Ο Τιερί, ένας εκκεντρικός Γάλλος ιδιοκτήτης ενός μικρού μαγαζιού, πείθει τους πιο διάσημους καλλιτέχνες του δρόμου να κινηματογραφηθούν στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ που υποτίθεται πως ετοιμάζει. Η αλήθεια όμως απέχει μίλια μακριά καθώς ο Τιερί στην πραγματικότητα δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να επεξεργαστεί το μαγνητοσκοπημένο υλικό και να του δώσει ενιαία μορφή. Τότε αναλαμβάνει δράση ο σπουδαιότερος street art καλλιτέχνης του κόσμου, ο περίφημος κουκουλοφόρος Banksy, του οποίου τα έργα κοσμούν τοίχους σε κάθε μεριά του πλανήτη: απ' την Ορλεάνη της μετα-Κατρίνα εποχής μέχρι τους συνοριακούς φράχτες στη δυτική όχθη της Παλαιστίνης.

Αλήθεια Πρώτη: τo «Exit Through the Gift Shop» δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ για τον Banksy. Το μόνο που μαθαίνει κανείς παραπάνω για τον μυστηριώδη Βρετανό που αρέσκεται να κρατάει κρυμμένο το πρόσωπό του και να διαφυλάττει την πραγματική του ταυτότητα από τα media είναι πως πρόκειται – όντως – για μια από τις πιο πολυσχιδείς προσωπικότητες της σύγχρονης μοντέρνας Τέχνης. Ενας «αναρχικός» καλλιτέχνης που δεν θα μπορούσε παρά να γίνει ο διασημότερος graffiti artist στην ιστορία και ταυτόχρονα ένας τύπος με χιούμορ, διεισδυτική ματιά σε όσα συμβαίνουν έξω από το πελώριο ατελιέ του, συνειδητοποιημένος και κυνικός απέναντι στην ανεξάρτητη φύση του έργου του και τις υψηλές τιμές που «χτυπάει» στο χρηματιστήριο της σύγχρονης τέχνης. Μια περσόνα κομμένη και ραμμένη για να εκπροσωπήσει ακριβώς το εφήμερο των «αριστουργημάτων» του αλλά και τη διαχρονική φήμη που αυτά του έχουν εξασφαλίσει.

Αλήθεια Δεύτερη: το «Exit Through the Gift Shop» δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ για τον Τιερί Γκετά. Μπορεί ο απίστευτος κι όμως αληθινός πρωταγωνιστής του φιλμ να μονοπωλεί το ενδιαφέρον, όμως ο Banksy νοιάζεται περισσότερο για όσα αντιπροσωπεύει αυτός ο τυχάρπαστος τύπος που μέσα σε μια νύχτα έγινε ο πιο «ευπώλητος» καλλιτέχνης του κόσμου για να εξαφανιστεί σχεδόν με τον ίδιο θόρυβο με τον οποίο γεννήθηκε. Ξάδελφος του διάσημου graffiti artist με το όνομα Space Invader, ο Γάλλος Γκετά κινηματογράφησε ατέλειωτες ώρες άχρηστου υλικού με σκοπό να φτιάξει το απόλυτο ντοκιμαντέρ για την τέχνη του graffiti. To υλικό που τελικά βρέθηκε στα χέρια του Banksy ενέπνευσε τον τελευταίο να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για τον ίδιο τον Γκετά και τo art show που πήρε τεράστια δημοσιότητα και του απέφερε πωλήσεις εκατομμυρίων για τα αυτοσχέδια έργα του. Η ιστορία του Γκετά είναι μεγαλύτερη από το ίδιο το ντοκιμαντέρ για το «φαινόμενο» που περιέβαλε το όνομα του, αλλά κανείς – εκτός από τον Banksy – δεν θα μπορούσε να την αφηγηθεί με τόση ευφυία σαν ένα συναρπαστικό life story που ξεσκεπάζει τα κυκλώματα της σύγχρονης τέχνης και μιλάει με κώδικες πρωτοφανούς κωμωδίας για την ανθρώπινη φιλοδοξία.

Αλήθεια Τρίτη: το «Exit Through the Gift Shop» δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ από τη φύση του προορισμένο να μιλήσει για την αλήθεια. Αυτό που ενδιαφέρει τον Banksy είναι το ψέμα όπως αυτό γίνεται «αλήθεια» μέσα από έναν παράλογο μηχανισμό που δεν έχει να κάνει στο ελάχιστο με το αν το φιλμ είναι «mockumentary» όπως είχε κυκλοφορήσει η φήμη ήδη από τις πρώτες προβολές του στο Φεστιβάλ του Σάντανς. Το «Exit Through the Gift Shop» είναι πραγματικό και όχι μόνο επειδή το δηλώνει ρητά ο Banksy, αλλά επειδή το βλέπεις να ξετυλίγεται στα μάτια σου σαν μια ακόμη απόδειξη πως η πραγματικότητα έχει απείρως μεγαλύτερη φαντασία από το σινεμά. Η ικανότητα του Banksy ως κινηματογραφιστή δεν περιορίζεται στα περίτεχνα street πλάνα και τον φρενήρη ρυθμό με τον οποίο αφηγείται την άνοδο και την πτώση ενός εν δυνάμει δικού του «Πολίτη Κέιν», αλλά στην βαθιά κινηματογραφική γνώση που κάνει το ντοκουμέντο του ένα από τα σημαντικότερα και ταυτόχρονα απολαυστικότερα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν ποτέ πάνω στο φαίνεσθαι και το είναι. Ακριβώς δηλαδή αυτό που εδώ και χρόνια χαρακτηρίζει τον ίδιο και το έργο του ως μια ακτιβιστική πράξη στα όρια μιας κοινωνικής παρέμβασης μεγατόνων. Που όπως πάνω στους τοίχους του Μπρίστολ, της Νέας Ορλεάνης και της Παλαιστίνης, έτσι και στη μεγάλη οθόνη αποτυπώνουν την παραδοξότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, στο μεταίχμιο της σάτιρας και της σκληρής απεικόνισης της πραγματικότητας.

Αλήθεια Τέταρτη: το «Εxit Through the Gift Shop» δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ για τη σύγχρονη Τέχνη. Περισσότερο από την ηθελημένη και αποκαλυπτική ταύτιση του Banksy με τον Τιερί Γκετά και όλα όσα τους ενώνουν μέσα στον παραλογισμό ενός συστήματος που βρήκε φυσικά τρόπο να «πουλάει» έργα που ο πρωταρχικός τους σκοπός ήταν να μένουν «χτυπημένα» με σπρέι στους τοίχους του κόσμου, ο Banksy κάνει ένα ντοκιμαντέρ για την Τέχνη της ίδιας της τεκμηρίωσης. Ενσωματώνοντας με εξαιρετική τεχνική από found footage μέχρι τον ίδιο σε talking head φορώντας φυσικά κουκούλα και με το πρόσωπο του αόρατο, ο Banksy τεκμηριώνει όλα όσα έμαθε στη μέχρι σήμερα καριέρα του για τη σημασία του να είσαι πίσω από το έργο σου, τη διαφορά ανάμεσα στην Τέχνη που πουλάει και την Τέχνη που αξίζει να πουληθεί, τις περίεργες διαδρομές στις οποίες μπορεί να σε οδηγήσει η επιθυμία του να γίνεις σταρ. Ολοκληρώνοντας τελικά ένα σχόλιο πάνω στο Δυτικό πολιτισμό που όπως ακριβώς συμβαίνει με τα έργα του οφείλεις να το δεις χαραγμένο πάνω στο τοίχο που ο ίδιος επέλεξε να το ζωγραφίσει. Ευτυχώς εδώ δεν πρόκειται ποτέ να το σβήσει κανείς...