«Ζούμε και πεθαίνουμε στις σκιές. Κι ο κόσμος αλλάζει». Ετσι ξεκινά και κάπως έτσι τελειώνει το «Mission:Impossible - The Final Reckoning», παρά ένα τριάντα χρόνια αφότου γνωρίσαμε, το 1996, τον Ιθαν Χαντ, το ατίθασο, ανυπάκουο πνεύμα του, το σκοτεινό παρελθόν του, τα ρομάντζα και τις φιλίες του και, μαζί, αυτή την άτρωτη πλευρά του Τομ Κρουζ που θα κρεμαστεί κι από τη φασολιά ακόμα, για να επιτύχει την αποστολή του, εφόσον επέλεξε να την αποδεχτεί.
Αυτή η νοσταλγία, ο αποχαιρετισμός σ' ένα franchise που έγινε κλασικό μέσα στην ίδια τη γενιά μας, αλλά και στα τελευταία τριάντα χρόνια που μάς φέρνουν μπροστά σε μια μεγάλη αλλαγή, βρίσκονται στο επίκεντρο της ταινίας. Τόσο πολύ, βέβαια, που χαλαρώνουν αισθητά την πλοκή της, ειδικά στο πρώτο μέρος. Recap σεκάνς θυμίζουν ήρωες που πέρασαν κι έφυγαν, άλλους που έμειναν (ο Μπέντζι του Σάιμον Πεγκ δεν έχει να πάει πουθενά!), χαρακτηριστικές σκηνές δράσης, μ' έναν πλατιασμό που θα κατατοπίσει, μεν, τους αρχάριους, αλλά θα κάνει τους φαν να στριφογυρίσουν στη θέση τους ή να πάνε στο μπαρ του θερινού.
Η ίδια η πλοκή είναι χαρακτηριστική. Ο Ιθαν Χαντ, χωρίς περιθώριο επιλογής αυτή τη φορά, θ' αναλάβει αποστολή από την ίδια την Πρόεδρο της Αμερικής (η Αντζελα Μπάσετ με κύρος αλλά μάτι έτοιμο να βουρκώσει), για να σώσει τον κόσμο, απλά πράγματα. Μία εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη, η (θηλυκό, ναι, και στο σενάριο) Οντότητα (Entity), εισχωρεί σε κάθε μικρο-πτυχή της τεχνολογίας και ετοιμάζεται να καταστρέψει ολόκληρο τον πλανήτη, αντικαθιστώντας την αλήθεια με deep fake νέα και άλλα ψέμματα. Εάν ο Ιθαν καταστρέψει την Οντότητα, ωστόσο, μαζί θα πάψει να λειτουργεί και κάθε τι ψηφιακό, δηλαδή περίπου τα πάντα. Γύρω του, ο ανυπόταχτος πράκτορας θα μαζέψει την τρέχουσα «οικογένειά» του, μαζί και κάποια νέα μέλη: ένα από αυτά, μια έκπληξη, από τα ωραιότερα στοιχεία του σεναρίου, ένα πρόσωπο που είχε τη σημασία του και ποτέ δεν φανταζόμασταν ότι θα (θελήσουμε να) ξαναδούμε.
Οι σκηνές δράσης δεν είναι, όπως σε κάποιες από τις προηγούμενες ταινίες, απανωτές, είναι όμως χαρακτηριστικές: μια καθηλωτική εμβύθιση στο δρόμο για την άβυσσο με υποβρύχιο (και για τον Ιθαν με στολή δύτη, ή και χωρίς) και ένα κυνηγητό με δύο διπλάνα, ένα κίτρινο κι ένα κόκκινο για να ξεχωρίζουν ανάμεσα στα σύννεφα, τα βουνά και τα φαράγγια, όπου ο Ιθαν / Τομ σκαρφαλώνει ακόμα και στο φτερό και κρέμεται με το ένα χέρι από τους άξονες. Ομολογουμένως, σούπερ fun.
Από την άλλη πλευρά, σημεία του σεναρίου μοιάζουν ν' αφήνουν κενά, σαν η ακρίβεια να μην έχει σημασία, το μελόδραμα παίρνει το κύριο λόγο, ενώ το γνώριμο αλήτικο χιούμορ των προηγούμενων ταινιών, εδώ περιορίζεται κυριολεκτικά σε δυο ατάκες (ναι, του Μπέντζι), ενώ το ρομαντικό στοιχείο δεν στέκεται αυτόφωτα, αλλά ξεχειλώνει κι αυτό μεταξύ ανάμνησης και πραγματικότητας.
Ο Ιθαν Χαντ έχει γίνει πια αναπόσπαστο κομμάτι, όχι μόνο της περσόνας του Τομ Κρουζ, αλλά και της συλλογικής ποπ κινηματογραφικής μας μνήμης, ακριβώς όπως και το μουσικό θέμα του Λάλο Σίφριν. Μαζί και αυτή η δημιουργική σχέση του Τομ Κρουζ με τον Κρίστοφερ ΜακΚουάρι που, μαζί, τουλάχιστον για την τελευταία δεκαετία, έχουν επιλέξει να δίνουν στο franchise έναν πιο χειροποίητο, ανθρώπινο χαρακτήρα, προτιμώντας - στο βαθμό που επιτρέπεται σε μια τόσο μεγάλου προϋπολογισμού και προσδοκιών κινηματογραφική σειρά - τα σταντ και την κινηματογραφική τεχνική έναντι του cgi.
Φωτογραφία από τα γυρίσματα
Αυτό το στοιχείο δένει ιδιαίτερα με το «Final Reckoning» που καταπιάνεται με την απειλή του AI και με την ελπίδα ότι η σωτηρία της ανθρωπότητας και η διατήρηση της μνήμης προκύπτει όχι από εξελιγμένη τεχνολογία, αλλά από προσωπική προσπάθεια, επικοινωνία και, τι άλλο, αγάπη και συντροφικότητα. Αν μόνο όλα αυτά ο ΜακΚουάρι είχε καταφέρει σ' αυτό, το τελευταίο (λέμε, τώρα), επεισόδιο της ιστορίας, να τα γράψει και σκηνοθετήσει με μεγαλύτερο νεύρο, λιγότερη φλυαρία και περισσότερη ένταση. Γιατί η κεντρική ιδέα παραμένει ίδια, ζούμε και πεθαίνουμε στις σκιές κι ο κόσμος αλλάζει και οι κινηματογραφικοί σταθμοί μας οφείλουν να εκπέμπουν φως.