«Φιντέλιο - Η Οδύσσεια της Αλίκης» («Fidelio - L'Odyssée d'Alice») της Λουσί Μπορλετό - Ανοιχτοί Ορίζοντες H Aλίς είναι δεύτερη μηχανικός στα καράβια. Σ' έναν ανδροκρατούμενο κόσμο φορά τη φόρμα της με ικανότητα, ταλέντο κι αντοχές. Πίσω της έχει αφήσει τον εραστή της Φελίξ, όπως κι ο καθένας από το πολυπολιτισμικό πλήρωμα του «Φιντέλιο» έχει κάποια γυναίκα να τον περιμένει. Σύζυγος και παιδιά περιμένουν και τον καπετάνιο, ο οποίος, συμπτωματικά, είναι ο μεγάλος νεανικός έρωτας της Αλίς από το πρώτο μπάρκο, κάτι που όμως δεν τους σταματά να αναθερμάνουν τη σεξουαλική σχέση τους τα μοναχικά βράδια του ταξιδιού τους. Σύντομα, η Αλίς θα βρεθεί απέναντι στις επιλογές της. Επί δεκαετίες, οι ναυτικές κοινωνίες έχουν αποδεχθεί ότι οι γυναίκες που μένουν πίσω θεωρούν δεδομένες και κλείνουν τα μάτια στις απιστίες των συζύγων τους. Ομως κατά πόσο το «κάθε λιμάνι κι έρωτας» ισχύει για μία γυναίκα ναυτικό; Η Αλίς βρίσκει στην καμπίνα της το ημερολόγιο του άνδρα μηχανικού που αντικατέστησε. Ενα ημερολόγιο απομόνωσης, εξωτικών ερώτων και μιας Οδύσσειας του ανθρώπου που έχει αποφασίσει να ζει ελεύθερος και να πεθάνει μόνος, μακριά από στεριές και υποχρεώσεις. Μπορεί να διεκδικήσει η Αλίς την ίδια ελευθερία; Θέλει; Η Μπορλετό σκηνοθετεί ένα ρεαλιστικό δράμα (η καλύτερή της φίλη είναι μηχανικός στα καράβια και η ίδια ταξίδεψε για μήνες με τάνκερ διασχίζοντας τον Ατλαντικό), ένα άμεσο, μελαγχολικό, τρυφερό και δυνατό γυναικείο πορτρέτο. Το πλοίο χρησιμοποιείται ως ένα συναρπαστικό (και σε στιγμές εφιαλτικό) σύμπαν μίας μικροκοινωνίας που πρέπει να μάθει να λειτουργεί με άλλους κανόνες, η γυναικεία παρουσία κινηματογραφείται straight, χωρίς ηθικοπλαστικές υπογραμμίσεις και ψευτοδιλήμματα - έτσι ώστε όταν έρχεται η ώρα να τεθούν τα πραγματικά ζητήματα, η σκηνοθέτης έχει την πλήρη προσοχή μας. Η Λαμπέντ, που κέρδισε με αυτό τον καλογραμμένο ρόλο το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, κουβαλά την ηρωίδα της με δύναμη, σιγουριά και γενναιότητα. «Ολοι αυτοί δεν σημαίνουν τίποτα. Εσύ είσαι η άγκυρά μου, σε σένα επιστρέφω πάντα» λέει η Αλίς στον εραστή της και οι γυναίκες στο κοινό χαμογελούν. Κανένας δε θα έπρεπε να ακούει τέτοιες ορθολογιστικές δικαιολογίες στην συναισθηματική του ζωή. Αν όμως επιλέγουμε να σαλπάρουμε σε σχέσεις που η αγάπη και η ελευθερία είναι ισότιμες έννοιες, η γυναίκα ναύτης θα βγει στη στεριά για σεξ στα καμπαρέ της Αφρικής, μαζί με το πλήρωμα. Π.Λ.
«Μόντρις» («Modris») του Γιούρις Κουρσιέτις - Διεθνές Διαγωνιστικό Ο 17χρονος Μόντρις ζει με την μητέρα του σε φτωχικό διαμέρισμα των εργατικών πολυκατοικιών στη Ρίγα της Λετονίας. Εθισμένος στο τζόγο, χαλά κάτι παραπάνω από το μικρό χαρτζηλίκι του στους κουλοχέρηδες: κλέβει από το πορτοφόλι της μαμάς, πουλάει αντικείμενα από το σπίτι τους κι εκείνη τον προειδοποιεί ότι θα καταλήξει σαν τον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ - στη φυλακή. Μόνο που στο παγωμένο φτωχικό γκέτο που αποτελεί τον κόσμο του Μόντρις η παρανομία είναι αδιέξοδο στην πλήξη. Οταν η απηυδησμένη μητέρα του τον καταγγέλλει επίσημα ως κλέφτη για να τον «νουθετήσει», ο Μόντρις μπλέκει σ' ένα κρατικό σύστημα που τον ωθεί με όλο και πιο σίγουρα βήματα στη φυλακή κι ένα μονόδρομο εγκληματικό μέλλον. Η νέα ταινία του Κουρσιέτις είναι μια συμπαραγωγή Λετονίας και Ελλάδας (η Boo Productions υπογράφει την παραγωγή, ο Γιώργος Μαυροψαρείδης το μοντάζ κι ο Λέανδρος Ντούνης το σχεδιασμό ήχου) κι ένα δυνατό δείγμα σύγχρονου, δουλεμένου, αναγκαίου πολιτικά, νεορεαλιστικού σινεμά (με στιγμές στυλιζαρισμένου λυρισμού - όπως το μονοπλάνο στο νυχτερινό κέντρο της πόλης, όπου ο νεαρός ήρωας κάνει ένα πικρό οδοιπορικό στην νέα Λετονία της ανάπτυξης και της εξέλιξης) . Με έναν μη επαγγελματία, πρωταγωνιστή να κοινωνεί το τυχοδιωκτισμό και την αθωότητα των αποπροσανατολισμένων νιάτων του, ο Κουρσιέτις φέρνει στην οθόνη με ρυθμό, μαεστρία και εύστοχο πολιτικό βλέμμα μία αληθινή ιστορία. Οσοι βγούμε από την αίθουσα προβληματιζόμενοι για το πώς η οικονομική κρίση και η έλλειψη επικοινωνίας πλάθει εν δυνάμει εγκληματίες να ξέρουμε ότι ο Μόντρις υπάρχει. Είναι ένα 18χρονο αγόρι που πήγε στη φυλακή, γιατί έκλεψε μία σόμπα. Γιατί ο κόσμος των ενηλίκων τον πρόδωσε. Π.Λ
«The Little Death» του Τζος Λόσον - Ανοιχτοί Ορίζοντες Η Μέιβ έχει μια επικίνδυνη σεξουαλική φαντασίωση κι ο σύντροφός της Πολ πασχίζει να την εκπληρώσει. Η Ιβι και ο Νταν ή πρέπει να χωρίσουν ή να δώσουν μία τελευταία ευκαιρία στη λίμπιντό τους με παιχνίδια ρόλων. Η Ροουίνα ανακαλύπτει πως «ανάβει», μόνο όταν ο άντρας της Ρίτσαρντ κλαίει. Ο ταλαίπωρος loser Φιλ αναβιώνει τον έρωτα με τη γκρινιάρα σύζυγό του Μωρίν όταν αυτή... κοιμάται (κι επιτέλους το βουλώνει). Η Μόνικα κι ο Σαμ μπλέκουν σ' ένα πονηρό, αστείο και τρυφερό ενήλικο τηλεφώνημα. Παράλληλα, στο δρόμο αυτού του αυστραλέζικου προάστιου μετακομίζει ένας αποφυλακισμένος για σεξουαλικό έγκλημα μεσήλικας, ο οποίος τριγυρίζει από σπίτι σε σπίτι για να συστηθεί με τους νέους γείτονές του και να τους κεράσει σοκολατένια χειροποίητα κουλουράκια. Ο ηθοποιός Τζος Λόσον («Οι Υποψήφιοι», «The Wedding Party», «House of Lies») γράφει και σκηνοθετεί μία κωμωδία για το σεξ, όπως ακριβώς θα ήθελες να είναι (και το σεξ και οι κωμωδίες): ευρηματική, παιχνιδιάρικη, έξυπνη, με μεστή διάρκεια και συναίσθημα. Και σε στιγμές να πατάει απενοχοποιημένα τα κουμπιά των βασικών σου ενστίκτων. Ολοι στην ταινία ψάχνουν τον οργασμό τους, ή όπως τον απολούμε σε όλες τις γλώσες «μικρό θάνατο» («little death» ή «petite mort» ο τίτλος της ταινίας). Κι ο Λόσον ακολουθώντας, αλλά κι ανατρέποντας ταυτόχρονα, τους κανόνες της μαύρης κωμωδίας μας χαρίζει αύθονη pure entertainment ηδονή, θυμίζοντας κάπως στο στιλ και το politically incorrect χιούμορ τις πρόσφατες «Ιστορίες για Αγρίους» του Νταμιάν Σιφρόν. Ειδική μνεία στο τελευταίο κεφάλαιο της σπονδυλωτής ιστορίας του. Η ιστορία του κωφάλαλου νεαρού και της μοναχικής τηλεφωνήτριας διερμηνέος είναι ένα τρυφερό μικρό αριστούργημα. Με μία υπέροχη ιδέα ως άξονα, δύο αξιαγάπητους ήρωες και μία βουβή ευαισθησία που φωνάζει την ανάγκη μας για επικοινωνία και συντροφικότητα και έρωτα, θα μπορούσε να είναι μία άλλη ταινία από μόνη της. Γιατί είχε μία δύναμη που μας έκανε να κλαίμε. Κι όχι μόνο από τα γέλια Π. Λ.
Dark Illusion του Μάνου Καρυστινού - Ελληνικές Ταινίες Ο Aλκης είναι ένας εσωστρεφής φωτογράφος με διαταραγμένη προσωπικότητα. Παρά την ιδιαίτερη σχέση που έχει αναπτύξει με τη μητέρα του, φτάνει σε απόγνωση από τις εντάσεις ανάμεσα σ' αυτήν και στον αλκοολικό πατέρα του, κι αποφασίζει να εγκαταλείψει το πατρικό του σπίτι και να μετακομίσει στον προσωπικό του χώρο. Ωστόσο, η συμμετοχή του σ' ένα δημοσιογραφικό πρότζεκτ για τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, θα φέρει ανατροπές στις εύθραυστες προσωπικές του ισορροπίες, ενώ θ' αρχίσει να αμφισβητεί ολοένα και περισσότερες πτυχές της πραγματικότητας που βιώνει. Εγκλωβισμένος σ' ένα σύμπλεγμα αντιφάσεων, καλείται να βρει τη διέξοδο που θα τον λυτρώσει. Να μια περίπτωση μιας πρώτης ταινίας ενός νέου 24χρονου δημιουργού που υπό συνθήκες θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευχάριστη έκπληξη και να συστήσει ένα νέο ταλέντο για το μέλλον. Το «υπό συνθήκες» αναφέρεται δυστυχώς σε μια αντίφαση ανάμεσα στο τρομερό σεναριακό ενδιαφέρον του «Dark Illusion» και στην ερασιτεχνική του κινηματογράφηση που αδυνατεί να το υπηρετήσει. Ηδη από τα πρώτα λεπτά της ταινίας, όσα παράξενα συμβαίνουν στη ζωή του πρωταγωνιστή σε οδηγούν σταδιακά σε έναν εφιάλτη που ξετυλίγεται με ρυθμό και πραγματικό σασπένς (σχεδόν και τρόμο) πριν το κουβάρι της ιστορίας αποκαλύψει ένα μεγαλύτερο μυστικό και ένα αστικό θρίλερ μεταμορφωθεί σε ένα... μελόδραμα. Τι κρίμα που ο Καρυστινός δεν έχει τα μέσα (ή δεν αποδεικνύεται εφευρετικός λόγω της ελλειψής τους) να προσδώσει σκηνοθετικό βάθος σε μια ταινία με σωστές βάσεις, την ίδια στιγμή που αποδεικνύεται και άπειρος στη διεύθυνση των ηθοποιών που είναι ολοφάνερο πως δεν γνωρίζουν ακριβώς σε τι ταινία παίζουν... Η τελική αίσθηση θυμίζει ένα προσχέδιο ταινίας που μετά τους τίτλους τέλους θα έπρεπε να γυριστεί κανονικά, με ατμόσφαιρα, πειθαρχημένο καστ και την ένταση που αναλογεί στην ιστορία της. Τότε θα μιλούσαμε πραγματικά για μια «αποκάλυψη», χωρίς αυτό να μην τοποθετεί έστω και καταχρηστικά τον Καρυστινό σε μια λίστα νέων δημιουργών που θα θέλαμε να δούμε να... μεγαλώνει. Μ.Κ.
«Μάθημα Αποκατάστασης» του Ιβάν Ι. Τβερντόφσκι – Διεθνές Διαγωνιστικό Η Λένα πηγαίνει πρώτη φορά σχολείο – είναι μια όμορφη έφηβη που πάσχει από μυοπάθεια, η κινητική της δυσκολία την έχει αναγκάσει ως τώρα να κάνει μάθημα στο σπίτι, με τη μητέρα της που αγωνίζεται να τα φέρει βόλτα. Η Λένα πηγαίνει στην τάξη για τα «ειδικά» παιδιά, όσα έχουν σωματική αναπηρία ή ψυχολογικά προβλήματα. Εκείνη και η στενή παρέα που γρήγορα δημιουργεί νιώθουν ίδιοι με όλους τους άλλους συμμαθητές τους. Μόνο που οι υπόλοιποι, συμπεριλαμβανομένων των καθηγητών, αντιμετωπίζουν τα παιδιά της «τάξης αποκατάστασης» σαν κάτι διαφορετικό, επικίνδυνο για την τακτοποιημένη, ομοιογενή, δειλή κοινωνία τους. Ο 25χρονος Ρώσος σκηνοθέτης κάνει το ντεμπούτο του στη μεγάλου μήκους και η προπαίδευσή του στο ντοκιμαντέρ είναι εμφανής σε κάθε σκηνή της δυναμικής, επιθετικής ταινίας του. Οι εγκαταλελειμμένοι διάδρομοι του σχολείου, οι άτολμοι, βολεμένοι καθηγητές, οι σκληροί γονείς, οι ακόμα σκληρότεροι μαθητές συστήνουν το αληθινό πρόσωπο της νέας Ρωσίας του καταναγκαστικού περιθωρίου κι η κάμερα στο χέρι που κινείται με τον παλμό των παιδιών δίνει ακόμα μεγαλύτερο ρεαλισμό στην ταινία. Το σενάριο, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Εκατερίνα Μουράσοβα, παιδοψυχολόγου από την Αγία Πετρούπολη, όσο ακριβές είναι ως προς τον προβληματισμό του, τόσο απλοϊκό είναι στη δομή και στις επιλογές του. Ο κεντρικός άξονας είναι ο πρώτος έρωτας ανάμεσα στη Λένα και τον Αντον, οι οποίοι είναι και οι πιο όμορφοι και υγιείς από την τάξη τους, οι καθηγητές είναι ανεξαιρέτως αναίσθητοι γραφειοκράτες, οι γονείς σκληροί συμφεροντολόγοι χωρίς κατανόηση, η έκβαση της ιστορίας προβλέψιμη από την αρχή. Μέσα, όμως, σ’ αυτές τις ευκολίες, η ταινία αφήνει να εξελιχτεί ένα δυνατό εφηβικό ρομάντζο με αγνά ρωσικές ρίζες και η θαρραλέα κατάδυση στο ρατσισμό, την υποκρισία, την προκατάληψη ενός αδιάφορου κράτους, παρότι γίνεται με όχι αντίστοιχα θαρραλέο τρόπο, αφήνει μια ενδιαφέρουσα γεύση νέου πολιτικού σινεμά. Λ.Γ.
«99 Σπιτικά» («99 Homes») του Ραμίν Μπαχράνι - Αφιέρωμα Ο Ντένις Νας του Αντριου Γκάρφιλντ είναι ένας νεαρός οικοδόμος που ζει με τον 10χρονο γιο του και την κομμώτρια μητέρα του – απλός βιοπαλαιστής που προσπαθεί να συντηρήσει την ολιγομελή οικογένειά του και το πατρικό τους σπίτι. Οταν, λόγω της ανεργίας στη σύγχρονη Αμερική, μένει πίσω στο δάνειό του και η τράπεζα του παίρνει το σπίτι – σε μια συγκλονιστική σκηνή έξωσης – ο Ντένις αποφασίζει, μη βρίσκοντας άλλη λύση, να δουλέψει για τον κτηματομεσίτη που ευθύνεται για τα δικά του δεινά, ώστε να κερδίσει τα χρήματα που χρειάζεται για να πάρει το σπίτι του πίσω. Μόνο που τα σχέδια που γίνονται από ανάγκη και αγωνία σπάνια έχουν την προσδοκώμενη έκβαση.Μέχρι πού θα έφτανες για να κρατήσεις το σπίτι σου, την οικογένειά σου, την αξιοπρέπειά σου; Πόσο λεπτή είναι η γραμμή ανάμεσα στην επιβίωση και την εκμετάλλευση, πόσο εύκολο είναι ν’ αντισταθείς στην απληστία; Ο Ραμίν Μπαχρανί, ο σκηνοθέτης του «Chop Shop», του «Man Push Cart», του «At Any Price», ένας απόλυτα Αμερικανός σκηνοθέτης από τη Βόρεια Καρολίνα, γιος μεταναστών από το Ιράν, γυρίζει το αμερικανικό όνειρο τα μέσα έξω, σε μια ταινία που σφυροκοπάει το μυαλό και μοιάζει εφιαλτικά επίκαιρη και οικεία, καθώς «αυτά», καμιά φορά, δε συμβαίνουν μόνο στις ταινίες. Διαβάστε ολόκληρη την κριτική του Flix για το «99 Σπιτικά» εδώ.
Διαβάστε ακόμη:
- Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2014: Ημέρα 1η, η Τελετή Εναρξης με το απουσιολόγιο στο χέρι
- Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2014: Ημέρα 2η, από τον Νικολάι Κόστερ Βαλντάου του «Game of Thrones», στο «Magical Girl», την έκπληξη από την Ισπανία
- Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2014: Ημέρα 3η
Διαβάστε αναλυτικά το πρόγραμμα του 55ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης εδώ
