Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος αφιερώνει στον Πάνο Χ. Κούτρα με ένα πλήρες αφιέρωμα στην Αθήνα, στον θερινό κινηματογράφο Λαΐς.
Θα προβληθούν και οι πέντε μεγάλου μήκους ταινίες του, ενώ για πρώτη φορά στην Αθήνα θα παιχτούν στην Αθήνα οι 5 μικρού μήκους ταινίες του (4 ταινίες μυθοπλασίας και 1 μουσικό βίντεο) που στην Ελλάδα πρωτοπαρουσιάστηκαν στο 65ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τον περασμένο Νοέμβριο, όταν του απονεμήθηκε τιμητικός Χρυσός Αλέξανδρος για το σύνολο της προσφοράς του στο σινεμά.
Η Ταινιοθήκη αναφέρει χαρακτηριστικά για τον Πάνο Χ. Κούτρα:
Ενας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του queer cinema στην Ελλάδα, ο Πάνος Κούτρας, που το 1999 έκανε το θεαματικό του ξεκίνημα με την Επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά βγάζοντας τη γλώσσα στη σοβαροφάνεια, αγαπήθηκε για το απόλυτα προσωπικό ύφος που χαρακτηρίζει κάθε μία από τις ταινίες που μας χάρισε, κερδίζοντας διεθνή αναγνώριση: το έργο του έφτασε μέχρι τις Κάννες, το Βερολίνο και το Τορόντο, ενώ βρήκε διανομή στη Γαλλία, την Ιταλία και άλλες χώρες.
Πριν γνωρίσουμε τον Πάνο Χ. Κούτρα, την ανατρεπτική φαντασία του, τη βαθιά του γνώση και αγάπη για το μέσο του κινηματογράφου, το ιερόσυλο χιούμορ του, την πανκ ψυχή του, την (Σ)τρέλλα του και τη γιγαντιαία αγάπη του για κάθε άνθρωπο κι ιδιαίτερα όσους περιθωριοποιούνται, υπήρξαν και κάποιες μικρού μήκους ταινίες που γύρισε στο εξωτερικό τη δεκαετία του ’80. Όπως έχει πει ο ίδιος, «δεν πήρα ποτέ λεφτά από πουθενά για αυτές τις ταινίες. Ήταν αυτοχρηματοδοτούμενες, φτιαγμένες με την αγάπη και τη βοήθεια φίλων». Η Ταινιοθήκη θα έχει τη χαρά να τις παρουσιάσει στο κοινό της Αθήνας.
Το αφιέρωμα, ένας φόρος τιμής «στους outsiders που υπήρξαν πάντα οι ήρωές μου στη ζωή και στις ταινίες», θα δώσει την ευκαιρία στο κοινό να προσεγγίσει εκ νέου έναν δημιουργό, ο οποίος αποδομεί και ξαναχτίζει με τρόπο πρωτότυπο, τρυφερό και συγκινητικό την ελληνική κοινωνία και οικογένεια. Στο έργο του, το αλλόκοτο συναντά το ρεαλιστικό, και η ομοφοβική βία το μελόδραμα και το φανταστικό, μέσα από εικόνες που σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό.
O Πάνος Χ. Κούτρας στα γυρίσματα του «Dodo»
Η Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, σημειώνει στον κατάλογο του αφιερώματος:
«Στα τέλη του 20ού αιώνα, ο ελληνικός κινηματογράφος έχει στραφεί από την πολιτική των τάξεων στην πολιτική των ταυτοτήτων. Σε αυτό το κλίμα του ο Πάνος Χ. Κούτρας γυρίζει την πρώτη του ταινία, Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά, που ξάφνιασε ευχάριστα κριτικούς και κοινό με την camp αισθητική και την ανατρεπτική του ματιά. Ακολουθεί η Αληθινή ζωή που λειτουργεί μ’ ένα καστ λαμπρών ηθοποιών –Θέμις Μπαζάκα, Νίκος Κουρής κ.ά.– και σε συνεργασία με τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη διαμορφώνει μια ταινία ενηλικίωσης όπου επαναλαμβάνονται κάποια μοτίβα όπως η σύνδεση του οικείου με το ανοίκειο και του μελοδραματικού με την καθημερινότητα: μια λοξή ματιά στην «κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας».
Το 2009 είναι η χρονιά της Στρέλλας, μιας ταινίας που ξαφνιάζει το αθηναϊκό και διεθνές κοινό και επιβάλλει τον Πάνο Χ. Κούτρα ως έναν πρωτεργάτη του Αλλόκοτου Κύματος. Ο Γιώργος (Γιάννης Κοκιασμένος), μετά από 14 χρόνια φυλακή, συναντά τη Στρέλλα (Μίνα Ορφανού), μια τρανσέξουαλ, και αρχίζουν μια παθιασμένη σχέση. Ο Πάνος Κούτρας διαμορφώνει πλέον το δικό του μεταμοντέρνο στυλ με βασικές ανατροπές στο πεδίο της αναπαράστασης της οικογένειας, της γλώσσας και της μορφής. Σε ένα αποκαλυπτικό φινάλε που ανατρέπει κάθε συμβατική επίλυση του οιδιπόδειου, οι δύο αντιήρωες θα συγκροτήσουν τελικά μια “νέου τύπου οικογένεια”.
Το 2014 επιστρέφει με την Ξενία, μια κωμωδία που καταπιάνεται με τα ζητήματα ταυτότητας και ρατσισμού. Με ένα εκπληκτικό καστ –Νίκο Γκέλια, Κώστα Νικούλι, Άγγελο Παπαδημητρίου, Γιάννη Στάνκογλου και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου– και μια μεταμοντέρνα αφήγηση όπου στοιχεία από δημοφιλείς υποκουλτούρες συνενώνονται με ρεαλιστικές απεικονίσεις της σύγχρονης Ελλάδας. Ο σκηνοθέτης αποδομεί με χιούμορ τα στερεότυπα του φύλου και της εθνότητας και συγχρόνως μας καλεί σε μια κατανόηση και ενσυναίσθηση με τον άλλο, τον διαφορετικό.
Στην τελευταία του ταινία Dodo, 2022, ο Πάνος Χ. Κούτρας θα ενορχηστρώσει μια κριτική της αστικής τάξης. Η επανεμφάνιση του dodo (εξαφανισμένο προϊστορικό πτηνό) θα βάλει φωτιά στις υποκριτικές συμβάσεις και θα μας οδηγήσει σε μια απολαυστική ανακάλυψη του “κόσμου ανάποδα”».
Από τα γυρίσματα της «Αληθινής Ζωής»
Ολες οι ταινίες του αφιερώματος θα προβληθούν με υπότιτλους για κωφούς και βαρήκοους (SDH).
Πάνος Χ. Κούτρας: Ο Κόσμος Ανάποδα - Πρόγραμμα Προβολών
Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου
20:00 Στρέλλα (2009, 113’)
O Γιώργος, 48 ετών, αποφυλακίζεται μετά από 15 χρόνια εγκλεισμού για έναν φόνο που διέπραξε στο χωριό που γεννήθηκε. Το βράδυ της αποφυλάκισής του, διανυκτερεύει σ’ ένα φτηνό ξενοδοχείο στην Ομόνοια. Εκεί γνωρίζει τη Στρέλλα, μια όμορφη νεαρή trans πόρνη. Κάνουν έρωτα και δεν αργούν να ερωτευτούν. Οι λογαριασμοί με το παρελθόν όμως είναι ακόμα ανοιχτοί. Μια άλλη «φυλακή» τον περιμένει. Μαζί με τη Στρέλλα, θα πρέπει να βρουν τον δρόμο προς την έξοδο. | Προλογίζει η Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος του Δ.Σ. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος | Πρεμιέρα με προσκλήσεις - Θα διατεθεί περιορισμένος αριθμός εισιτηρίων | Ακολουθεί πάρτι
Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου
20:00 Xenia (2014, 129’)
Ο Ντάνι και ο αδελφός του, Οδυσσέας, 16 και 18 ετών, μετά τον θάνατο της Αλβανής μητέρας τους, ξεκινούν ένα ταξίδι από την Κρήτη μέχρι τη Θεσσαλονίκη, με σκοπό να βρουν τον Έλληνα πατέρα τους που τους εγκατέλειψε όταν ήταν ακόμη παιδιά. Ξένοι στην ίδια τους τη χώρα, είναι αποφασισμένοι να τον πείσουν να τους αναγνωρίσει, προκειμένου να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά και να συμμετάσχουν σε ένα τηλεοπτικό talent show που θα τους εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή. Στη διαδρομή θα έρθουν αντιμέτωποι με όλα όσα τους ενώνουν, την αγριότητα της εφηβείας, ένα όνειρο που πρέπει πάση θυσία να γίνει πραγματικότητα και μια Ελλάδα που αρνείται να τους ακολουθήσει. | Προλογίζει η παραγωγός Ελένη Κοσσυφίδου και ο ηθοποιός Νίκος Γκέλια
22:30 Η Eπίθεση του Γιγαντιαίου Μουσακά (1999, 99’)
Το 2000 ένα τρομερό γεγονός συνταράζει την Αθήνα: ένα τεράστιο κομμάτι μουσακά εμφανίζεται στους δρόμους σκορπίζοντας τον πανικό και τον θάνατο. Όλοι αναρωτιούνται τι συμβαίνει πραγματικά, τι είναι, από πού ήρθε, γιατί και πώς. Εκτός από την Τάρα και μια ομάδα ετερόκλητων ανθρώπων που είναι πεπεισμένοι ότι πρέπει να το συναντήσουν… | Προλογίζει η ηθοποιός Θέμις Μπαζάκα
Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου
20:00 Στρέλλα (2009, 113’)
O Γιώργος, 48 ετών, αποφυλακίζεται μετά από 15 χρόνια εγκλεισμού για έναν φόνο που διέπραξε στο χωριό που γεννήθηκε. Το βράδυ της αποφυλάκισής του, διανυκτερεύει σ’ ένα φτηνό ξενοδοχείο στην Ομόνοια. Εκεί γνωρίζει τη Στρέλλα, μια όμορφη νεαρή trans πόρνη. Κάνουν έρωτα και δεν αργούν να ερωτευτούν. Οι λογαριασμοί με το παρελθόν όμως είναι ακόμα ανοιχτοί. Μια άλλη «φυλακή» τον περιμένει. Μαζί με τη Στρέλλα, θα πρέπει να βρουν τον δρόμο προς την έξοδο. | Προλογίζει ο ηθοποιός Γιάννης Κοκιασμένος
22:15 Αληθινή Ζωή (2004, 116’)
Ο Άρης Καλλιγάς, 27 ετών, επιστρέφει στην Αθήνα στο πατρικό του σπίτι, το οποίο είναι διάσημο τόσο για την εκθαμβωτική του θέα στην Ακρόπολη όσο και για την πισίνα του, τη βαθύτερη στην Ευρώπη. Είναι αποφασισμένος να λύσει το μυστήριο που τυλίγει την οικογένειά του. Ένα βράδυ, μετά από ένα τρακάρισμα, θα συναντήσει την Αλεξάνδρα και θα ερωτευτούν παράφορα. Η μητέρα του, όμως, η ακαταμάχητη κα Καλλιγά, θα προσπαθήσει να τους σταματήσει με κάθε τρόπο. Σε μια πόλη που παραπαίει ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, ο Άρης πρέπει να βρει που κρύβεται η αληθινή ζωή. | Προλογίζει η μοντέζ και σκηνοθέτρια Ελισάβετ Χρονοπούλου
Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου
20:00 Μικρού μήκους ταινίες (συνολική διάρκεια: 59’).| Ακολουθεί συζήτηση με τον σκηνοθέτη Πάνο Χ. Κούτρα και την κριτικό κινηματογράφου Λήδα Γαλανού
- Το Ρέψιμο της Λυδίας Φον Μπύρερ (1983, Ηνωμένο Βασίλειο, 1') | H Λυδία τραγουδάει μόνη στο διαμέρισμα της, όταν ξαφνικά στην κορύφωση της άριας την προδίδει ο ίδιος της ο εαυτός.
- Ομιχλώδεις Ημέρες της Ανοιξης (1984, Ηνωμένο Βασίλειο, 12) | Είναι άνοιξη αλλά η ομίχλη συνεχίζει στο Λονδίνο. Και οι δυο τους ζουν σαν οι ημέρες του πανκ να μην τέλειωσαν ποτέ. Αυτός θέλει να φύγει, αυτή φοβάται μην τον χάσει. Η τελευταία τους πράξη θα είναι μια κάποια λύση.
- Strange Relationship (1987, Γαλλία, 4') | Ένα ανεπίσημο βίντεο κλιπ του ομότιτλου τραγουδιού του Prince σε ιδέα, σύλληψη και εκτέλεση του Πάνου Χ. Κούτρα (αγόρι) και της Μαριάννας Γύζη Παπαγεωργίου (κορίτσι). Γυρίστηκε σε φιλμ super 8 το καλοκαίρι του 1987 στο Παρίσι.
- Η Πτώση και η Ανοδος της Λυδίας Φον Μπύρερ (1988, Γαλλία - Ηνωμένο Βασίλειο. 10) | Είχε πάρα πολύ ταλέντο, αλλά δυστυχώς καθόλου φωνή.
- Afternoon Stars (1989, Ελλάδα, 32') | Ενα απόγευμα. Μία λήψη. Δύο αστέρια. Τρεις μπομπίνες φιλμ. Μια αφιέρωση στον Άντι Γουόρχολ, στην Άντζελα Μπρούσκου και στον Βαγγέλη Παπαδάκη. Η ταινία γυρίστηκε σε ένα απόγευμα, το καλοκαίρι του 1989, στην οδό Πατησίων. Σε μία λήψη. Χωρίς σύγχρονο ήχο, χωρίς σενάριο, χωρίς δικαιώματα για τα τραγούδια.
22:00 Dodo (2022, 135’)
Ένα ντόντο, είδος πουλιού που έχει εκλείψει εδώ και 300 χρόνια, εμφανίζεται ξαφνικά έξω από την Αθήνα στο κτήμα μιας πρώην πλούσιας οικογένειας που μετράει αντίστροφα τα δύο κρίσιμα 24ωρα μέχρι τον γάμο της κόρης τους με έναν πλούσιο κληρονόμο. Τα όρια ανάμεσα στη λογική και στην τρέλα θα δοκιμαστούν, και η κατάσταση θα βγει εκτός ελέγχου. | Προλογίζει η διευθύντρια φωτογραφίας Ολυμπία Μυτιληναίου
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες, στην ιστοσελίδα της Ταινιοθήκης και στις σελίδες της στο Facebook και το Ιnstagram.