Τέσσερις άντρες και τέσσερις γυναίκες δημιουργοί απαρτίζουν την Κριτική Επιτροπή του 72ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, σε μία σαφή πρόθεση και απόφαση της διοργάνωσης για ισότιμη αντπροσώπευση των δύο φύλων στον μεγαλύτερο κινηματογραφικό θεσμό της Ευρώπης.
Κι ενώ η Κέλι Ράιχαρντ, μία από τις μεγαλύτερες εκπροσώπους του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά, προσπάθησε να υποβιβάσει το γεγονός λέοντας την ατάκα «προσμονώ την εποχή που δε θα είμαι μία γυναίκα σκηνοθέτης αλλά μία σκηνοθέτης», η Αλίτσε Ρορβάχερ (η ιταλίδα δημιουργός) δίπλα της τη διορθωσε - ευγενικά, χαμογελαστά, αλλά σταθερά: «ναι, αλλά αυτή η ώρα δεν έχει έρθει ακόμα για αυτό και είναι χαρά και τιμή μου να είμαι ανάμεσα και σε γυναίκες σε αυτή την κριτική επιτροπή, γιατί αυτό σημαίνει ότι εκπροσωπούμαστε...»
Ενα είναι σίγουρο πάντως, όπως τόνισε ο μεξικανός (και διπλά οσκαρικός) σκηνοθέτης Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου, Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής φέτος: «είμαι ενθουσιασμένος που είμαστε όλοι τόσο διαφορετικοί μεταξύ μας, γιατί αυτό σημαίνει ότι η διαφορετικότητα κερδίζει».
Πραγματικά, τόσο η πολυπολιτισμικότητα, όσο και οι διαφορετικές εμπειρίες στο χώρο του σινεμά, κάνουν την φετινή επιτροπή ένα ενδιαφέρον κράμα: από την πιτσιρίκα αμερικανίδα ηθοποιό Ελ Φάνινγκ (εσείς, θυμόσασταν ότι 7 ετών έπαιξε την κόρη των Μπραντ Πιτ και Κέιτ Μπλάνσετ στο «Βαβέλ» του... Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου; Γιατί ο ίδιος γέλασε και κούνησε το κεφάλι του: «Ω, αυτό με κάνει να νιώθω τόσο γέρος») στον Πολωνό μάστερ Πάβελ Παβλικόφσκι, από την Αφρικανή ηθοποιό και σκηνοθέτη Μαϊμούνα Ν' Ντιάγιε στον γιουγκοσλαβικής καταγωγής Γάλλο κομίστα Ενκι Μπιλάλ κι από τον Ρομπέν Καμπιγιό που πρόπερσι θα έπρεπε να είχε φύγει με το Χρυσό Φοίνικα για το «120 Χτύποι», στον Γιώργο Λάνθιμο που 10 χρόνια πριν είχε κάνει την πρεμιέρα του στο φεστιβάλ με τον «Κυνόδοντα», όλοι έχουν άλλο βλέμμα, διαφορετικό στιλ, κι ίσως άλλο εκτόπισμα, αλλά ταυτόχρονα μία κοινή δύναμη στη ρότα που χαράζουν στο κινηματογραφικό τοπίο.
Διαβάστε επίσης: Κάννες 2019: Το φεστιβάλ σε αριθμούς
Ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου για το πώς θα ήθελε να αξιολογήσει φέτος τις ταινίες η επιτροπή του
«Πρώτα από όλα είναι μεγάλη τιμή και απίστευτη χαρά να βρίσκομαι σε αυτή τη θέση που μου πρότεινε το Φεστιβάλ Καννών - ανάμεσα σε μία φανταστική ομάδα εκλεκτών συναδέλφων και φίλων. Μαζί θα βρούμε τον τρόπο προσέγγισης, μαζί θα ανταποκριθούμε απέναντι σε μια τέτοια ευθύνη. Εγώ θα ήθελα να δούμε τι θα μας αγγίξει, τι θα μας χαστουκίσει, τι θα μας προκαλέσει, τι θα μας ενοχλήσει. Δεν ξέρω πώς θα το κάνουμε. Δεν ξέρω τι θα πει Πρόεδρος, για να σας πω την αλήθεια. Εγώ δεν μπορώ να επιβληθώ στο σετ, ή στην οικογένεια μου, θα μπορέσω στην κριτική μου επιτροπή; (γελάει). Πάντως εύχομαι να χρησιμοποιήσουμε την καρδιά μας ως οδηγό. Για αυτό και δεν μου αρέσει ο όρος "κρίνω". Δεν ήρθαμε για να κρίνουμε τις ταινίες ή τους συναδέλφους μας. Ηρθαμε για να εκτεθούμε στο σινεμά του κόσμου και να επηρεαστούμε και να μάθουμε από αυτό. Οι διαγωνισμοί είναι πάντα κάτι το πολύ περίεργο. Ο ανταγωνισμός στο σινεμά είναι κάτι τόσο ξένο. Εμείς είμαστε εδώ γιατί το αγαπάμε και το υπηρετούμε με πάθος...»
Ο Γιώργος Λάνθιμος κοιτά πίσω στο 2009 όταν ήρθε στις Κάννες με τον «Κυνοδοντα» (κι έφυγε με το βραβείο του «Un Certain Regard»)
«Πέρασαν 10 χρόνια ήδη; Οταν παρουσίαζα με τρεμάμενη φωνή τον "Κυνόδοντα" δεν ήξερα τι σημαίνει ακριβώς το Φεστιβάλ Καννών. Δεν είχα ποτέ μία τέτοιου είδους εμπειρία για να συγκρίνω. Σίγουρα λοιπόν, η τελευταία δεκαετία ήταν ένα πολύ μεγάλο ταξίδι για μένα. Βέβαια, και στα χρόνια που ακολούθησαν, το άγχος, το βάρος, το τρέμουλο δεν έφυγαν ποτέ, με ακολουθούσαν σε κάθε νέα ταινία. Για αυτό και είμαι πολύ χαρούμενος κι εξαιρετικά ανακουφισμένος που φέτος επισκέπτομαι το φεστιβάλ από αυτή την τιμητική θέση: να δω ταινίες συναδέλφων κι όχι να παρουσιάσω τις δικές μου...»
Ο Γιώργος Λάνθιμος στο γιατί είναι αναγκαίο να κοιτάς το σινεμά κι από τα μάτια των άλλων
«Υπάρχει μία μεγάλη συζήτηση και μία μεγάλη ευθύνη για το πώς βλέπουμε ταινίες. Πώς μπορεί κανείς να παραμείνει ανοιχτός σε ό,τι νέο το σινεμά έχει να προτείνει. Να το δει με άλλα μάτια. Ανυπομονώ να μάθω από τους υπόλοιπους της κριτικής επιτροπής, να πάρω πράγματα από αυτούς. Γιατί οι περισσότεροι έχουμε ένα φιξαρισμένο τρόπο που κοιτάμε τα πράγματα. Οταν όμως μπαίνεις σε μία τέτοια κριτική επιτροπή που τα μέλη της έχουν τόσο διαφορετικές προσλαμβάνουσες, άλλη προϋπηρεσία, και ταυτόχρονα είναι όλοι δημιουργοί σαν και σένα, η ελπίδα είναι ότι αυτή θα είναι μία μεγάλη ευκαιρία για να μάθεις πράγματα και να δεις το σινεμά με άλλα μάτια...»
Ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου βλέπει το επίσημο διαγωνιστικό ως... ένα μπουφέ επιλογών
«Το ότι το διαγωνιστικό απαρτίζεται από διαφορετικής εμπειρίας σκηνοθέτες, άλλους διάσημους και έμπειρους κι άλλους πρωτοεμφανιζόμενους, δεν είναι πρόβλημα. Είναι χαρά. Το βλέπω σαν ένα καταπληκτικό δείπνο. Σαν ένα μπουφέ επιλογών. Βέβαια, είναι λογικό: όποια γέυση έχει προηγηθεί, επηρεάζει την επόμενη. Και σ' ένα φεστιβάλ σαν τις Κάννες δεν προλαβαίνεις να ξεπλύνεις την παλέτα σου. Δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρουμε, αλλά έτσι είναι αυτά. Οπως κι όταν πρωτοβάζεις να ακούσεις ένα μουσικό άλμπουμ. Το πρώτο τραγούδι θα επηρεάσει το επόμενο και δεν μπορείς να ξεχάσεις το ένα για να μπεις με φρέσκια άποψη στο άλλο. Ομως σίγουρα θα μάθουμε, θα μεγαλώσουμε μέσα από αυτή την εμπειρία. Αυτό άλλωστε ήταν πάντα και το ζητούμενο για μένα ως σκηνθέτη: να μεγαλώνω μέσα από τις ευκαιρίες που μου δίνει το σινεμά. Οχι, το πιο δύσκολο κομμάτι για εμάς θα είναι το τέλος. Η άχαρη θέση να πρέπει να επιλέξουμε νικητές. Ολα τα άλλα είναι μια υπέροχη διδακτική και για εμάς εμπειρία...»
Που στέκεται ο Ινιαρίτου ανάμεσα στην κόντρα Καννών-Netflix;
«Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τον τρόπο που επιλέγει κανείς να δει ταινίες: ας τις δει από το i pad ή το κινητό του. Δεν έχω καμία αντίρρηση. Το Netflix βρήκε ένα κενό στη διαδικασία και μπήκε και πρόσφερε υπηρεσία. Πολύ καλά έκανε. Υπάρχει όμως μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο βλέπω μία ταινία και ζω την εμπειρία μίας ταινίας. Η κινηματογραφική αίθουσα είναι εμπειρία, το σινεμά είναι εμπειρία, όλα τα άλλα είναι τρόπος θέασης...»
«Κοιτάξτε, αν ο Μπετόβεν ήξερε ότι τον ακούω στο αυτοκίνητό μου ηχογραφημένο, προφανώς θα γινόταν έξαλλος. Ομως εγώ περνάω περίφημα οδηγώντας κι ακούγοντας Μπετόβεν. Την ίδια στιγμή, εγώ ο ίδιος θα έχανα αν δεν ζούσα την εμπειρία μίας συμφωνικής ορχήστρας και ενός ζωντανού κονσέρτου. Το σινεμά ήταν, είναι και θα είναι μία συλλογική εμπειρία που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τίποτα άλλο, όσο κι αν προχωρήσουν οι τεχνολογίες...»
Η Ελ Φάνινγκ εκπροσωπεί τη νέα γενιά;
«Ναι, το ξέρω, είμαι πολύ μικρή ακόμα για μία τέτοια θέση. Κι εγώ σοκαρίστηκα όταν μου έκαναν την πρόταση και έτσι βρίσκομαι κι εγώ ανάμεσα σας: ακόμα σοκαρισμένη. Αλλά μην ξεχνάτε ότι ξεκίνησα πολύ μικρή στο χώρο και σήμερα έχω συγκεντρώσει μία κάποια εμπειρία πια. Ξεκίνησα δίπλα στους καλύτερους (και κοιτά γελώντας τον Ινιαρίτου, κλείνοντας το μάτι για τον πρώτο της ρόλο στο "Βαβέλ"). Και κάπου, ναι, είμαι πολύ χαρούμενη που θα δώσω φωνή και σε μία νεότερη γενιά που αγαπά και δουλεύει στο σινεμά...»
Η ακριβοθώρητη Κέλι Ράιχαρντ δε θέλει να μιλά πολύ
«Εγώ περιμένω ανυπόμονα να χωθώ στην αίθουσα, να σβήσουν τα φώτα και να δω τις ταινίες. Αυτό ήρθα εδώ να κάνω. Να δω 21 ταινίες. Ξέρετε, όλοι εμείς που γυρίζουμε ταινίες δεν έχουμε συνήθως το χρόνο και την πολυτέλεια για κάτι τέτοιο. Ηρθα για το σινεμά...»
Ενκι Μπιλάλ για το τι κοινό έχουν τα κόμικς με το σινεμά
«Αισθάνομαι πολύ περήφανος που είμαι εδώ, ανάμεσα σε τέτοιους δημιουργούς, γιατί τόσο το σινεμά όσο και τα κόμικς έχουν την ευθύνη να απεικονίζουν το πώς μάς φιλοξενεί ο κόσμος που ζούμε.
Μαϊμούνα Ν' Ντιάγιε νιώθει ανάμεσα σε «συμμαθητές»
«Πριν από δύο εβδομάδες με πήραν τηλέφωνο ότι κάτι με θέλουν για το φεστιβάλ Καννών. Μετά από μέρες έμαθα ότι με καλούν για να είμαι μέλος της επίσημης κριτικής επιτροπής κι άρχισε η καρδιά μου να χτυπά με 250 χτύπους το λεπτό. Σήμερα όμως είμαι ήρεμη γιατί νιώθω ότι βρίσκομαι ανάμεσα στους συμμαθητές μου. Πολύς κόσμος στην πατρίδα μου είναι περήφανος που εγώ βρίσκομαι εδώ. Ελπίζω να τους ανταποδώσω την τιμή. Κι ελπίζω η μεγάλη οικογένεια του σινεμά να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο κι όλοι μου οι συμμαθητές να έρθουν να κάνουν γυρίσματα στην Αφρική...»
Ο Ινιαρίτου για το πώς στέκεται απέναντι στην νέα τάξη πραγμάτων και τον Ντόναλντ Τραμπ
«Ναι, χαίρομαι για τη θέση που παίρνει το φεστιβάλ Καννών να με τοποθετήσει στην Προεδρία της Κριτικής Επιτροπής σε καιρούς που ο πλανητάρχης θεωρεί ότι οι μεξικάνοι είμαστε κατώτεροι, ανεπιθύμητοι. Είναι μία δήλωση αυτό από μόνο του και είμαι πολύ χαρούμενος. Ο τρόπος που επέλεξα να αντιδράσω στον Ντόναλντ Τραμπ ήταν το virtual reality installation που έφερα στις Κάννες το 2017. Αντέδρασα μέσα από τη δουλειά μου σε όσα συμβαίνουν στα σύνορα ανάμεσα στο Μεξικό και τις ΗΠΑ. Και στα σύνορα όλου του κόσμου. Για μένα αυτό το έργο ήταν ο τρόπος μου να εκφράσω πόσο λάθος, πόσο ανελέητο, πόσο επικίνδυνο είναι να συγχέεις τους πιο ευάλωττους, τους πιο εκτεθειμένους, τους πιο φτωχούς ανθρώπους με κάτι αυτόματα απειλητικό για την κοινωνία σου. Οι μετανάστες είναι άνθρωποι που προσπαθούν να ξεφύγουν από αβάσταχτες συνθήκες ζωής, διακινδυνεύουν τις ζωές τους και τις ζωές των παιδιών τους στην έρημο κι όλα αυτά για να επιβιώσουν....»
«Κι ο Ντόναλντ Τραμπ και οι όμοιοί του κυβερνούν με ρητορικές μίσους, με ψέματα και θυμό που αναμοχλεύει το φόβο στην καρδιά της αμερικανικής κοινωνίας. Ολοι ξέρουμε πώς τελειώνει μία τέτοια ιστορία. Με επιστροφή στο 1939. Το είδαμε, το ζήσαμε. Το ξεχάσαμε; Ως καλλιτέχνης, δεν είμαι πολιτικός, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να καταθέτω έργο από την καρδιά μου και να παρουσιάζω τους συμπολίτες μου όπως ακριβώς είναι. Η άγνοια είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που προκαλεί τρόμο και μετά μίσος. Το σινεμά μπορεί να σου δείξει τον κόσμο. Να κατανικήσει την άγνοια. Και να προτείνει ότι το διαφορετικό δεν σου αφαιρεί κάτι, σου προσθέτει. Για αυτό πρέπει να υπάρχει διανομή ταινιών, ξενόγλωσσων και διεθνών, στην Αμερική. Ετσι ώστε ο κόσμος να βλέπει σινεμά από όλο τον κόσμο...»
