Ντριν ντριν!
(ψιθυριστά) Ποιος είναι;
Ο μπαμπάς σου είναι εκεί;
(ψιθυριστά) Εδώ είναι, αλλά δεν μπορεί να σας μιλήσει.
Να μιλήσω με τη μαμά;
(ψιθυριστά) Κι η μαμά εδώ είναι, αλλά δεν μπορεί να σας μιλήσει.
Ε τότε να μιλήσω με τον παππού!
(ψιθυριστά) Κι ο παππούς εδώ είναι, αλλά δεν μπορεί να σας μιλήσει.
Να πάρω την αστυνομία;
(ψιθυριστά) Κι η αστυνομία εδώ είναι, αλλά δεν μπορεί να σας μιλήσει.
Είναι κάτι σοβαρό; Να πάρω μήπως την πυροσβεστική;
(ψιθυριστά) Κι η πυροσβεστική εδώ είναι, αλλά ούτε αυτή μπορεί να σας μιλήσει.
Μα τι συμβαίνει επιτέλους; ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ;
(ψιθυριστά) Με ψάχνουν!
Το ανέκδοτο αφηγείται παραστατικά ο Γιώργος Μπότσος, έμπειρος εικαστικός και κομίστας, στους 20 περίπου (γελάσκοντες) συμμετέχοντες στο εργαστήριό του, σε μία από τις αίθουσες σεμιναρίων του Πνευματικού Κέντρου Χανίων. «Προσέξτε το μοτίβο που επαναλαμβάνεται», τονίζει. «Φτιάξτε τα τετραγωνάκια στο χαρτί που έχετε μπροστά σας, σκεφθείτε, και ξεκινήστε να σχεδιάζετε». Σκοπός, να αποδοθεί το ανέκδοτο ως κόμικς. Ιδανική άσκηση για όσους εκκολαπτόμενους κομίστες τον παρακολουθούν. Έχουν μπροστά τους μία ώρα.
Όλο τον χρόνο, δηλαδή, στο πλαίσιο ενός masterclass που διαρκεί τρεις ώρες και ρέει… κινηματογραφικά. Αμετανόητος σινεφίλ, ο Γιώργος Μπότσος στηρίζει τη λογική της εικονογραφημένης ιστορίας στη φιλμική αφήγηση. Εξ ου και οι παρεμβολές από βιντεάκια που προβάλλει -ανάμεσά τους και η σκηνή με το κουαρτέτο στο εστιατόριο στο «Μανχάταν» του Γούντι Άλεν- για να υπογραμμίσει την αμφίδρομη σχέση του σινεμά (των storyboards και των σεκάνς) με τις ενότητες των συνεχόμενων σκίτσων. Ο τίτλος του εργαστηρίου τα λέει, άλλωστε, όλα: «Χάρτινος Κινηματογράφος: Σκηνοθετώντας Μία Σελίδα Κόμικς».
Από το εργαστήρι του Γιώργου Μπότσου
Ο Σιαμάκ Ετεμάντι στο Φεστιβάλ
Ο Σταύρος Ψυλλάκης, μεγάλος νικητής στην Κατηγορία Ντοκιμαντέρ
Στο εργαστήρι του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου
Στην ίδια αίθουσα, το προηγούμενο απόγευμα, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Κινηματογράφου στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, αναλύει τους τρόπους αναπαράστασης της πραγματικότητας στο εργαστήρι του με τίτλο «Ντοκιμαντέρ… Δύο-τρία Πράγματα Που Ξέρω Γι’ Αυτό». Τη στιγμή που μπαίνουμε, αργοπορημένοι, μιλά για το «συμμετοχικό» ντοκιμαντέρ, που είναι διαφορετικό από το ποιητικό και εκείνο της παρατήρησης. Είναι ένας τρόπος αναπαράστασης όπου η παρουσία του σκηνοθέτη μπροστά από την κάμερα μεταβάλλει τις ισορροπίες, επηρεάζει τα γεγονότα, εξηγεί, όπως, ας πούμε, στα ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ. Έχει κι αυτός σκηνές από χαρακτηριστικές ταινίες να προβάλλει, ως παραδείγματα. Για όλους τους τρόπους αναπαράστασης.
Συμπεριλαμβανομένης της «αυτοπάθειας», για την οποία μιλά στη συνέχεια («…τα ντοκιμαντέρ που υιοθετούν έναν αυτοπαθή τρόπο αφήγησης δεν βλέπουν τον εαυτό τους ως ένα διάφανο παράθυρο στον κόσμο. Αντ’ αυτού, προσελκύουν την προσοχή του κοινού στην κατασκευή τους, και στο γεγονός πως είναι αναπαραστάσεις… τα αυτοπαθή ντοκιμαντέρ μας προτρέπουν να αμφισβητήσουμε την αυθεντικότητα του ντοκιμαντέρ εν γένει, και είναι ιδιαίτερα δύσπιστα απέναντι στον ρεαλισμό… είναι ο κινηματογραφιστής που μιλάει μπροστά στην κάμερα, προσπαθεί να είναι κομμάτι της ρέουσας πραγματικότητας»), αλλά και, τέλος, της «επιτέλεσης», όπου «επιχειρείται η επικοινωνία μιας εμπειρίας είτε ατομικής είτε ομαδικής, με κλασικότερο παράδειγμα», προσθέτει, «το ‘Νύχτα και καταχνιά’ του Αλέν Ρενέ».
Ανάμεσα σε άλλα, ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος θα μιλήσει ακόμα για το μοντάζ στο ντοκιμαντέρ («…ο κάθε τρόπος αναπαράστασης έχει το δικό του μοντάζ, αλλά δεν υπάρχει κανόνας…»), τον ήχο, («…το σημαντικότερο, κατά τη γνώμη μου. Όταν έχεις φτωχή εικόνα και κακό ήχο, έχεις ένα ντοκιμαντέρ με φτωχή εικόνα και κακό ήχο. Όταν όμως έχεις φτωχή εικόνα αλλά καλό ήχο, είναι άποψη…»), την εναρκτήρια σεκάνς «…δίνω μεγάλη σημασία στο πώς ξεκινάει ένα ντοκιμαντέρ. Προσπαθώ η πρώτη σεκάνς να εισαγάγει τον θεατή στον κόσμο και την ατμόσφαιρα της ταινίας, κι άλλες φορές να επιτελεί τον ρόλο της υποδήλωσης του θέματος. Αυτός ο τρόπος συνηθίζεται πολύ στον αφηγηματικό κινηματογράφο, στις ταινίες μυθοπλασίας, αλλά νομίζω πως με τον ίδιο τρόπο μπορεί κανείς να τον χρησιμοποιήσει και στο ντοκιμαντέρ»), πριν φθάσει στις σημερινές μεθόδους προώθηση μιας ιδέας για ντοκιμαντέρ σε υποψήφιους χρηματοδότες -κοινώς το pitching. «Παλιότερα δέσποζε το κείμενο και η προφορικότητα. Τώρα η παρουσίαση είναι οργανωμένη, κυριαρχεί η εικόνα. Μέσα σε 5 λεπτά πρέπει ο δημιουργός να πείσει πως αυτή η ταινία πρέπει να υλοποιηθεί, να χρηματοδοτηθεί», εξηγεί, και αναφέρει ως παράδειγμα-εγχειρίδιο το δικό του, εξονυχιστικά προμελετημένο pitching για το επόμενο ντοκιμαντέρ του, «Ορεινό Πρωτάθλημα», που ετοιμάζεται να γυρίσει στο χωριό του, στον Νομό Τρικάλων.
Αυτά ήταν δύο μονάχα από τα εκπαιδευτικά σεμινάρια που διοργάνωσε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων για την 9η έκδοσή του, η οποία, με μόνη εξαίρεση τους απαραίτητους ελέγχους στην είσοδο και τις προκρατήσεις θέσεων με βάση τα μέτρα πληρότητας στις αίθουσες του Πνευματικού Κέντρου της πόλης, διεξήχθη κανονικά και με πλήρες πρόγραμμα, σε αντίθεση με τους διά ζώσης περιορισμούς της περυσινής (μεταξύ άλλων, υπήρχε μονάχα μία δίωρη βραδινή σεάνς για προβολές), που, πάντως, είχε προλάβει στο παρά πέντε την καραντίνα του Νοεμβρίου.
Πλήρες πρόγραμμα -μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και animation, ειδικές προβολές, αφιερώματα, εκθέσεις, masterclasses, εκδόσεις, σειρά εργαστηρίων για την εκπαιδευτική κοινότητα-, αλλά και μια παρθενική πρωτοβουλία από τον καλλιτεχνικό διευθυντή, Ματθαίο Φραντζεσκάκη: για πρώτη φορά, το φεστιβάλ διοργάνωσε Βραβεία Κοινού για διαγωνιστικά τμήματα σε ξεχωριστές κατηγορίες.
Έτσι, την Παρασκευή 29 Οκτωβρίου, πριν τους αποχαιρετισμούς και τις ευχές για επανασυνάντηση στην 10η, επετειακή έκδοση του 2022, απονεμήθηκαν Βραβεία Κοινού Fisher στις κατηγορίες:
Ελληνικό Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους, το οποίο απέσπασε ο Σταύρος Ψυλλάκης για την ταινία του «Οφειλή»
Ελληνική Ταινία Μυθοπλασίας Μικρού Μήκους, που απέσπασαν εξ ημισείας η Αφροδίτη Κατερινοπούλου για την ταινία της «Καρτ-ποστάλ από το Ελληνικό» και ο Μιχάλης Μαθιουδάκης για την ταινία του «Στο Αεροδρόμιο»
Ελληνικό Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους, το οποίο απέσπασε ο Χρήστος Καρτέρης για την ταινία του «Τεό, ο Γείτονάς μου»
Animation, το οποίο απέσπασε η ταινία «Στο Γύψο» των Άκη Μελάχρη και Αλέξανδρου-Ρωμανού Λιζάρδου
Διεθνής Παραγωγή Μικρού Μήκους, που απέσπασε ο Γιόραμ Έβερ-Χαντάνι για την ταινία του «Moon Drops»
Επίσης απονεμήθηκαν τα Βραβεία:
«#ThisisEU-Ευρωπαϊκές αξίες» στη Δήμητρα Κουζή για την ταινία της «Πέρασμα στην Ευρώπη», από την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, υποστηρικτή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων.
Εκπαιδευτικής Δημιουργίας «Γουόλτερ Λάσαλι» 2021, από τον ΕΚΟΜΕ, που δόθηκε εξ ημισείας στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Χανίων για την ταινία τεκμηρίωσης «Μην Πεις Ποτέ σου ‘Είν’ Αργά’» και στο Δημοτικό Σχολείο Εμπρόσνερου Αποκορώνου για την ταινία τεκμηρίωσης «Ένα Σχολείο, Δύο Κόσμοι». Τέλος, ειδικοί Έπαινοι Δημιουργίας δόθηκαν σε όλα τα σχολεία που συμμετείχαν στην δημιουργία ταινιών στο πλαίσιο των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων τη σχολική χρονιά 2020-2021.
Δείτε εδώ την τελετή λήξης του 9ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων:
Δείτε εδώ στιγμιότυπα από κάθε μέρα του 9ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων:
