Οποιον και να ρωτήσεις για το κάπως υποτονικό φετινό πρόγραμμα της Berlinale θα αναφέρει το «My Favourite Cake» ανάμεσα στις αγαπημένες του ταινίες. Και είναι ειρωνικό: μία γλυκόπικρη, τρυφερή κι ανατρεπτική δραμεντί από το Ιράν επέλεξε να ανοίξει την πόρτα ενός σπιτιού σ' ένα ολονύχτιο γλέντι ελπίδας, ενώ οι δημιουργοί του Μαριάμ Μπογκαντάμ και Μπεχτάς Σανιχά βρήκαν τα σύνορα της χώρας τους κλειστά - τούς απαγορεύτηκε να ταξιδέψουν στην Berlinale και να την παρουσιάσουν στο κοινό. Στο φεστιβάλ παραβρέθηκαν μόνο οι ηθοποιοί.
Η 70χρονη Μαχίν είναι εδώ και 30 χρόνια χήρα. Μένει ολομόναχη στην μονοκατοικία στα προάστια που μεγάλωσε τα παιδιά της για να τα δει να ανοίγουν την αυλόπορτα του φιλόξενου κήπου και του αφιλόξενου Ιρανικού Καθεστώτος και να δραπετεύουν στο εξωτερικό. Τώρα η μοναξιά της διακόπτεται από σκόρπια FaceTime τηλεφωνήματα για να κλέψει δυο κουβέντες από την κόρη της, ένα βλέμμα από τα εγγόνια της. Ο ύπνος της είναι διαταραγμένος, το βαρύ της σώμα κουρασμένο. Δύσκολα θα επισκεφθεί την αγορά της πόλης, ταξί θα της κουβαλήσει τα πράγματα στο σπίτι, σπάνια θα μαγειρέψει όπως συνήθιζε για να έρθουν «τα κορίτσια» - οι παιδικές φίλες της που μένουν μακριά κι έχουν κι εκείνες τις ζωές τους.
Το 74ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου διεξάγεται φέτος από τις 15 μέχρι και τις 25 Φεβρουαρίου. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει, ζωντανά, όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τις αίθουσες.
Σε μία τέτοια συγκέντρωση όμως, που οι γυναίκες κελαηδούν νέα και κουτσομπολιά, αλληλοπειράζονται και τσακώνονται, όλες συμφωνούν σε κάτι: αρκετά έμεινε η Μαχίν μόνη. Γιατί δεν βρίσκει έναν ελεύθερο κύριο να συντροφευτεί στα τελευταία χρόνια της ζωής της; Και κάπως έτσι, η Μαχίν φοράει και κραγιόν, εκτός από την μαντήλα, στην βόλτα της στην πόλη. Στο εστιατόριο των συνταξιούχων ακούει τον συμπαθή Φαραμάζ να παραπονιέται ότι των τρώει η μοναξιά του και δεν έχει να φάει ένα πιάτο καλομαγειρεμένο φαγητό κι αποφασίζει να τον ακολουθήσει και να του κάνει μία πρόταση: θα ήθελε να έρθει σπίτι της το βράδυ και να του φτιάξει το αγαπημένο της κέικ;
Υπάρχει μία διάχυτη γλυκύτητα, μία απενοχοποιημένη αφέλεια στο πώς πλησιάζουν οι Μπογκαντάμ-Σανιχά την ιστορία τους. Οι πιθανότητες, οπουδήποτε στον κόσμο, για μία 70χρονη γυναίκα να προτείνει ένα βράδυ συντροφιάς σ' έναν άγνωστο συνομήλικό της κι αυτό να εξελιχθεί σε ένα τρυφερό, ολονύχτιο ραντεβού είναι μηδαμινές. Ομως δεν βρισκόμαστε σε οποιοδήποτε μέρος στον κόσμο. Το σύγχρονο απολυταρχικό Ιράν συνήθως αντικατοπτρίζεται κλειστοφοβικό και δυσοίωνο στην μεγάλη οθόνη κι αυτή η ιστορία επιλέγει να εστιάσει στον άνθρωπο που αναζητά αγάπη, ως υπέρτατη πράξη αντίστασης και επανάστασης.
Η ταινία άλλωστε γυρίστηκε κάτω από τη βαριά σκιά των διαδηλώσεων «Woman Life Freedom», που γεννήθηκαν μετά τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί από την ιρανική αστυνομία ηθών. Το ότι οι δημιουργοί της επιλέγουν ως κεντρική ηρωίδα μία 70χρονη γυναίκα που αποφασίζει να φλερτάρει, αψηφώντας τους σπιούνους γείτονες που άνετα θα την έστελναν φυλακή (για άσεμνη συμπεριφορά) είναι από μόνη της μία τολμηρή και γενναία αντικαθεστωτική δήλωση. Δεν έχει ανάγκη από κάποιο σεναριακό μανιφέστο, σοβαροφανείς διαλόγους, κηρύγματα.
Αντιθέτως, οι σκηνοθετικές επιλογές επιτρέπουν να διαπεράσει το απολυταρχικό σκοτάδι το φως. Ο ίδιος ο κήπος της Μαχίμ, που με το υστέρημά της τον έχει φυτέψει, περιποιηθεί, τον έχει μεταμορφώσει στον ιδιωτικό της Παράδεισο, μοιάζει με καταφύγιο από τους κυνηγούς. Το μόνο που έλειπε ήταν λίγο φως - κι ο Φαραμάζ ήρθε στη ζωή της και της επιδιόρθωσε τα βραχυκυκλωμένα της φώτα. Με τα δικά του εργαλεία κι ο διευθυντής φωτογραφίας Μοχάμαντ Χαντάντι ζεσταίνει με ηλιόλουστα απογευματινά πλάνα το σπίτι της Μαχίν και κινεί την κάμερα γλυκά, υγρά και παιχνιδιάρικα ανάμεσα στις φίλες της όσο τρώνε και χασκογελούν σαν κοριτσάκια. Υπάρχει όμως και κάτι φωτεινό (κι ας είναι μεσάνυχτα) και γεμάτο ελπίδα στο νέο ζευγάρι γερόντων που μοιράζονται δυο ποτήρια κρασί και έναν χορό σαν έφηβοι σε πρώτο ραντεβού. Κοιτάς την οθόνη και χαμογελάς: καμία δικτατορία δεν μπορεί να στερήσει από τον άνθρωπο τη φιλία, τα γέλια, των έρωτα.
Οι δυο πρωταγωνιστές είναι επίσης γοητευτικά ολοφώτεινοι. Η πρωτοεμφανιζόμενη Λίλι Φαραντπουρ κι ο βετεράνος Ιρανός πρωταγωνιστής Ισμαίλ Μεχραμπί ερμηνεύουν τους ήρωές τους με φρεσκάδα, αβρότητα, ευγένεια και τρυφερή συστολή. Πάνω από όλα, οι ρυθμοί της αφήγησης, οι αμηχανίες αλλά και η θερμοκρασία που κρατούν τους διαλόγους τους δημιουργεί πηγαία κωμωδία και κρατά το κλίμα ευδιάθετο και απαλό.
Μόνο που η ελπίδα είναι κάτι το εύθραυστο. Ειδικά στο Ιράν είναι κάτι το απαγορευμένο. Για αυτό και η ανατροπή στο σενάριο (που ναι, οι περισσότεροι από εμάς την περιμέναμε) πρέπει να έρθει και να τη θάψει βαθιά μέσα σε όσους φευγαλέα την ένιωσαν. Να μείνει μόνο το γλυκό που σιγοψήνεται στο φούρνο ως απειλή εκδίκησης για όλες τις χαμένες μέρες, τις χαμένες νύχτες των κατοίκων μιας χώρας βυθισμένης στο σκοτάδι.
Το 74ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου διεξάγεται φέτος από τις 15 μέχρι και τις 25 Φεβρουαρίου. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει, ζωντανά, όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τις αίθουσες.
Ευχαριστούμε την Aegean Airlines για την παροχή των εισιτηρίων του ταξιδιού στο 74ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.
