Ενα αγόρι φτάνει πρώτη μέρα στο νέο του γυμνάσιο: ένα ιδιωτικό οικοτροφείο για κωφά παιδιά. Στολές, τάξεις, κοιτώνες. Και μία «κλίκα». Μία συμμορία από τους νταήδες του σχολείου, οι οποίοι κινούν τα νήματα της διαφθοράς που ξεπερνά τους τοίχους του προαυλίου: ληστείες, τραμπουκισμοί, βανδαλισμοί, πορνεία (τα αγόρια συνοδεύουν τα κορίτσια σε γκαράζ που διανυκτερεύουν περαστικοί νταλικέρηδες για λίγο εύκολο χρήμα). Προαγωγός των παιδιών, ένα διεφθαρμένος καθηγητής, οι γνωριμίες του στην αστυνομία και λοιπά χρήσιμα πόστα - ένα καλολαδωμένο βρώμικο σύστημα που κυβερνά τη χώρα. Το αγόρι σταδιακά εγκλιματίζεται σ' αυτή τη βίαιη «φυλή», αποκτά εξουσία, σκαρφαλώνει στην ιεραρχία, ερωτεύεται ένα από τα κορίτσια. Μόνο που ο κύκλος της βίας που εισπράττεις, κάποια στιγμή πρέπει να κλείσει.
Το ντεμπούτο του Μιροσλάβ Σλαμποσπίτσκι που κέρδισε φέτος τρία βραβεία στο τμήμα της «Εβδομάδας Κριτικής» των Καννών, είναι ένα σπάνιο δείγμα γενναίου, νεορεαλιστικού σινεμά. Ενός σινεμά που έχει να αφηγηθεί μία δυνατή ιστορία και ρισκάρει με την κινηματογραφική φόρμα που θα χρησιμοποιήσει, ώστε να μην το κάνει εύκολο ή μελό. Γιατί το να αφηγηθείς μία ταινία τραμπουκισμού που γίνεται μέρος της ενηλικίωσης ενός αγοριού (κάθε παραλληλισμός με τον πολιτικό διχασμό και τη βία που ρημάζει την ίδια την Ουκρανία από τους «προαγωγούς» της, εξ Ανατολής και Δύσης, δεκτός) θα μπορούσε να γίνει με χιλιάδες τρόπους. Κι έχει γίνει.
Ο Σλαμποσπίτσκι όμως επιλέγει να τοποθετήσει τη δράση μέσα σ' ένα σχολείο κωφών. Αυτό, πέντε λεπτά μετά, σου έχει ανατινάξει το μυαλό. Γιατί δεν παρακολουθείς μία «βωβή» ταινία (παρόλο που ο ίδιος ο σκηνοθέτης ομολόγησε ότι είναι ένα πείραμα στο σύγχρονο βωβό σινεμά). Ηχος υπάρχει - τα περαστικά αυτοκίνητα, οι πόρτες που ανοιγοκλείνουν, τα απειλητικά βήματα των τραμπούκων στους διαδρόμους. Ούτε παρακολουθείς μία ταινία «χωρίς διαλόγους». Παρακολουθείς μία ταινία με μία άγνωστη γλώσσα, χωρίς υπότιτλους. Τα παιδιά τσακώνονται, βρίζονται, ερωτεύονται μιλώντας τη νοηματική. Απλά εσύ έχεις μείνει απέξω. Εσύ δεν καταλαβαίνεις. Εσύ, που χρόνια τώρα, τους αντιμετωπίζεις σα μία άλλη «φυλή».
«Στην αγάπη και στο μίσος δε χρειάζεσαι υπότιτλους» δηλώνει το trailer του «The Tribe». Και, πράγματι, κερδίζει το στοίχημα. Η δύναμη του σινεμά αποδεικνύεται περίτρανα: τα steadicam μονοπλάνα του Σλαμποσπίτσκι, η απειλητικά μουντή διεύθυνση φωτογραφίας του Βαλεντίν Βασιάνοβιτς, οι ωμές γεμάτες δαιμονισμένη ενέργεια ερμηνείες των ερασιτεχνών ηθοποιών είναι το μόνο που χρειάζεσαι για να ακολουθείς με σαφήνεια το αφηγηματικό νήμα.
Χρησιμοποιώντας αληθινά κωφά παιδιά ο Σλαμποσπίτσκι καδράρει τις συνομιλίες, τις διενέξεις, τη βία, το σεξ από απόσταση. Δεν πλησιάζει σε κοντινά, δεν σε ανακουφίζει με εκφράσεις του προσώπου, δε σε ζεσταίνει βλέμματα. Σε κρατά, άβολα, στη θέση σου. Με τη φυλή απέναντι.
Κι όταν ξεσπά η βία (με δύο δυνατές σκηνές για τις οποίες στις Κάννες μάς προειδοποίησαν «αν έχουμε καρδιακά προβλήματα, να αποχωρίσουμε»), δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια. Κι εσύ, δεν μπορείς να κλείσεις ούτε τα αυτιά (σε μία από τις δύο, οι κραυγές είναι η πρώτη φορά που σου απευθύνονται «στη γλώσσα σου»). Το σινεμά έχει βρει τρόπο να ανοίξει ένα διάλογο στο μυαλό σου, που θα σε κρατήσει βουβό για πολλή ώρα μετά τους τίτλους τέλους.
.
Διαβάστε αναλυτικά το πρόγραμμα του 55ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης εδώ
Tags: the tribe, Plemya
