«Αν υπάρχουν κάποιοι σκηνοθέτες στο κοινό ή οποιοσδήποτε που ενδιαφέρεται για τη σκηνοθεσία, έχω γράψει 25 βήματα για το πως να γίνετε ένα ευτυχισμένος σκηνοθέτης.»
Με αυτά τα λόγια, ο Σαμ Μέντες, τιμώμενο πρόσωπο του Roundabout Theatre Company σε εκδήλωση στο Μανχάταν, με αφορμή το επερχόμενο ανέβασμα του «Cabaret» στο Broadway, μοιράστηκε δημόσια την εμπειρία των χρόνων που έχει εργαστεί στο σινεμά, την τηλεόραση και το θέατρο, προσφέροντας έναν οδηγό για το πως μπορείς να επιβιώσεις σε ένα επάγγελμα σκληρό, ανταγωνιστικό, γεμάτο απρόβλεπτες εκπλήξεις και συνεχείς προκλήσεις.
Ή, κοινώς, πώς μπορείς να διασχίσεις την απόσταση ανάμεσα στο «American Beauty» και το «Skyfall» με την ίδια ακριβώς επιτυχία, έχοντας απαραίτητα επισκεφθεί έστω και για μία φορά στη ζωή σου την Επίδαυρο!
Διάλεγε πάντοτε καλούς συνεργάτες. Μοιάζει τόσο προφανές, αλλά οι καλοί συνεργάτες είναι αυτοί που διαφωνούν μαζί σου. Αυτό σημαίνει ότι είναι παθιασμένοι, ότι έχουν άποψη και ότι θα πουν ναι μόνο όταν το εννοούν.
Προσπάθησε να μάθεις πως να κάνεις το οικείο παράξενο και το παράξενο οικείο. Σκηνοθέτησε Σαίξπηρ σαν να ήταν ένα νέο θεατρικό και αντιμετώπισε κάθε καινούριο έργο σαν να ήταν Σαίξπηρ.
Αν έχεις την ευκαιρία, σε παρακαλώ να δουλέψεις με την Τζούντι Ντεντς.
Μάθε να λες «Δεν ξέρω την απάντηση». Θα είναι η αφετηρία μιας μέρας καλής πρόβας.
Πήγαινε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στην Ελλάδα. Σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι είσαι μέρος του και θα σου αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο. Αν είσαι καλλιτέχνης θα νιώσεις ότι βρίσκεσαι στο κέντρο και ποτέ ξανά στην περιφέρεια.
Απέφυγε, σε παρακαλώ, κάθε χαρακτηρισμό ενός θεατρικού ή μιας ταινίας ως «κορυφαίου». Αντιμετώπισε με απόλυτη περιφρόνηση τη λέξη «απόλυτο» και αν κάποιος χρησιμοποιήσει τη λέξη «αριστούργημα» δεν έχει ιδέα τι κάνει. Το κυνήγι της τελειότητας είναι μία μούφα.
Αν κάνεις ένα θεατρικό ή μια ταινία, πρέπει να βρεις ένα μυστικό τρόπο να μπεις μέσα αν το σκηνοθετείς. Μερικές φορές είναι τα μεγάλα πράγματα. Το «American Beauty» για μένα ήταν για την εφηβεία μου. Ο «Δρόμος της Απώλειας» για την παιδική μου ηλικία. Το «Skyfall» ήταν για τη μέση ηλικία και τη θνητότητα. Μερικές φορές είναι τα μικρά πράγματα. Ισως είναι μια απλή ιδέα. Πώς θα ήταν αν το γυρίζαμε όλο σε ένα club, για παράδειγμα. Αλλά δεν αρκεί να θαυμάζεις το σενάριο, πρέπει να έχεις τον τρόπο να το κάνεις δικό σου και κανενός άλλου.
Η εμπιστοσύνη στον εαυτό σου είναι απαραίτητη, ο εγωισμός όχι.
Το θέατρο είναι το μέσο του συγγραφέα και του ηθοποιού. Ο σκηνοθέτης έρχεται σαν τρίτος. Αν θέλεις ένα εγωιστικό τριπάκι, σκηνοθέτησε ταινίες.
Αγόρασε ένα καλό ζευγάρι παρωπίδες. Μην διαβάζεις κριτικές. Είναι αρκετό να γνωρίζεις αν είναι καλές ή κακές. Οταν ξεκίνησα, οι καλλιτέχνες ήταν περισσότεροι από τους σχολιαστές. Τώρα υπάρχουν χιλιάδες δημοσιευμένες δημόσιες γνώμες και κάθε έργο τέχνης. Οσο δυνατός και να είσαι, το να πιστεύεις στον εαυτό σου είναι απαραίτητο σε αυτό που κάνεις και η εμπιστοσύνη στον εαυτό σου είναι πολύ εύθραυστη. Προστάτεψέ την. Οπως έλεγε ο Τ.Σ.Ελιοτ, διδάξτε μας να ενδιαφερόμαστε και να μην ενδιαφερόμαστε.
Να διευθύνεις ένα θεάτρο. Το έργο είναι παροδικό, το κτίριο είναι μόνιμο. Οπότε προσπάθησε να δημιουργήσεις κάτι που μένει πίσω και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να αγαπηθεί και από άλλους.
Δεν είσαι ποτέ πολύ μεγάλος για να μάθεις κάτι καινούριο, όπως υπενθυμίζω στον εαυτό μου, έμαθα να κάνω σκι με τον 10χρονο γιο μου, ο οποίος φυσικά το έκανε σε 10 λεπτά ενώ εγώ χρειάστηκα τέσσερις μέρες σλάλομ, μοιάζοντας σαν εντελώς ξεχαρβαλωμένος. Αλλά μην φοβάσαι να νιώσεις έτσι. Είναι απαραίτητο κομμάτι της διαδικασίας της μάθησης.
Δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Υπάρχει μόνο ενδιαφέρον και λιγότερο ενδιαφέρον.
Οι πίνακες, οι νουβέλες, η ποίηση, η μουσική είναι όλες υπέρτατες μορφές τέχνης. Αλλά το θέατρο και το σινεμά μπορεί να κλέβει απ' όλες τους.
Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο σαν previews στο Broadway.
O Πίτερ Μπρουκς έχει πει: «Το ταξίδι είναι ο προορισμός». Μην σκέφτεσαι το προϊόν ή, θεός φυλάξοι, την ανταπόκριση του κοινού. Σκέψου μόνο την ανακάλυψη και τη διαδικασία. Μία από τις αγαπημένες μου ατάκες από τον Αμλετ είναι αυτή του Πολώνιου: «We shall, by indirections, find the directions out».
Μάθε πότε να βγάζεις το σκασμό. Ακόμα δουλεύω πάνω σε αυτό.
Οταν έχεις ένα καστ από 20 ανθρώπους, αυτό σημαίνει ότι έχεις 20 φαντασίες στο δωμάτιο μαζί σου. Χρησιμοποίησε τις.
Σε παρακαλώ θυμήσου πως τα Οσκαρ είναι ένα τηλεοπτικό σόου.
Συνέχισε με αυτό που κάνεις. Ο Ρόμπερτ Φροστ έλεγε: «Πες τα πάντα λίγο γρηγορότερα». Δεν είχε άδικο.
Η δεύτερη παραγωγή ενός μιούζικαλ είναι πάντα καλύτερη από την πρώτη.
Μάθε να δέχεσαι το φταίξιμο για τα πάντα. Αν το σενάριο ήταν κακό, δεν δούλεψες αρκετά με τον σεναριογράφο. Αν οι ηθοποιοί απέτυχαν, απέτυχες εσύ. Αν τα σκηνικά, τα φώτα, το post-production, τα κοστούμια ήταν λάθος, φταις εσύ που τα δέχθηκες. Οπότε εξάσκησε τους ώμους σου. Πρέπει να είναι φαρδείς.
Στην οθόνη, ένας ήρωας μπορεί να εξολοθρεύσει 500 κακούς τύπους, αλλά αν καπνίσει ένα γαμημένο τσιγάρο, την έβαψες!
Να έχεις πάντα στο μυαλό σου μια εναλλακτική καριέρα. Η δική μου είναι σχολιαστής κρίκετ. Δεν θα κάνεις ποτέ αυτήν την καριέρα, αλλά μπορεί να σε βοηθήσει να κοιμάσαι τα βράδια.
Μην ξεχνάς ποτέ, ποτέ, ποτέ πόσο τυχερός είσαι που κάνεις κάτι που αγαπάς.
Διαβάστε ακόμη:
Tags: σαμ μέντες
