Είναι μία από τις πιο ανθρώπινες, ευαίσθητες και ταυτόχρονα ρεαλιστικές ιστορίες της μεταπολιτευτικής Αθήνας. Μία γενναία γυναικεία ιστορία - κι όχι μόνο. Ο Μένης Κουμανταρέας έγραψε την «Κυρία Κούλα» στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ( το 1978). Το πιο μικρό σε λέξεις βιβλίο του, αγαπήθηκε πολύ από το κοινό και είχε μεγάλη απήχηση, ακριβώς γιατί όλοι συναισθάνθηκαν την ανθρωπιά και την αλήθεια του.
Μία μεσήλικη, συντηρητική παντρεμένη μητέρα γνωρίζει στην καθημερινή της διαδρομή με τον ηλεκτρικό ένα νεαρό φοιτητή. Ξεκινά μία ερωτική ιστορία που αναμοχλεύει πολλά περισσότερα μέσα της από τον ίδιο τον έρωτα. Τριγύρω, η χαοτική Αθήνα και η αναλέητη καθημερινότητά της. Είναι αργά για να διεκδικήσει ένα κομμάτι από τα όνειρά της που η ζωή δεν της έφερε ποτέ;
Η «Κυρία Κούλα» είχε γίνει τηλεταινία για την ΕΡΤ το 1983, σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου με την Βέρα Ζαβιτσιάνου και το Φίλιππο Σοφιανό. Σήμερα, την ερμηνεύει στην παράσταση της Εφη Θεοδώρου, η Μαρία Ζορμπά, η πρωταγωνίστρια που στο σινεμά έχουμε αγαπήσει από παραγωγές όπως το «Σώσε Με» του Στράτου Τζίτζη μέχρι τον «Εχθρό μου» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου.
Τη ρωτήσαμε γιατί αυτό το μικρό και τόσο μεγάλο έργο μίλησε σε εκείνη.
Ποια ήταν η πρώτη αίσθηση όταν διάβασες για πρώτη φορά την «Κυρία Κούλα»;
Η αίσθηση μιας πόλης της καθημερινότητας, απρόσωπης κρύας νυχτερινής, όπου δύο άνθρωποι αποκτούν πρόσωπο, ο ένας μέσα απ' το βλέμμα του άλλου.Ο έρωτας σαν τρόπος για να ξεκολλήσεις από την μάζα να υπάρξεις, να αφυπνιστείς. Ο Κουμανταρέας μας βάζει μαζί του στο βαγόνι του ηλεκτρικού στην καθημερινή διαδρομή «σπίτι-δουλειά-δουλειά-σπίτι», για να παρακολουθήσουμε στο τέλος μία διαδρομή υπαρξιακή, μία «σκέτη Οδύσσεια» όπως λέει στο τέλος η κυρία Κούλα.
Πώς νιώθεις να ενσαρκώνεις μια ηρωίδα που αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο, υπήρξε alter ego του Μένη Κουμανταρέα και μέσα στα χρόνια συμβολίζει μια ολόκληρη εποχή;
Το ενδιαφέρον για τον ηθοποιό στην παράσταση μας είναι ότι στηριζόμαστε κυρίως στην αφήγηση και λιγότερο στην υπόδυση. Αφηγούμαστε οι δύο ηθοποιοί επί σκηνής τη νουβέλα ακριβώς όπως την έχει γράψει ο Κουμανταρέας, και σε σημεία αφηνόμαστε να εμπλακούμε στους ρόλους και τη σχέση τους. Είναι ένα συνεχές μέσα-έξω που μοιάζει με τον τρόπο που αφηγούμαστε ένα παραμύθι σε ένα παιδί. Ενας τρόπος πολύ απελευθερωτικός. Η αλήθεια είναι ότι η κ.Κούλα αγαπήθηκε πολύ και μεταφέρει την ατμόσφαιρα μιας εποχής στα τέλη του ' 70 όπου ο πολιτικός και κοινωνικός αναβρασμός της μεταπολιτευτικής περιόδου αφήνει ανεπηρέαστους τους δύο ήρωες, που εγκλωβισμένοι στον ατομικό τους χώρο, αναμετριούνται με τον εαυτό τους. Η κ.Κούλα καταφέρνει να εξέλθει αυτής της ατομικότητας, και αυτός νομίζω είναι ο λόγος που η νουβέλα συνεχίζει να αγαπιέται μέχρι σήμερα.
Τι συμβολίζει για σένα η ηρωίδα σου, η Κυρία Κούλα εν έτει 2018;
Αυτό το καλούπι ζωής που μέσα του όλοι κάποια στιγμή νοιώθουμε να μην χωράμε, που θέλουμε να το σπάσουμε χωρίς να ξέρουμε αν μπορούμε να αντέξουμε χωρίς αυτό.
Από το βιβλίο στην τηλεόραση, στη διασκευή του 1983, σε θεατρικό το 2010, σε ακόμη μια νέα ματιά το 2018. Τι κράτησες από όλες τις προηγούμενες Κυρίες Κούλες;
Οσοι ασχολήθηκαν μέχρι σήμερα με την κ.Κούλα, το έκαναν με πολύ αγάπη και έμπνευση - το βιβλίο με κάποιο τρόπο στο επιβάλει. Αυτό που μου έχει εντυπωθεί περισσότερο είναι η φιγούρα της Βέρας Ζαβιτστιάνου (στην τηλεοπτική μεταφορά από τον Δ.Χρονόπουλο) μπροστά στις γραμμές του τρένου, με ένα μακρύ παλτό - πανοπλία, κυρίαρχη κρυμμένη και μόνη. Σχεδόν αφηρημένη λίγο πριν η ζωή της εκτροχιαστεί.
Με ποια ματιά ένα βιβλίο γίνεται θέατρο;
Με τη ματιά του σκηνοθέτη κάθε φορά. Στη δική μας παράσταση η Εφη Θεοδώρου ήθελε το βιβλίο ν' ακουστεί! Ο λόγος είναι ο πρωταγωνιστής και η επαφή - ανταλλαγή των δύο ηθοποιών επί σκηνής. Υπάρχει μία φράση του Κουμανταρέα που νομίζω απηχεί και τον τρόπο της παράστασης : «Αναπαύομαι στις λέξεις όπως οι φακίρηδες στα καρφιά. Η γλώσσα είναι ένας κώδικας, το σώμα ένας άλλος. Αναζητώ τον δρόμο όπου σώμα και ποίηση γίνονται ένα.»
Η «Κυρία Κούλα» είναι ένα βιβλίο που ο τρίτος μεγάλος του πρωταγωνιστής είναι η Αθήνα των 70s. Πώς αποτυπώνεται αυτό στη θεατρική σκηνή;
Μέσα από την αφήγηση τα ακούμε και τα βλέπουμε όλα. Πέρα όμως απ' αυτό ένα σκηνικό αφαιρετικό,δημιουργεί μια ατμόσφαιρα ομιχλώδη και ονειρική.Κάπου στο βάθος το φοιτητικό δωμάτιο του Μίμη δίνει ένα στίγμα της εποχής. ε μια δεκαετία που ο φοιτητής είχε μια ξεχωριστή θέση και δυναμική στην κοινωνία, το δωμάτιο αυτό μικρο και φτωχικό είναι ένας χώρος ονείρου και διαφυγής. Τέλος η μουσική επένδυση της παράστασης από τους Doors έως τους Rolling Stones είναι όλα τραγούδια από την δεκαετία του 70.
Τι κατάληξη θα μπορούσε να έχει η ιστορία της Κυρίας Κούλας και του νεαρού φοιτητή στην εποχή μας;
Μάλλον την ίδια. Η κ.Κούλα σκέφτεται κάποια στιγμή πως...''ειχε αφεθεί να παρασυρθεί από την ίδια της τη φαντασία και πως το πρόσωπο του νεαρού ήταν πρόσωπο πλασματικο''.Όταν συνειδητοποιεί κάνεις κάτι τέτοιο, η εποχή δεν παίζει και ιδιαίτερο ρόλο.Είναι η κλασσική ιστορία ενός έρωτα χωρίς μέλλον που έρχεται στη ζωή μας για να μας μάθει κάτι.
Πόσο σινεμά είναι το θέατρο τελικά; Και πόσο το αντίθετο;
Αναμειγνύονται οι δυο τέχνες όλο και περισσότερο πολύ δημιουργικά. Συγγενική η σχέση. Στην παράσταση μας συνυπάρχουν και τα δυο. Εχουμε την καθαρή θεατρική λειτουργία (οι ηθοποιοί υπάρχουν - εγώ και ο Κωνσταντίνος Πλεμμένος επί σκηνής) και ταυτόχρονα έναν ηθοποιό στη σκηνή που κινηματογραφεί ζωντανά τα πρόσωπα, λεπτομέρειες των εκφράσεων, των κινήσεων, του χώρου, που προβάλλονται πίσω από τους ηθοποιούς. Εμείς με τον Κωνσταντίνο επικοινωνούμε την ιστορία και η κάμερα κλέβει και αφηγείται κάτι άλλο παράλληλα. Η κάμερα είναι πάντα ο κλέφτης.
Αγαπάς πολύ το σινεμά; Γιατί δεν επιστρέφεις σε αυτό συχνότερα;
Λατρεύω το σινεμά.Θέλω να δουλέψω και με τους πιο νέους σκηνοθέτες να δοκιμάσω διαφορετικά.Απλά έτυχε να δεχτώ προτάσεις που για πρακτικούς λόγους δεν μπορούσα να δεχτώ η δεν με ενθουσίασαν.Θέλω να είμαι ενθουσιασμένη.
Ποια είναι η αγαπημένη σου ατάκα από την «Κυρία Κούλα» και γιατί;
«Θα ήθελε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να γύριζαν απόψε σπίτια τους...» Είναι η στιγμή της γυναίκας αυτής να κοιτάξει έξω από τον μικρόκοσμο της, και να δει τους ανθρώπους γύρω της. Μέσα στο βαγόνι του ηλεκτρικού και αφήνοντας πίσω της τον έρωτα του Μίμη, κάνει μια προσευχή για τους άλλους... Συνειδητοποιεί ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, ούτε καν αυτή η καθημερινή επιστροφή στο σπίτι, δηλ.τίποτα δεν μπορεί να είναι βαρετό.
Για λεπτομέρειες της παράστασης, πρόγραμμα και εισιτήρια μπείτε στην επίσημη σελίδα του Faust εδώ
Διαβάστε επίσης:
