Σύμφωνα με τον Shepard Fairey (Obey) είναι «ο καλύτερος και πιο ταλαντούχος» καλλιτέχνης της street art που υπήρξε ποτέ. Το 2010 το περιοδικό Time τον συμπεριέλαβε στη λίστα του με τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους στον κόσμο μαζί με τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Στιβ Τζομπς, αλλά αυτό φαίνεται να μην τον πολυνοιάζει. Εχει συμπράξει με τον Ντέιμιεν Χερστ, τον Bono, τον οίκο Sotheby's και την Gagosian Gallery σε μία από τις μεγαλύτερες φιλανθρωπικές δημοπρασίες τέχνης, όπου συγκεντρώθηκαν μέσα σε μια νύχτα 42,5 εκατομμύρια δολλάρια για την αντιμετώπιση του ΑIDS στην Αφρική. Αν και το graffiti είναι παράνομο και από αρκετούς θεωρείται μια κατάπτυστη καταστροφική πράξη, υπάρχουν πολλές πόλεις στον κόσμο που θα ήταν ευτυχισμένες εάν θα μπορούσαν να συγκαταλέξουν στα τουριστικά τους αξιοθέατα έναν τοίχο με κάποιο έργο του. Βγαίνοντας από το ντοκιμαντέρ του «Exit Through the Gift Shop», που έφτασε μέχρι τις υποψηφιότητες των Οσκαρ, αναρωτιέται κανείς τι είναι αυτό που είδε και αν είναι αληθινό ή προϊόν της φαντασίας του... Και όμως, τόσο ο Mr. Brainwash, όσο και το εξώφυλλό του για τη Madonna δεν είναι αποκύημα της φαντασίας κανενός. Χμ... Ή μήπως στην πραγματικότητα είναι; Μα τι έχει κάνει πάλι; Kαι ποιός στα αλήθεια είναι επιτέλους αυτός ο Banksy;
10 πράγματα που πρέπει να μάθεις για τον Banksy πριν δεις τo «Exit Through the Gift Shop»
Ενα Αρνείται συστηματικά να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα ή να δείξει το πρόσωπό του και ποτέ δεν δίνει συνεντεύξεις παρά μόνο με e-mail. Ο ίδιος λέει οτι αυτό ειναι απαραίτητο για να μην έχει μπλεξίματα με το νόμο, αλλά δεν είναι λίγοι αυτοί που γοητεύονται απο το μυστήριο που καλύπτει την ταυτότητά του. Στο πρώτο του βιβλίο, το Existencilism, αναφέρει: «Δεν υπάρχει τίποτε πιο επικίνδυνο από κάποιον που θέλει να κάνει τον κόσμο καλύτερο».
Δύο Η δουλειά του αλλα και ο ίδιος διχάζει. Οι πολέμιοί του τον βλέπουν καχύποπτα, τον θεωρούν έναν πετυχημένο μαρκετίστα που θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο της εικόνας του και τη δουλειά του «μονοδιάστατη και εύκολη». Για τους fans του αποτελεί τον πνευματώδη αντίλογο σε μια «Δυτική κοινωνία κατευθυνόμενη απο τα media και το εμπόρευμα». Οπως και να ’χει, ο Banksy ειναι ο πιο γνωστός καλλιτέχνης της street art αυτή τη στιγμή, αλλά και αυτός που έχει συνδράμει όσο λίγοι στο οικοδόμημά της.
Τρία Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Bristol. Αρχικά έκανε freestyle graffiti. Ο ίδιος λέει ότι το έναυσμα για να ασχοληθεί με την street art ήρθε από ένα graffiti που είδε μια μέρα ενός από τους τοπικούς γκραφιτάδες, του Robert Del Naja ή αλλιώς 3D. Ναι, του 3D των μετέπειτα Massive Attack. [Οι οποίοι στον δίσκο τους 100th Window (2003) έχουν το όνομα του Banksy στη σελίδα με τις ευχαριστίες.]
Τέσσερα Η δουλειά του στο δρόμο και η σχέση της με το κοινό στο δημόσιο χώρο συγκρίνεται απο πολλούς με αυτή του Keith Haring και του Jean Michel Basquiat. Αλλοι τον παρομοιάζουν με τον Andy Warhol. Οπως ο Warhol ζωγράφισε την Marylin Monroe, έτσι και ο Banksy την Kate Moss. Ο Warhol το κουτί της σούπας Campbell’s, ο Banksy το κουτί της σούπας Tesco. Η μεγάλη διαφορά τους όμως είναι οτι ενώ ο Warhol λάτρευε τη δημοσιότητα, ο Banksy την απεχθάνεται. (Ή τουλάχιστον έτσι λέει.)
Πέντε Χρησιμοποίησε πρώτος και με εξαιρετικά αποτελεσματικό τρόπο το μοντέλο απο το δρόμο > στο διαδίκτυο > στην γκαλερί, αλλάζοντας τους κανόνες στο παιχνίδι. Μέσα σε μία 10ετία κατόρθωσε η δουλειά του -που μέχρι τότε θεωρούνταν απο πολλούς απλά βανδαλισμός- να προστατεύεται σαν τουριστικό αξιοθέατο ή ακόμα και σαν εθνικός θησαυρός. Στο Λονδίνο κυκλοφορούν βιβλία-οδηγοί της πόλης με χάρτες των τοποθεσιών όπου υπάρχουν τοιχογραφίες του.
Εξι Το βιβλίο με τη δουλειά του, Wall and Piece (Εκδ. Century, 2006) έχει πουλήσει συνολικά (μέχρι τα μέσα του 2012) πάνω από 500.000 αντίτυπα. Συνολική είσπραξη για τον εκδοτικό γύρω στα 5.500.000 λίρες. Στο ίδιο το βιβλίο αναφέρει καυστικά: «Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε για να αλλάξουμε τον κόσμο μέχρι να καταρρεύσει ο καπιταλισμός. Στο μεταξύ αυτό που μπορούμε να κάνουμε ειναι να πάμε όλοι για ψώνια για να παρηγορηθούμε λίγο.»
Επτά Τον Ιούλιο του 2009 για να δει κάποιος επισκέπτης την πρώτη έκθεσή του στην γενέτειρα του (Banksy versus the Bristol Museum) έπρεπε να περιμένει στην ουρά για πάνω απο 3 ώρες. Και αυτό κράτησε για 3 συνεχόμενους μήνες, έχοντας συνολικά πάνω απο 300.000 επισκέπτες και μέσο όρο 4.000 επισκέπτες τη μέρα. Οι πιο "περίεργοι" τόποι αφετηρίας των επισκεπτών; Ουρουγουάη και Ταϊβάν.
Οκτώ Το 2006 στην έκθεσή του «Barely Legal» σε μια αποθήκη 3.500 τ.μ. στο Los Angeles παρουσίασε μεταξύ άλλων μια 38χρονη ολοζώντανη ελεφαντίνα, την Τάι, την οποία είχε επιζωγραφίσει. Μια κάρτα δινόταν στους επισκέπτες. Στην κάρτα έγραφε: “There is an elephant in the room. There’s a problem that we never talk about. 1,7 billion people have not access to clean water. 20 billion people live below the poverty line…”. Στα εγκαίνια μεταξύ άλλων παρευρέθησαν η Αντζελίνα Τζολί και ο Μπραντ Πιτ, οι οποίοι εκείνο το βράδυ λέγεται ότι ξόδεψαν 1.000.000 λιρες αγοράζοντας μερικούς Banksy.
Εννέα Τον Οκτώβριο του 2003 ένας ψηλός γενιοφόρος άνδρας με μαύρη καμπαρντίνα και καπέλο μπαίνει σαν ένας συνηθισμένος επισκέπτης στο Δωμάτιο 7 της Tate Britain. Ο Banksy, κρατώντας μια μεγάλη χαρτοσακούλα και την αξιοθαύμαστη ψυχραμία του, κατευθύνεται προς τον τοίχο σε ένα κενό χώρο ανάμεσα σε 2 εκθέματα. Αφήνει κάτω την χαρτοσακούλα, βγάζει από αυτήν το έργο του και το κολλάει στον τοίχο. Στην συνέχεια ξανασκύβει, βγάζει από την σακούλα ένα κομμάτι χαρτόνι με την περιγραφή του έργου, το κολλάει δίπλα στο έργο και αποχωρεί σαν να μην έχει συμβεί τίποτε απολύτως. Στη διάρκεια του επόμενου ενάμιση χρόνου θα "χτυπήσει" -με την ίδια ψυχραμία και ακρίβεια- άλλες επτά φορές: στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο, μεταξύ άλλων το Λούβρο και το ΜοΜΑ. Τα έργα έμειναν στον τοίχο από 3 ώρες το λιγότερο έως 8 μέρες το περισσότερο, αλλά η συζήτηση κρατάει ακόμα. Ο ίδιος θα πει: "Ο κόσμος συχνά αναρωτιέται αν το graffiti είναι τέχνη. Ε λοιπόν, ναι, μάλλον είναι, γιατί τώρα κρέμεται στην Tate..."
Δέκα Τo Exit through the gift shop δεν ειναι η πρώτη απόπειρα του Banksy με την καμερα. Πριν 12 χρόνια είχει γυρίσει ενα βίντεο για τον hip-hopper Blak Twang και τότε δήλωσε ότι το φιλμ ειναι «η μόνη μορφή τέχνης εκτός από το graffiti που έχει σημασία». Μετά το «Exit through the Gift Shop» θα συμπληρώσει: «Εάν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ο Μικελάντζελο ζούσαν σήμερα δεν θα ζωγράφιζαν τοίχους εκκλησιών, αλλά θα έφτιαχναν το 'Avatar'. Το φιλμ ειναι απίστευτα δημοκρατικό και προσιτό. Είναι πιθανότατα η καλύτερη επιλογή που έχεις αν στ' αλήθεια θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο, και όχι απλώς να τον αναδιακοσμήσεις.»
Ο Σάκης Στριτσίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Από το 1999 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Ειδικεύεται στο χώρο του πολιτισμού και των εκδόσεων, σχεδιάζοντας μεταξύ άλλων αφίσες, θεατρικά προγράμματα, περιοδικά, εξώφυλλα βιβλίων, καταλόγους τέχνης, λογότυπα και οπτικές ταυτότητες. Η δουλειά του έχει διακριθεί αρκετές φορές στα Ελληνικά Βραβεία Γραφιστικής και Εικονογράφησης.
Bonus: Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί ένα σύντομο μα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ για τον Banksy και την τέχνη του, στο οποίο μιλούν εκτός από τον ίδιο (πάντα με το πρόσωπο κρυμμένο και τη φωνή του αλλαγμένη) άνθρωποι που τον ξέρουν, κριτικοί τέχνης, φίλοι κι εχθροί κι ο Ντέμιαν Χερστ μεταξύ άλλων. Το φιλμάκι εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Vimeo από τον χρήστη Ρόμπιν Κάνιγχαμ, ένα όνομα που σύμφωνα με ένα δημοσίευμα της Daily Mail το 2008 είναι η αληθινή ταυτότητα του Banksy. Πολύ γρήγορα το βίντεο διαγράφηκε από τον χρήστη, κι ο λογαριασμός του απέκτησε την εξής περιγραφή : «Ο Ρόμπιν εύχεται να είχε ζωγραφίσει σε πολλούς διαφορετικούς τοίχους που δεν του ανήκουν. Εύχεται να είχε εκθέσει στο Βρετανικό Μουσείο, στην Tate και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, αλλά κανένα από τα παραπάνω δεν του το ζήτησε.»
