Tο 38o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου ξεκινά την Πέμπτη 20 και ολοκληρώνεται την Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2025.
Μέρος του προγράμματος της φετινής διοργάνωσης, που φιλοξενείται στους κινηματογράφους Cinobo Οπερα 1, Νιρβάνα Cinemax 2 και Studio New Star Art Cinema, ανακοινώθηκε χτες από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του φεστιβάλ, Νίνο Φένεκ Μικελίδη, στη Συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε το Πανόραμα στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών (Goethe-Institut), ενώ στο πάνελ συμμετείχαν ο Διευθυντής Πολιτιστικών Προγραμμάτων του Goethe-Institut Athen και των Ινστιτούτων της Περιφέρειας Ι της Ευρώπης, Μαρκ - Αντρέ Σμάχτελ, ο Ακόλουθος Οπτικοακουστικών Μέσων του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος, Εμέ Μπεσόν, και o Υπεύθυνος Αγοράς και Εκπαιδευτικών Δράσεων, σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος.
O Νίνος Φένεκ Μικελίδης ανακοίνωσε σημαντικές εκδηλώσεις πριν την επίσημη έναρξη του Φεστιβάλ:
Την προβολή της κλασικής βωβής ταινίας «Judex» του Λουί Φεγιάντ, με αφορμή τα 100 χρόνια από το θάνατό του. Ταινία διάρκειας 6 ωρών και 23 λεπτών, που θα προβληθεί το Σάββατο 15 Νοεμβρίου, στις 5 μ.μ. στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας, με ζωντανή μουσική, από 5μελή μπάντα -συμμετέχουν οι μουσικοί Μιχάλης Νιβολιανίτης (πιάνο, κρουστά, electronics), Βασίλης Τζαβάρας (κιθάρα, loops, πλήκτρα), Μιχάλης Καταχανάς (βιολί), Στέφανος Ψαραδάκης (κρουστά, electronics) και Κώστας Βαζούρας (σαξόφωνο, φλάουτο). Με είσοδο 10 ευρώ, στην οποία συμπεριλαμβάνεται ημίωρο διάλειμμα με τη δωρεάν προσφορά καφέ ή αναψυκτικού και σνακ.
Την έκθεση ζωγραφικής με θέμα «Γυναικείες μορφές σε τέσσερις ταινίες του Παντελή Βούλγαρη». Τα έργα βασίζονται στα φιλμ «Το προξενιό της Αννας», «Τα Πέτρινα Χρόνια», «Νύφες», «Μικρά Αγγλία», και φιλοτεχνήθηκαν από 8 ζωγράφους (4 γυναίκες και 4 άντρες), αποφοίτους της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, υπό την επιμέλεια του ομότιτλου καθηγητή και ζωγράφου Γιάννη Ψυχοπαίδη, Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν την Τρίτη 18/11 ενώ η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και την Κυριακή 7/12 στον εκθεσιακό χώρο του 1ου ορόφου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος). | Η έκθεση θα είναι ανοικτή καθημερινά, 18.00 - 22.00, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. | Συμμετέχουν οι εικαστικοί Βιργινία Αξιώτη, Αλέξανδρος Βέργης, Δημήτρης Κατσούδας, Ιβάν Μαστερόπουλος, Βασίλης Παφίλης, Δέσποινα Φλέσσα, Δήμητρα Χανιώτη, Κατερίνα Χριστοπούλου
Αφιέρωμα: Ο κινηματογράφος της Βαϊμάρης
«Από την ίδρυση του το 1988, το Πανόραμα είχε και εξακολουθεί να έχει στόχο του την προώθηση βασικά του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, τόσο του σύγχρονου όσο και της παράδοσής του -συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού- καθώς και τη δημιουργία και προβολή αφιερωμάτων σε προσωπικότητες και σύγχρονα, επίκαιρα θέματα. Η επικαιρότητα είχε πάντα ξεχωριστή αντιμετώπιση: ρατσισμός, διαφθορά, πόλεμος, λογοκρισία, διαφορετικότητα, το μέλλον μέσα από την επιστημονική φαντασία, και πολλά άλλα. Στις μέρες μας λοιπόν τι πιο επίκαιρο από την άνοδο της Ακροδεξιάς και την εμφάνιση αυταρχικών ηγετών (αντιστοίχως με τη δεκαετία του ‘30 που οδήγησαν σε εθνικοσοσιαλιστικά κόμματα με δικτάτορες όπως οι Χίτλερ, ο Μουσολίνι και ο Φράνκο).»
«Ετσι προέκυψε το κύριο φετινό μας αφιέρωμα στις ταινίες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, από το 1919 μέχρι το 1933, τις οποίες ο Σίγκφριντ Κρακάουερ πολύ σωστά περιέγραψε «Από τον Καλιγκάρι στον Χίτλερ», στο ομώνυμο βιβλίο του. Οι προβολές 9 εκ των πιο αντιπροσωπευτικών ταινίων της περιόδου συνοδεύονται από μια σημαντική ημερίδα την παραμονή έναρξης του Φεστιβάλ, Τετάρτη 19 Νοεμβρίου από τις 16.00 έως τις 19.30, στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Στην Ημερίδα, κατά την οποία θα συζητηθεί η σχέση της τότε περιόδου και του κινηματογράφου της με τη σημερινή πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και όχι μόνο, θα πάρουν μέρος ο Rainer Rother, πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής της Γερμανικής Ταινιοθήκης - Μουσείου Κινηματογράφου & Τηλεόρασης, ο Rudiger Suschsland, κριτικός κινηματογράφου και σκηνοθέτης των ντοκιμαντέρ «From Caligari to Hitler: German Cinema in the Age of the Masses» και «Το Χόλιγουντ του Χίτλερ», ο Γεράσιμος Γουζέλης, καθηγητής Επιστημολογίας και Κοινωνιολογίας της Γνώσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Στέλιος Κούλογλου, δημοσιογράφος, και εγώ, ως Διευθυντής του φεστιβάλ. Τόσο το Αφιέρωμα όσο κι η Ημερίδα τελούνται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe Αθηνών.»
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν οι ταινίες:
Der Letzte Mann (Ο Τελευταίος των Ανθρώπων) - F. W. Murnau
Dr. Mabuse, Der Spieler - Part 1 (Δρ. Μαμπούζε, ο Παίκτης - 1ο μέρος) - Fritz Lang
M - Eine Stadt Sucht Einen Morder (Μ - Ο Δράκος του Ντίσελντορφ) - Fritz Lang
Pandora's Box (Το κουτί της Πανδώρας) - Georg Wilhelm Pabst
The Blue Angel (Ο Γαλάζιος Αγγελος) - Josef von Sternberg
Das Cabinet Des Dr. Caligari (Το εργαστήρι του Δρ. Καλιγκάρι) - Robert Wiene
Die Dreigroschenoper (Η Οπερα της Πεντάρας) - Georg Wilhelm Pabst
Schatten - Eine Nachtliche Halluzination (Warning Shadows) - Arthur Robison
και η ταινία «From Caligari To Hitler: German Cinema In The Age Of The Masses» του Ρούντιγκερ Σούσλαντ, ένα σύγχρονο ντοκιμαντέρ που αποτελεί μια σημαντική έρευνα και καταγραφή του κινηματογράφου και κοινωνικοπολιτικού πλαισίου της Γερμανίας της δεκαετίας του '30.
Συλλεκτική έκδοση «Ο κινηματογράφος της Βαϊμάρης (1919-1933): Προοίμιο ενός εφιαλτικού κόσμου»
Το Πανοράμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου συνοδεύουν το αφιέρωμα με την συλλεκτική έκδοση «Ο Κινηματογράφος της Βαϊμάρης (1919-1933): Προοίμιο Ενός Εφιαλτικού Κόσμου», μια συλλογική πρόταση μελέτης μιας ολόκληρης καθοριστικής εποχής του ευρωπαϊκού σινεμά μέσα από δεκαοχτώ εμβληματικές ταινίες του, υπό το πρίσμα του ιστορικού, πολιτικού και πολιτισμικού αποτύπωματός τους.
Ο γενικός επιμελητής της έκδοσης, Χρήστος Σκυλλάκος υπογράμμισε το υψηλό επίπεδο κριτικού στοχασμού και συνοχής της έκδοσης, στάθηκε στη σημασία ο κινηματογράφος να μην περιορίζεται στις προβολές, αλλά να συνοδεύεται από ερμηνεία, θεωρητική διερεύνηση και κριτικό λόγο, από εκδόσεις ειδικά επιμελημένες γι’ αυτόν. Επεσήμανε, επίσης, ότι η ερμηνεία του κινηματογράφου προϋποθέτει πάντα μια σύνθεση ανάμεσα στην αισθητική και την ιστορική πραγματικότητα. Το καίριο ερώτημα, είπε, δεν είναι μόνο τι βλέπουμε, αλλά γιατί παράγεται αυτό που βλέπουμε – μια ερώτηση που οφείλουμε να θέτουμε κάθε φορά απέναντι σε κάθε πολιτιστικό προϊόν. Τόνισε πως ο κινηματογράφος της Βαϊμάρης έδειξε ότι η τέχνη μπορεί να προεικονίσει και να φωτίσει τις πιο κρίσιμες όψεις της εποχής της, αποδεικνύοντας ότι η σχολαστική και καχύποπτη, ίσως, μελέτη του πολιτισμού, στο εδώ και τώρα, ίσως να μας προσφέρει την ευκαιρία να τον κατανοήσουμε και, ενδεχομένως, να τον προστατεύσουμε.
Η συνολική πλαισίωση και επιμέλεια της έκδοσης, η ανθολόγηση των κειμένων, το προλογικό σημείωμα και η ιδέα του εξωφύλλου είναι του Χρήστου Σκυλλάκου, κριτικού κινηματογράφου και αντιπροέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.), ενώ την εισαγωγή υπογράφει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, Νίνος Φένεκ Μικελίδης. Κείμενά τους συνεισφέρανε τα μέλη της Π.Ε.Κ.Κ.: Καλλίτσα Βλάχου, Γιάννης Ν. Γκακίδης, Γιάννης Γκροσδάνης, Ηρακλής Καραμπάτος, Δημήτρης Κεχρής, Δήμητρα Κυρίλλου, Βασίλης Μάλτας, Νίνος Φένεκ Μικελίδης, Πάρις Μνηματίδης, Δημήτρης Μπάμπας, Κωνσταντίνος Μπλάθρας, Αλέξανδρος Παπαγεωργίου, Γιώργος Παπαδημητρίου, Καλλιόπη Πουτούρογλου, Γιάννης Ραουζαίος, Ζωή-Μυρτώ Ρηγοπούλου, Χρήστος Σκυλλάκος, Γιάννης Φραγκούλης.
Αφιέρωμα: Νικ Μπρούμφιλντ
Ο Νικ Μπρούμφιλντ είναι ένας από τους πιο εμβληματικούς και καινοτόμους Βρετανούς δημιουργούς ντοκιμαντέρ των τελευταίων δεκαετιών. Γεννημένος το 1948 στο Λονδίνο, σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ και στη συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στο National Film and Television School, όπου διαμόρφωσε το ιδιαίτερο κινηματογραφικό του βλέμμα. Το έργο του χαρακτηρίζεται από μια τολμηρή, αυτοαναφορική προσέγγιση που επηρέασε βαθιά τη σύγχρονη ντοκιμαντερίστικη αφήγηση. Από τη δεκαετία του 1970, με έργα όπως το «Who Cares και το Juvenile Liaison», έως τις διεθνώς αναγνωρισμένες ταινίες «Chicken Ranch» (1983), «Aileen: Life and Death of a Serial Killer» (2003) και «Kurt & Courtney» (1998), ο Μπρούμφιλντ καταγράφει την πραγματικότητα με άμεσο, διεισδυτικό και συχνά αποκαλυπτικό τρόπο. Σημαντική στροφή στην καριέρα του αποτέλεσε η απόφασή του να εμφανίζεται μπροστά από την κάμερα, κρατώντας ο ίδιος το μικρόφωνο και συμμετέχοντας ενεργά στη διαδικασία της αφήγησης. Αυτή η μέθοδος, που καθιέρωσε από το Chicken Ranch, δημιούργησε ένα νέο, προσωπικό ύφος – έναν κινηματογράφο όπου το βλέμμα του δημιουργού γίνεται κομμάτι της ιστορίας.
Οι ταινίες του έχουν παρουσιαστεί και βραβευθεί σε κορυφαία φεστιβάλ παγκοσμίως (Κάννες, Sundance, Βερολίνο, IDFA), ενώ το έργο του θεωρείται θεμελιώδες για την εξέλιξη του 'direct cinema' και του προσωπικού ντοκιμαντέρ. Με πάνω από πέντε δεκαετίες δημιουργικής δραστηριότητας, ο Νικ Μπρούμφιλντ παραμένει ένας ακούραστος παρατηρητής του κόσμου και ένας βαθιά επιδραστικός αφηγητής της εποχής μας.
Στο πλαίσιο της παρουσίας του Nick Broomfield στο Πανόραμα, ως καλεσμένου της φετινής διοργάνωσης, πραγματοποιείται αφιέρωμα στο έργο του, ενώ ο ίδιος θα παρουσιάσει masterclass, την Παρασκευή 21/11 (περισσότερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν τις επόμενες μέρες).
Στο πλαίσιο του αφιερώματος, προβάλλονται οι ταινίες:
Aileen: Life and Death of a Serial Killer
Heidi Fleiss: Hollywood Madam
Kurt & Courtney
Marianne and Leonard: Words of Love
The Stones and Brian Jones
Αφιέρωμα: Τζανίν Μεεράπφελ
Η Τζανίν Μεεράπφελ είναι μια διακεκριμένη αργεντινο-γερμανίδα σκηνοθέτις, σεναριογράφος και παραγωγός. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη δημοσιογραφία στο Μπουένος Αϊρες, εργάστηκε ως συντάκτρια και ανεξάρτητη δημοσιογράφος, πριν σπουδάσει κινηματογράφο στο Ινστιτούτο Κινηματογράφου της Ακαδημίας Σχεδίου του Ουλμ (1964–1968), υπό την καθοδήγηση των Αλεξάντερ Κλούγκε και Εντγκαρ Ράιτς.
Το 1980 γύρισε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, Malou, η οποία τιμήθηκε με το Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ των Καννών το 1981. Από τότε έχει δημιουργήσει πολλές βραβευμένες ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, όπως «Im Land meiner Eltern» (1981),* «Die Kümmeltürkin geht»* (1985), «La Amiga» (1988) και «Amigomío» (1995).
Από το 1990 έως το 2008 διετέλεσε καθηγήτρια κινηματογράφου και τηλεόρασης στην Ακαδημία Μέσων της Κολωνίας, όπου συνέβαλε επίσης στη θεμελίωση του ιδρύματος ως εκπρόσωπος της ιδρυτικής επιτροπής.
Μεταγενέστερα έργα της είναι οι ταινίες «Der deutsche Freund» (2012), «Confusion/Diffusion» (2015) και «Moving Sand / Topos» (2019) — η τελευταία σε συνεργασία με τον συνθέτη και μουσικό Φλώρο Φλωρίδη, με διεθνείς προβολές και επανέκδοση στην Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου το 2019.
Το 2019 ήταν πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του 41ου Διεθνούς Φεστιβάλ Νέου Λατινοαμερικανικού Κινηματογράφου στην Αβάνα, ενώ την ίδια χρονιά παρουσιάστηκαν ρετροσπεκτίβες του έργου της στο Βερολίνο και στην Αβάνα.
Το 2020 τιμήθηκε με τον Γερμανικό Σταυρό Αξίας Α΄ Τάξης, σε αναγνώριση του κινηματογραφικού και συγγραφικού έργου της, καθώς και της προσήλωσής της στα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία της έκφρασης και την πολιτισμική ποικιλομορφία. Την ίδια χρονιά ίδρυσε τη “European Alliance of Academies”, ένα δίκτυο αρχικά 60 καλλιτεχνικών ακαδημιών και πολιτιστικών ιδρυμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νορβηγία, με στόχο την προάσπιση της ελευθερίας της τέχνης.
Από το 1998 είναι μέλος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου (Akademie der Künste), όπου από το 2015 μέχρι και το 2024 κατείχε τη θέση της Προέδρου.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος προβάλλονται οι ταινίες:
Το Καλοκαίρι της Αννας
Malou
Αφιέρωμα: Ζορζ Ντελερού
Ο Ζορζ Ντελερού γεννήθηκε στο Ρουμπέ της Γαλλίας το 1925 και πέθανε το 1992 στο Λος Άντζελες. Σπούδασε σύνθεση στο Κονσερβατουάρ του Παρισιού, όπου μαθήτευσε κοντά στον Ντάριους Μίλχο. Η πρώτη του μουσική για τον κινηματογράφο ήταν για την ταινία του Αλέν Ρενέ «Χιροσίμα Αγάπη μου» το 1959, όμως η μεγάλη του αναγνώριση ήρθε το 1961 με τη μουσική της ταινίας του Φρανσουά Τριφό «Ζιλ και Τζιμ». Κατά τη διάρκεια της καριέρας του προτάθηκε τέσσερις φορές για Όσκαρ για τη μουσική στις ταινίες «Η Αννα των Χιλίων Ημερών», «Ο Θαυμαστός Κόσμος των Δελφινιών», «Τζούλια» και «Η Αγνή του Θεού», ενώ τελικά τιμήθηκε με το βραβείο το 1979 για τη μουσική του στην ταινία «Μια Μικρή Ρομαντική Ιστορία».
Η μουσική του Ντελερού χαρακτηρίζεται από ευαισθησία, λυρισμό και μια ιδιαίτερη εκφραστικότητα που τη διαφοροποιεί από τη συνηθισμένη κινηματογραφική μουσική της εποχής του. Επηρεασμένος από τον Βιβάλντι και άλλους Γάλλους κλασικούς συνθέτες, κατάφερε να συνδυάσει την παράδοση με τη σύγχρονη κινηματογραφική αισθητική, δημιουργώντας ένα μοναδικό ύφος που σφράγισε τον γαλλικό και διεθνή κινηματογράφο.
Συνολικά στη διάρκεια της καριέρας του, ο Ντελερού συνέθεσε μουσική για περισσότερες από 350 ταινίες.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος προβάλλονται οι ταινίες:
Garde A Vue (Το Αίνιγμα) - Κλοντ Μίλερ
Il Conformista (Ο Κονφορμίστας) - Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
La Nuit Americaine (Αμερικάνικη Νύχτα) - Φρανσουά Τριφό
Le Dernier Métro (Το τελευταίο μετρό) - Φρανσουά Τριφό
Platoon - Ολιβερ Στόουν
Police Python 357 - Αλέν Κορνό
Women In Love (Ερωτευμένες Γυναίκες) - Κεν Ράσελ
Αφιέρωμα: Ιωάννα Σπηλιοπούλου
Η Iωάννα Σπηλιοπούλου είναι μοντέζ κινηματογραφικών ταινιών. Εχει μοντάρει 40 ταινίες μεγάλου μήκους, πολλά ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, καθώς και πολλές ταινίες μικρού μήκους. Αρκετές από τις παραπάνω ταινίες έχουν διακριθεί σε ελληνικά και διεθνή Φεστιβάλ. Η ίδια έχει βραβευτεί με το βραβείο μοντάζ για τις ταινίες: «Η Απειλή», «Βασιλικός Καβάλα», «Ιαγουάρος», «Τέλος Εποχής», «Μη Μου Άπτου», «Παντρολόγημα - Καρύδι με τσόφλι», «Απ’ τα Κόκαλα Βγαλμένα» και «Κόφτο». Επίσης, έχει σκηνοθετήσει τα video art: «Καβάφης... αβέβαιες μνήμες» (2013), «Συνεικόνες» (2015), «Αστρολάβος, Φώτης Κόντογλου» (2015), «Μεσολόγγι, το τελευταίο μήνυμα» (2017) και «Το γράμμα της Άννας» (2020).
Στο πλαίσιο του αφιερώματος προβάλλονται οι ταινίες:
Από Την Ακρη Της Πόλης - Κωνσταντίνος Γιάνναρης
Αυτή η Νύχτα Μένει - Νίκος Παναγιωτόπουλος
Τέλος Εποχής - Αντώνης Κόκκινος
Το Μαγικό Γυαλί - Μαρία Γαβαλά
Αφιέρωμα: Ανδρέας Σινάνος
Γεννημένος το 1948, γόνος πολυμελούς αγροτικής οικογένειας, είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου ως ένας από τους πλέον καταξιωμένους διεθνώς διευθυντές φωτογραφίας. Έχει συνεργαστεί επί σειρά ετών με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, καθώς και με τους Μιχάλη Κακογιάννη, Chris Marker, Hiner Saleem, Semih Kaplanoglu, Jeanine Meerapfel κ.α. Έχει αποσπάσει βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για πέντε ταινίες του αλλά και στα φεστιβάλ της Antalya, της Malatya, της Kayseri, ενώ έχει επίσης βραβευτεί δύο φορές από την SIYAD (Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου της Τουρκίας).
Στο πλαίσιο του αφιερώματος προβάλλονται οι ταινίες:
Η Σκόνη Του Χρονου - Θόδωρος Αγγελόπουλος
Μεταίχμιο - Πάνος Καρκανεβάτος
Ολγα Ρόμπαρντς - Χρήστος Βακαλόπουλος
Το Καλοκαίρι Της Αννας - Τζανίν Μεεράπφελ
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο επίσημο site του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου και στις σελίδες του στο Facebook, και το Instagram.
