Μασσαχουσέτη, 1970. Κυριακάτικο φθινοπωρινό πρωινό, κι ο Τζέι Μπι επισκέπτεται με την οικογένειά του το συνοικιακό μουσείο της πόλης του. Οσο εκείνη χαζεύει τα εκθέματα και τα πιτσιρίκια τρέχουν στο παρκέ, ο ίδιος σκανάρει κάθε πιθαμή του χώρου - πώς είναι τοποθετημένοι οι πίνακες, αν συνδέονται με συναγερμό, σε τι εγρήγορση (ή μη) είναι οι φύλακες, πόσο κοντά η έξοδος. Γιατί ο Τζέι Μπι έχει σχέδιο. Κουράστηκε να τον θεωρεί ο φλεγματικός δικαστής πατέρας του αποτυχημένο - έναν φοιτητή τέχνης που τα παράτησε πριν το πτυχίο, και νυν άνεργο τεχνίτη. Το μουσείο φιλοξενεί 5 έργα του μοντερνιστή ζωγράφου Αρθουρ Νταβ, του πρώτου Αμερικανού εκφραστή αφηρημένης τέχνης, κι ο Τζέι Μπι θα επιστρατεύσει δυο γνωστούς του μικροκακοποιούς για να τα κλέψει. Μόνο που δεν έχει σκεφτεί ούτε τις λεπτομέρειες, ούτε τις συνέπειες αυτού του κόλπου. Οταν η αστυνομία φτάσει στην πόρτα του, συνειδητοποιεί ότι ο μόνος δρόμος να σωθεί είναι να το σκάσει. Ετσι ξεκινά ένα ταξίδι δρόμου χωρίς πραγματικό προορισμό. Χαμένος σε μια αδιέξοδη χώρα. Χαμένος σ' ένα στημένο παιχνίδι.
Η Κέλι Ράιχαρντ ( «Γουέντι & Λούσι», «First Cow», «Certain Women», «Meek’s Cutoff») έχει πάντα μία λοξή ματιά να κοιτά τα πράγματα και μία σήμα-κατατεθέν σκηνοθετική φόρμα που δεν υπακούει τις φόρμες - δοκιμάζει μεν, αλλά τελικά αποδομεί τα κινηματογραφικά είδη. Στην πιο φιλική για το θεατή ταινία της (η γραφή της συνήθως είναι πολύ πιο απρόσιτη και off) επιχειρεί ένα heist movie, ακολουθώντας μάλιστα κι αρκετά από τα καθαρόαιμα στοιχεία του genre.
Με τη βοήθεια του DP Κρίστοφερ Μπλόβελτ επιστρέφει την θερμοκρασία της εικόνας στο indie αμερικανικό σινεμά των 70ς, ακολουθώντας το σύμπαν των Λιούμετ, Κόπολα, Ράφελσον - σκουριασμένα χρώματα, ξεβαμμένη ένταση, vintage ατμόσφαιρα (κάτι παρόμοιο έκανε κι ο Αλεξάντερ Πέιν με τα «Παιδιά του Χειμώνα»). Ταυτόχρονα, ο Μπομπ Μάζουρεκ δίνει τζαζέ, υποβλητικό τέμπο στη δράση με ένα αλά Μπιλ Εβανς/Μάιλς Ντέιβις μουσικό σκορ που θα ταίριαζε στην εικονογραφία του Νόρμαν Τζούισον.
Ομως, αυτό που διαδραματίζεται στην οθόνη δεν είναι γοητευτικό, ούτε γυαλιστερό, και σίγουρα όχι ευφυές. Δεν παρακολουθούμε έναν σαγηνευτικό «Τόμας Κράουν» ήρωα σ' ένα μαεστρικό Ζαν-Πιερ Μελβίλ ριφιφί. Η σκηνοθέτης μάς εξαπατά κι από τον τίτλο ακόμα: δεν θα δούμε την masterful εκτέλεση ενός mastermind σχεδίου. Αλλά μια παρωδία - την απελπισμένη γκάφα ενός loser ήρωα.
Η Ράιχαρντ κοιτά κωμικά, κι αποτυπώνει σχεδόν φαρσικά τη δράση. Γιατί την ενδιαφέρει περισσότερο η επίδραση. Τι συμβαίνει μετά, όταν η αδρεναλίνη πέσει από τα κόκκινα κι ο αφελής ήρωας πρέπει να κάνει το επόμενο βήμα. Που κρύβεις τα λάφυρα, πώς τα πουλάς, πώς τα βάζεις με τη μαφία, πώς κρύβεις τα ίχνη σου όταν οι εξίσου losers συνεργοί σου τα ξερνούν όλα στους μπάτσους; Η πραγματική ταινία ξεκινά όταν πέσουν (ακόμα περισσότερο) οι τόνοι. Οταν το background έρθει μπροστά. Οταν ο Τζέι Μπι συνειδητοποιεί ότι η υπόσχεση του εύκολου χρήματος είναι ένα στημένο παιχνίδι, κλειστό για τους πολλούς και με κανόνες ορατούς σε λίγους. Τα ανθρωπάκια δεν έχουν θέση στο τραπέζι - το σύστημα θα τους ξεράσει ως εγκληματίες. Ακόμα κι αν το ίδιο το σύστημα εγκληματεί απροκάλυπτα: ο πόλεμος του Βιετνάμ παίζει συνεχώς στις ανοικτές τηλεοράσεις, ενώ τεράστιες αφίσες του Uncle Sam ψάχνουν εθελοντές. Μία χώρα που δεν σε κάνει μέτοχο στο όνειρο, αλλά σε θέλει πιόνι στον εφιάλτη.
Εύστοχο πολιτικό σχόλιο, παιχνίδι με την καρμική ειρωνία και την ποιητική τιμωρία, όμως μία κινηματογράφηση αρκετά αποστασιοποιημένη, υποτονική, οεριακά φλατ. Ο Τζος Ο' Κόνορ έχει πάντα μία εξαιρετική αυτοπεποίθηση (ακόμα και στην ακαμψία) κι ένα αξιοπρόσεκτο ερμηνευτικό βάρος, αλλά εδώ δεν καταφέρνει να «κλέψει» τις στιγμές του. Η Ράιχαρντ κρατά τη νατουραλιστική εκφραστική του γοητεία στον σιγαστήρα. Καταλαβαίνουμε, δεν τον θέλει Στιβ ΜακΚουίν, αλλά δεν του επιτρέπει να είναι ούτε Ντάστιν Χόφμαν.
Οπως και η Αλάνα Χάιμ είναι ανεξήγητα ανεκμετάλλευτη, ο Τζον Μάγκαρο περιορισμένος, ο Μπιλ Καμπ αναξιοποίητος.
Χαμένοι αντι-ήρωες μιας χώρας που έχει χάσει το δρόμο της. Αλλά και λίγο... χαμένη ευκαιρία.