Το «Anora» που κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα στο 77ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών δεν είναι η καλύτερη ταινία του Σον Μπέικερ.
Ομως είναι απολαυστική, με στιγμές πραγματικής κινηματογραφικής ευφυίας, αλάνθαστο σερί στην βαθιά ανθρώπινη εξερεύνηση ηρώων που ζουν στο περιθώριο. Ενα, τελικά, αναπόσπαστο κομμάτι του έργου του και που θα τον κάνει περισσότερο γνωστό - και στην Αμερική όπου παραμένει στο δικό του περιθώριο του Χόλιγουντ ως «γνωστός άγνωστος» αλλά και επιτέλους θα βάλει το όνομά του στο χάρτη στον υπόλοιπο κόσμο, στην Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα, όπου εκτός από το «The Florida Project» που βγήκε στις αίθουσες, όλες οι ταινίες του έχουν προβληθεί μόνο σκόρπια στις Νύχτες Πρεμιέρας ή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Διαβάστε εδώ την κριτική του Flix για το «Anora» του Σον Μπέικερ.
O Σον Μπέικερ στα γυρίσματα του «Tangerine»
Αν έπρεπε κάποιος να συνοψίσει το έργο του Σον Μπέικερ θα μπορούσε να μιλήσει για έναν σύγχρονο «παραμυθά». Ναι και με την cringe έννοια που αυτό ακούγεται, αλλά κυρίως με τη μόνιμη διάθεσή του να βλέπει έναν αθέατο κόσμο, συχνά στιγματισμένο από τις κοινωνικές νόρμες, σαν ένα πιθανό σκηνικό για να ξεκινήσει και να τελειώσει ένα παραμύθι. Οι ήρωές του είναι συχνά σεξεργάτριες και σεξεργάτες, πόρνες, στρίπερς, ηθοποιοί της πορνό βιομηχανίας, έφηβοι, μεγαλύτεροι, παιδιά σε μια σωματική διαδρομή επιβίωσης μέσα σε ένα σύγχρονο σκληρό κόσμο.
Από την ουτοπική Disney World του «The Florida Project» μέχρι το εύθραυστο από την κιτς χλιδή κάστρο του πρίγκιπα στο «Anora», το άσχημο, έρημο, παρακμιακό, διαβρωμένο από την φενάκη του αμερικανικού ονείρου σινεμασκόπ μιας «αθέατης» Αμερικής που γεννιέται, ζει και πεθαίνει σε ένα donut shop στη μέση του πουθενά, o Σον Μπέικερ φτιάχνει τα δικά του θεματικά πάρκα μέσα στα οποία αφηγείται τα παραμύθια του. Παραμύθια σκληρά, ρεαλιστικά, χιουμοριστικά, νατουραλιστικά, συχνά ατελή, όχι τέλεια και καλογυαλισμένα, όπως ακριβώς και οι ιστορίες τους. Αλλά πάντα παραμύθια. Και κυρίως όπως τελειώνουν πάντα όλα τα παραμύθια, με μια βαθιά μελαγχολία για ένα happy end που αποτελεί μια νίκη, βραβείο πάνω σε πολλαπλές και συνεχόμενες ήττες.
The Florida Project
Εχω την αίσθηση πως ίσως απογοητεύω κάποιους επειδή επιμένω να κάνω ταινίες με χαμηλό budget που βασίζονται στους χαρακτήρες.»
Οποιος κι αν είναι ο (σούπερ) ήρωάς του, ο Σον Μπέικερ φτιάχνει για τον καθένα ένα blockbuster με τους δικούς του όρους - αυτούς που ξεχάστηκαν κάποια στιγμή στο νέο αμερικάνικο σινεμά. Ορους που θυμίζουν το αμερικάνικο, χειροποίητο, ανεξάρτητο σινεμά των 90s: τη σινεφιλία των 50s και την περιπέτεια των 70s, το χιούμορ που λείπει τόσο πολυ σήμερα στη σκιά μιας σοβαροφάνειας που μεταφράζεται σε τέχνη, το «weird» επειδή συμβαίνει δίπλα μας, στη φυσιολογική καθημερινή ζωή και όχι σαν καταναγκαστική κατασκευή, το gaze που δεν χρειάζεται να είναι male ή female για να μιλήσει για τους άντρες και τις γυναίκες - αρκεί που είναι βαθιά ανθρώπινο, τους άλλοτε επαγγελματίες, συχνά ερασιτέχνες πρωταγωνιστές τους σε ερμηνείες τόσο σαρωτικές που διασκεδάζουν κάθε ίχνος αμφισβήτησης για την αλήθεια τους.
Ο Σον Μπέικερ στα γυρίσματα του «Take Out»
O Σον Μπέικερ στα γυρίσματα του «Prince of Broadway»
Starlet
Από τα αγόρια και τις εμμονές τους στο άγουρο ντεμπούτο του, «Four Letter Words» το 2000, τον Κινέζο μετανάστη που πρέπει να ξεπληρώσει ένα χρέος μέσα σε ένα 24ωρο στο «Take Out» του 2004 (που κόστισε μόλις 3000 δολάρια σε συνσκηνοθεσία με την Σιχ-Τσινγκ Τσου), τον μετανάστη από την Γκάνα που ανακαλύπτει ότι είναι πατέρας στο «Prince of Broadway» του 2008, την 21χρονη πορνοστάρ Τζέιν και την 85χρονη Σάντι στο «Starlet» το 2012, την τρανσέξουαλ πόρνη στο γυρισμένο με ΙPhone «Tangerine», την εξάχρονη Μούνι που μεγαλώνει μόνο με τη μαμά της και το θυρωρό ενός μοτέλ δίπλα στα χαλάσματα της Disney World στο «The Florida Project», τον πορονστάρ Ρεξ που ερωτεύεται ένα ανήλικο κορίτσι στο «Red Rocket», την «Anora» που ξεκινάει από ένα στριπ club για να παντρευτεί τον Ρώσο prince charming και να ζήσει ένα ανθρωποκυνηγητό αλά «Μερικοί το Προτιμούν Καυτό» στην παγωμένη Νέα Υόρκη, όλοι οι ήρωες του Σον Μπέικερ είναι εν δυνάμει το ίδιο το αμερικάνικο όνειρο που πήγε λάθος.
Και ο Σον Μπέικερ προσπαθεί να το ισιώσει.
Τόσο μέσα στις ταινίες του όπως λέει κι ο ίδιος «δεν αλλάζουν τον κόσμο, αλλά μπορεί να βοηθήσουν να φύγει το άδικο στίγμα από τον κόσμο του περιθωρίου» όσο και στον τρόπο που τις κάνει - με δικά του χρήματα, μικρά μέσα, συχνά χωρίς διανομή, δειλά μέχρι τα Independent Spirit Awards και μια φορά μέχρι τα Οσκαρ (για μια υποψηφιότητα Β' Ανδρικού Ρόλου στον Γουίλεμ Νταφόε για το «The Florida Project». Ενας σκηνοθέτης στην σκιά όσων αποτίναξαν (κι αυτή με τη σειρά τους) το στίγμα του «αμερικάνικου ανεξάρτητου σινεμά», ξεχνώντας στη διαδρομή πως μια από τις βασικές αρετές του ήταν πάντα η καρδιά του, για να γίνουν μέσα στα χρόνια εκπρόσωποι μιας νέας τάσης που ευνοεί περισσότερον τον κυνισμό, την αποστασιοποίηση, το off beat για το off beat, το τίποτα που είναι απλά ωραίο - για πολλή ώρα, για παράδειγμα, μέσα στο «Anora» σκέφτεσαι πως κάπως έτσι θα έπρεπε να είναι η «Πρισίλα» της Σοφία Κόπολα.
Ενας σκηνοθέτης όχι πολύ διάσημος. Αλλά για όσους τον αγαπούν, από τους καλύτερος.
Ο Σον Μπέικερ στα γυρίσματα του «The Florida Project»
Anora
«To "Anora" δεν είναι μια παραδοσιακή mainstream ταινία. Ισως αυτό το υπέροχο βραβείο θυμίσει στον κόσμο ότι αυτό το σινεμά υπάρχει ακόμη», δήλωσε ο Σον Μπέικερ στην συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά την τελετή λήξης του 77ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.
Ενας πολύ σημαντικός λόγος για να κερδίσει κανείς το Χρυσό Φοίνικα με μια ταινία που δεν χρειάζεται να αρέσει σε όλους, αλλά επαναφέρει για όλους λίγο την τάξη στο τι σημαίνει μοντέρνο, θαρραλέο, πολιτικό, συγκινητικό, απολαυστικό, απενοχοποιημένο και επιτέλους αδιαπραγμάτευτα ανθρώπινο σινεμά.
Το «Anora» δεν έχει ακόμη επίσημη ελληνική διανομή.
Δειτε εδώ τη συνέντευξη Τύπου του Σον Μπέικερ αμέσως μετά τη βράβευσή του με το Χρυσό Φοίνικα:
Ευχαριστούμε την Aegean Airlines για τη βοήθεια πραγματοποίησης του ταξιδιού στο 77ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.
