤΑ (ο Φιλ Ιερόπουλος - που υπογράφει εδώ τη σκηνοθεσία - και ο Φοίβος Δούσος, ερχόμενοι μετά το πείραμα του «ORFEAS2021») τοποθετούν σαν ένα παιχνίδι πάνω στο avant-garde και ξαφνικά κάτι τόσο απλό όσο η αλλαγή της σειράς των γραμμάτων ή, πιο σωστά, μιας αντιστροφής συν μιας απώλειας (του τελικού e για να μειωθεί και η καταδυναστευτική συχνά γαλλική καταγωγή πάνω στα πράγματα), τόσο το garde όσο και το drag αναδεικνύουν τις σημασίες τους ως κομβικές πάνω στην έννοια του «διαφορετικού», του πρωτοποριακού, του «αλλούτερου», του πραγματικά ουσιαστικού, του καλλιτεχνικού με όλες τις πιθανές αποθεωτικές έννοιες.
Δέκα drag περφόρμερς βρίσκονται στο κέντρο του «Avant-drag!», σε ένα ψηφιδωτό που με φόντο την Ελλάδα του σήμερα, διασχίζει διαδρομές καλλιτεχνικής έκφρασης, ακτιβιστικής δράσης και κοινωνικής αντί-δρασης, στην πραγματικότητα για να συστήσει πρωτίστως καλλιτέχνες που το περφόρμανς τους δεν εξαντλείται στα drag shows που γνωρίζουν οι περισσότεροι αλλά απλώνεται και σε μια ολόκληρη κοσμοθεωρία γύρω από το πως ντύνεσαι, βάφεσαι, δημιουργείς, είσαι και φαίνεσαι σε ένα κόσμο που θα προτιμούσε να μην φαίνεσαι.
Δεν θα δούμε ποτέ τα πραγματικά τους πρόσωπα ή μάλλον, σε έναν επίσης παράδοξο «αναγραμματισμό» της προκατάληψης πως το πραγματικό πρόσωπο κάποιου είναι αυτό κάτω από το μακιγιάζ - θα συμβεί το εντελώς αντίθετο. Οσο οι ΦΥΤΑ και το στιλιζαρισμένο, αλλά άπειρα τρυφερό και λατρευτικό ως προς την καλλιτεχνική τους υπόσταση βλέμμα του Φιλ Ιερόπουλου τις κρατούν ηθελημένα μέσα στις drag περσόνες τους, τόσο αυτές αποκαλύπτονται περισσότερο, καθώς τις ακολουθούμε σε μια καθημερινότητα που μοιάζει με ένα συναρπαστικό roller coaster, γνωρίζοντας καλύτερα ή και ανακαλύπτοντας για πρώτη φορά την καταγωγή, τη διαδρομή τους, τους αγώνες τους, τα δάκρυα και τα συνθετικά υλικά από τα οποία έχει φτιαχτεί το «σόου ζωής» της καθε μιας, ταυτόχρονα έργο τέχνης και έμπνευση.
Οταν στο τέλος συναντιούνται όλες μαζί σε αυτό το συγκινητικό, ξεσηκωτικό, αστείο, βαθιά πολιτικό, χειροποίητο τραπέζι που φέρνει μνήμες από το φινάλε της «Στρέλλας» του Πάνου Χ. Κούτρα, κάνοντας πράξη το κάθε φορά απελευθερωτικό κλισέ των οικογενειών που επιλέγουμε και αυτών στις οποίες - επιτέλους - μπορούμε να ανήκουμε, το «Avant-Drag!» γίνεται και το ίδιο μια πολιτική πράξη. Μια ταινία που αποθεώνει το avant-garde όχι ως θεωρία, αλλά ως άμυνα απέναντι σε έναν κόσμο άχρωμο, βαρετό, βίαιο και υποκριτικό, σε ευθεία μετωπική αντίθεση με την αλήθεια των ρούχων, του μακιγιάζ, των μαλλιών και της μαγικής εκείνης στιγμής που η Τέχνη του καθενός γίνεται η ασπίδα του.
Μανώλης Κρανάκης
Το «Avant-Drag!» προβάλλεται σε επανάληψη στις 15 Μαρτίου στις 13:00 στον Τζον Κασσαβέτη και είναι διαθέσιμο online στην πλατφόρμα του Φεστιβάλ μέχρι και τη Δευτέρα 18 Μαρτίου.
O Κλεμμένος Πλανήτης μου της Φαραχνάζ Σαριφί
Αναρίθμητες οι μεγάλες στιγμές στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, κυρίως του Νοεμβρίου, με ιρανικό πρόσημο. Πρωτίστως καλλιτεχνικό, αλλά και πολιτικό. Το δεύτερο συνήθως καλυμμένο, αλλά και κάποιες λίγες φορές, γι΄αυτό και ιστορικές, τολμηρό, ξεκάθαρο. Σαν το «Οφσάιντ» του Τζαφάρ Παναχί , το «Η μέρα που έγινα Γυναίκα» της Μαρζιέ Μεσκινί και το «Μήλο» της Σαμίρα Μακμαλμπάφ. Μια τέτοια ακριβώς ιστορική στιγμή ζήσαμε στο Ολύμπιον στην παγκόσμια πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ «Ο Κλεμμένος Πλανήτης μου» της Φαραχνάζ Σαριφί (Διεθνές Διαγωνιστικό). Σα να μπούκαρε μέσα στην αίθουσα το κίνημα «Women, Life, Freedom». Οι ανυποψίαστοι θεατές (μόνο κάτι αφηρημένα έγραφε η σύνοψη της ταινίας στα δελτία του φεστιβάλ, κατανοητό, βέβαια) γίναμε μάρτυρες από μια μεγάλη οθόνη, όχι πιά από κουνημένα, θολά, σύντομα φιλμάκια στο ίνσταγκραμ, τής γυναικείας θύελλας και μανίας για απελευθέρωση, που συνεπαίρνει τη χώρα των μουλάδων.
Η Φαραχνάζ δεν ήρθε βέβαια, στη Θεσσαλονίκη, «δεν έχω διαβατήριο» μας είπε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά της και ο νοών νοείτω. Γεννημένη τρείς μέρες μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979, η σκηνοθέτης διηγείται σε πρώτο πρόσωπο, σαν άλλη Μαρζάν Σατραπί, τι σημαίνει για εκατομμύρια Ιρανές να χάνουν ξαφνικά φωνή, ανάσα και ζωή. Ο «Κλεμμένος Πλανήτης μου» είναι, φυσικά, η χώρα της, στην οποία από μικρό κοριτσάκι, για να μπορέσει να επιζήσει αναγκάστηκε να χωρίσει τον εαυτό της στα δυό: από τη μια ο πλανήτης του ελεύθερου, αστικού σπιτιού της και από την άλλη ο πλανήτης των δρόμων, του σχολείου. Από τη μια το κοντοκουρεμένο, μοντέρνο κορίτσι, που χορεύει και τραγουδάει στο σαλόνι της και από την άλλη το καταθλιπτικό μαντιλοδεμένο από 7 χρονών πλάσμα, που μαθαίνει στα θρανία το μίσος και το ψέμα. «Περπατάω στην Τεχεράνη και νιώθω ότι είμαι σε κατεχόμενη χώρα», λέει.
Η Φαραχνάζ αποκτά εμμονή με το παρελθόν των γυναικών της χώρας της, προσπαθεί από μικρή να συνδέεται με τις υπό διωγμόν μνήμες μιας ελεύθερης ζωής, σε μια χώρα στην οποία έχει επιβληθεί «συλλογική αμνησία». Σπουδάζει κινηματογράφο και γίνεται συλλέκτης ερασιτεχνικών ταινιών 8mm απο την πρό-Χομεινί εποχή, όσες έχουν επιζήσει από τη λαίλαπα των μουλάδων και πουλιούνται πανάκριβα και μυστικά. Σπουδαία τα παλιά ντοκουμέντα της ταινίας, μα ακόμα πιο σπουδαία τα δικά της σημερινά γυρίσματα σε αντεργκράουντ πάρτι και γυναικείες μαζώξεις -που το βρίσκουν τόσο κέφι; Σε διαδηλώσεις, πολιτικές και φεμινιστικές. Οπου εκτός από τους πασίγνωστους φόνους γυναικών, που έγιναν παγκόσμια σύμβολα, πλήθος άγνωστων θανάτων και εξαφανίσεων συμβαίνουν. Είναι παρούσα η Φαραχνάζ, παρέα με χιλιάδες ξετρελαμένες γυναίκες, ακόμα κι όταν για πρώτη φορά τους επιτράπηκε η παρακολούθηση ποδοσφαιρικού αγώνα κι αυτές, σαν μαινάδες, τον μετέτρεψαν σε αντικαθεστωτική διαμαρτυρία -δεύτερη φορά, βέβαια, δεν υπήρξε.
Το μοτίβο της χαμένης μνήμης, της χαμένης ταυτότητας μπλέκεται με το αλτσχάιμερ της μαμάς της. Η λύσσα για ελευθερία των γυναικών ,που καίνε τις μαντήλες τους ενώ τις πυροβολούν, μπλέκεται με το βαθύ μίσος και τις κατάρες ενός ολόκληρου λαού. Το γυναικείο αίτημα γίνεται ένα με τη λαική απόγνωση. Οι Ιρανοί πεθαίνουν από το κόβιντ σαν τις μύγες, επειδή οι μουλάδες αρνούνται τα αμερικάνικα και ευρωπαικά εμβόλια, μας δείχνει η ταινία. Τιποτα δεν αφήνει έξω από το ντοκιμαντέρ της η Φαραχνάζ, κι ας έχει μπουκάρει η αστυνομία σπίτι της κατάσχοντας και καταστρέφοντας αρχεία της. Θέλει να τα δείξει, να τα πεί όλα, σαν να της κόβεται η ανάσα, σαν να μην έχει καιρό. Αλλά πόσο οργανωμένο, καθαρό και σοφό είναι το ντοκιμαντέρ της. Πόσο αναγκαίο και πολύτιμο.
Βένα Γεωργακοπούλου
H ταινία είναι διαθέσιμη online στην πλατφόρμα του Φεστιβάλ μέχρι και τη Δευτέρα 18 Μαρτίου.
Ενα Δέντρο Μεγαλώνει Κάθε Νύχτα στα Ονειρά μου του Βιντ Χάινσεκ
Ο χρόνος είναι ένα κυκλικό συνεχές κι αυτό φαίνεται στη φύση που πεθαίνει για να ξαναγεννηθεί και στους ανθρώπους που κατοικούν μέσα της, που φεύγουν από τη ζωή για να ξανάρθουν και να δημιουργήσουν νέες εποχές. Αυτή η σκέψη είναι παράξενα καθησυχαστική τις ημέρες των πολέμων, στην Ουκρανία και τη Γάζα, των τρανσφοβικών, ρατσιστικών επιθέσεων, του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, όλων των πτυχών της πραγματικότητας που φιλτράρονται μέσα από το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και τις θεάσεις μας. Γι' αυτό και η εύθραυστη, σοφή ταινία του Σλοβένου Βιντ Χάινσεκ έρχεται σαν διάλειμμα μελαγχολικής γαλήνης.
Ενα μικροσκοπικό χωριό στο βουνό. Οι άνθρωποί του, όπως αποτυπώθηκαν στη φωτογραφική μηχανή του Στόγιαν Κέρμπλερ πριν από πέντε-έξι δεκαετίες. Οι εικόνες της πρωτόλειας αγροτικής παραγωγής, της ποιμενικής φροντίδας. Οι ασπρόμαυρες, εμφανισμένες στο χέρι, φωτογραφίες είναι τώρα κρεμασμένες σε κορνίζες στους τοίχους των ξύλινων σπιτιών. Τα παιδιά που φιγουράρουν σ' αυτές έχουν μεγαλώσει, κάποια έχουν φύγει για πάντα. Το χωριό πρώτα άλλαξε, μετά ερήμωσε, τώρα λίγοι, νεότεροι, κάτοικοι ζουν εκεί, με τα ζώα τους, τη μουσική και τις μαγειρικές τους. Γύρω η φύση κάνει τη δουλειά της. Πελώρια, στρογγυλεμένα, ποτέ άγρια, βουνά, αέρας, σύννεφα ή ήλιος και δέντρα, πυκνά, καρποφόρα. Μηλιές. Μια ταινία διάστικτη με ποίηση και σιωπηλές εξομολογήσεις.
Η ταινία του Χάινσεκ δεν είναι πειραματική, είναι όμως ένα συνονθύλευμα τεχνών και βιωμάτων. Μια ταινία που περισσότερο την αφήνεις να κυλήσει πάνω σου κι αμέσως γίνεται προσωπική ανάμνηση, σαν κι εσύ κι η οικογένειά σου και τα παιδικά σου χρόνια και το μέλλον να συμπυκνώνονται σ' ένα μικροσκοπικό χωριό στο σλοβένικο βουνό. Του οποίου η ιστορία κάνει κύκλους, όπως όλου του κόσμου και τώρα βρίσκεται σ' ένα low, όπως όλου του κόσμου - αλλά τα 56' της ταινίας είναι αρκετά για να σε πείσουν πως όλα θα ξαναγεννηθούν.
Λήδα Γαλανού
[Το «Ενα Δέντρο Μεγαλώνει Κάθε Νύχτα στα Ονειρά μου» είναι ήδη διαθέσιμο online στην πλατφόρμα του Φεστιβάλ μέχρι και τη Δευτέρα 18 Μαρτίου.
Το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται φέτος από τις 7 μέχρι και τις 17 Μαρτίου. Το Flix βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και σας μεταφέρει όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο επίσημο site του Φεστιβάλ, στη σελίδα του στο Facebook και στο λογαριασμό του στο Instagram.
