Εχω τη φήμη ότι πολεμώ το σύστημα, ότι δεν ξεπουλιέμαι, ότι κάνω του κεφαλιού μου και όλα αυτά. Στην πραγματικότητα, υπήρξα πάντα ένας καλός υπάλληλος. Συνήθως έκανα όποια δουλειά βρισκόταν στο δρόμο μου.»
Ο Μόντε Χέλμαν ξεκίνησε να δουλεύει ως σκηνοθέτης, μετά από μια θητεία ως βοηθός μοντέρ, το 1959 με το «Beast From Haunted Cave» σε παραγωγή του Ρότζερ Κόρμαν, κερδίζοντας μια θέση στην ομάδα του δαιμόνιου cult κινηματογραφιστή και έναν ικανό λόγο για να διεκδικήσει με δάφνες τον τίτλο του cult σκηνοθέτη. Μέρος της θητείας του με τον Ρότζερ Κόρμαν ήταν η σκηνοθεσία μέρους του «Terror» μαζί με τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, αλλά και η σκηνοθεσία της εναρκτήριας σκηνής του «Dementia 13» του Φράνσις Φορντ Κόπολα.
Συνεργάστηκε τέσσερις φορές με τον Τζακ Νίκολσον στα «Back Door to Hell» και «Fight to Fury» και τα γουέστερν «Ride the Whirwind» και «The Shooting», ενώ τρεις φορές με τον Γουόρεν Οουτς, οι δύο τελευταίες το 1974 στο «The Cockfighter» και το 1978 στο «China 9, Liberty 37», στο οποίο συμμετείχε και ο Σαμ Πέκινπα.
Ο Τζον Φορντ με τον Μόντε Χέλμαν στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ το 1966
The Shooting
Κανείς ωστόσο δεν θα είχε απομνημονεύσει το όνομά του και σίγουρα δεν θα τον είχε τοποθετήσει ψηλά ως σύμβολο του αυθεντικού ανεξάρτητου (αμερικάνικου) σινεμά, αν το 1971 δεν γύριζε το «καλύτερο road movie που γυρίστηκε ποτέ», το θρυλικό «Two-Lane Blacktop», την ταινία που διένυσε την απόσταση από την Αριζόνα μέχρι το Τενεσί, διασχίζοντας όλα όσα περιλαμβάνει από τη γέννησή του ο μύθος του αμερικανικού ονείρου.
Η ταινία, ένα road movie χωρίς προορισμό, με τρεις αρχετυπικούς ήρωες - The Driver (ο τραγουδιστής και μουσικός Τζέιμς Τέιλορ), The Mechanic (o Ντένις Γουίλσον των The Beach Boys) και ο G.T.O. (ο ηθοποιός φετίχ του Χέλμαν, Γουόρεν Οουτς) - έκανε το δρόμο προορισμό και παρά την εμπορική αποτυχία της στην εποχή, κατάφερε μέσα στα χρόνια να γίνει ένα από τα πιο ανεκτίμητα κομμάτια της αμερικανικής κινηματογραφικής ιστορίας, λατρεμένο φιλμ του Κουέντιν Ταραντίνο, αλλά και πολύ πριν όσων είδαν στην «ελεύθερη» ματιά του Χέλμαν μια αυθεντικά rock 'n' roll εποποία για το τι σημαίνει να είσαι νέος σε έναν κόσμο που δεν αλλάζει ποτέ. Η ποίηση που ανακαλύπτεις στα πιο αναπάντεχα σημεία - στην περίπτωση του φιλμ στα βενζινάδικα, τα μοτέλ και τις αχανείς διαδρομές στο τέλος του κόσμου - υπήρξε το σήμα κατατεθέν του Μόντε Χέλμαν, εδώ στην πιο λυρική και αυθεντική μορφή του.
Σκηνή από το Two-Lane Blacktop
O Μόντε Χέλμαν στα γυρίσματα του «Two-Lane Blacktop»
Ο Τζέιμς Τέιλορ στα γυρίσματα του «Two-Lane Blacktop»
Το εξώφυλλο του Esquire σε ένα τεύχος αφιερωμένο στο «Two-Lane Blacktop»
Η ταινία βγήκε με μεγάλες προσδοκίες στις αίθουσες κι ένα ολόκληρο τεύχος του παντοδύναμου τότε Esquire αφιερωμένο σε αυτήν, προκειμένου να εκμεταλλευτεί την επιτυχία του «Easy Rider» που είχε σκίσει δύο χρόνια πριν, αλλάζοντας το τοπίο στο αμερικάνικο σινεμά. Χρειάστηκε ο ερχομός του βίντεο, οι Γάλλοι κριτικοί των Cahiers du Cinema («ένα από τα σπουδαιότερα φιλμ των 70s») και μια νέα γενιά θεατών που έδωσαν στην ταινία τη θέση που της αξίζει στα cult αριστουργήματα όλων των εποχών.
Ο Μόντε Χέλμαν στα γυρίσματα του «Road to Nowhere»
Ο Μόντε Χέλμαν το 2010
Ο Μόντε Χέλμαν γύρισε λίγες ταινίες, συνεργάστηκε όμως σε πολλές από άλλες θέσεις (βοηθός σκηνοθέτη στο «Robocop» του Πολ Βερχόφεν, εκτελεστής παραγωγός στο «Reservoir Dogs» του Κουέντιν Ταραντίνο), σκηνοθέτησε το μάλλον αποτυχημένο «Silent Night, Deadly Night 3: Better Watch Out!» το 1989 και το 2010 γύρισε το «Road to Nowhere» - μια ταινία που διαδραματίζεται μέσα στα γυρίσματα μιας άλλης ταινίας - κερδίζοντας την ίδια χρονιά ένα ειδικό τιμητικό Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας, δια χειρός του Κουέντιν Ταραντίνο ο οποίος τον αποκάλεσε με δέος «ένα πραγματικό κινηματογραφικό καλλιτέχνη και μινιμαλιστή ποιητή».
Ο Μόντε Χέλμαν πέθανε στην Καλιφόρνια σε ηλικία 91 ετών στις 20 Απριλίου του 2021.
Πιστεύω πως οι καλύτερες ταινίες είναι οι ταινίες δρόμου. Ο δρόμος είναι πολύ αινιγματικός. Ο δρόμος είναι ζωή. Η ιδέα ότι υπάρχει ειδικό είδος ταινίας που ονομάζεται "road movie" είναι κάπως αόριστος, αφού με κάποιο τρόπο όλες οι ταινίες είναι road movies.»
Δείτε εδώ μια χορταστική συνέντευξη του Μόντε Χέλμαν από το 1986:
Δείτε εδώ την πρώτη ταινία του Μόντε Χέλμαν «Beast from Haunted Cave» του 1959:
Δείτε εδώ ολόκληρο το «The Shooting» με τον Τζακ Νίκολσον από το 1961:
Δείτε εδώ το μικρού μήκους που γύρισε ο Μόντε Χέλμαν για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Βενετίας:
Δείτε εδώ ένα μικρό αφιέρωμα στο «Two-Lane Blacktop»:
