Eχοντας κλείσει ήδη ένα χρόνο με τις ζωές μας υπό ένα νέο καθεστώς, την πανδημία να έχει φέρει πλέον ένα νέο παράδειγμα επικοινωνίας και έκφρασης και τις παγκόσμιες και επιτόπιες αναταραχές να διαμορφώνουν τη διάθεση και την θέση μας στον κόσμο και τη νέα συνθήκη, το Ethnofest – Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας επιστρέφει το χειμώνα του 2021 έτοιμο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της νέας εποχής τόσο στο περιεχόμενο όσο και στον τρόπο διεξαγωγής του, δίνοντας χώρο σε νέες αλλά και καθιερωμένες φωνές του ντοκιμαντέρ.
Στο πλαίσιο αυτό, το φεστιβάλ αναζητά ταινίες που παρατηρούν, αφουγκράζονται και στοχάζονται τους πολιτισμούς του κόσμου και την ανθρώπινη κατάσταση χρησιμοποιώντας τα εργαλεία και προσεγγίσεις της εθνογραφίας, της ανθρωπολογίας και γενικότερα των κοινωνικών επιστημών. Αναζητάμε ανθρωπολογικά και εθνογραφικά ντοκιμαντέρ όπως και ταινίες που υπερβαίνουν με δημιουργικό τρόπο τα όρια (των συμβατικών προδιαγραφών) της συγκεκριμένης κινηματογραφικής προσέγγισης. Η πρόσκληση αυτή αφορά και ταινίες σπουδαστριών και σπουδαστών που έγιναν ως μέρος των πτυχιακών, μεταπτυχιακών ή/και διδακτορικών τους εργασιών ή μέσα στο πλαίσιο άλλων πανεπιστημιακών προγραμμάτων.
Κατάλληλες θεωρούνται οι ταινίες παραγωγής από το 2019 και μετά οι οποίες μπορούν να υποβληθούν σε μία από τις τέσσερις ανοιχτές ενότητες:
Φοιτητικές Ταινίες, Πανόραμα, Κινηματογραφικοί Πειραματισμοί στην Εθνογραφία και τη φετινή Θεματική Ενότητα με τίτλο “Ρομαντισμός: Κάμερα, Εξιδανίκευση και το Πραγματικό”.
Η υποβολή ταινιών μπορεί να γίνει έως και τις 31 Μαΐου 2021 αφού διαβάσετε τους όρους και τις προϋποθέσεις του φεστιβάλ και να συμπληρώσετε την αίτηση εδώ.
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τις ανοιχτές ενότητες παρακάτω.
—-----
Ανοιχτές Ενότητες
Φοιτητικές Ταινίες: Πολλές μεταπτυχιακές φοιτήτριες και μεταπτυχιακοί φοιτητές της Οπτικής Ανθρωπολογίας ή άλλων σχετικών προγραμμάτων (π.χ. οπτική κοινωνιολογία, οπτικός πολιτισμός) αντί μιας τυπικής διατριβής, υποβάλουν μία ταινία ως μέρος της πτυχιακής τους εργασίας. Συχνά οι ταινίες αυτές είναι πρωτοποριακές, τολμηρές και διεισδυτικές αντικατοπτρίζοντας το μέλλον της οπτικής ανθρωπολογίας και των κοινωνικών επιστημών στο σύνολό τους. Στην ενότητα αυτή, παρουσιάζουμε φοιτητικές ταινίες από όλο τον κόσμο.
Πανόραμα: Στην ενότητα αυτή, καλούμε, διερευνούμε και προβάλλουμε τις πρωτοπόρες και τους πρωτοπόρους της ανθρωπολογίας, της εθνογραφίας και των κοινωνικών επιστημών στην παραγωγή ταινιών είτε έχουν δημιουργηθεί από εδραιωμένες καλλιτέχνιδες και καλλιτέχνες είτε από νέα ταλέντα.
Κινηματογραφικοί Πειραματισμοί στην Εθνογραφία: Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να παρουσιάσει ταινίες που πειραματίζονται με τα μέσα, τις φόρμες, τις αφηγηματικές τεχνικές και πρακτικές της παραγωγής εθνογραφικών ντοκιμαντέρ. Οι ταινίες αυτές δημιουργούν νέες οπτικές και αισθητηριακές εμπειρίες και ανοίγουν νέους δρόμους στις ανθρωπολογικές αναλύσεις.
Θεματική Ενότητα: Παροτρύνοντας το διάλογο για την αξία και τη σύνδεση της οπτικής ανθρωπολογίας με τη σύγχρονη κοινωνική ζωή, το φεστιβάλ έχει εντάξει στο πρόγραμμά του μία ειδική θεματική ενότητα προβολών σχετικών με κοινωνικά ζητήματα και τις οπτικές/ανθρωπολογικές προσεγγίσεις πάνω σε αυτά. Οι προβολές αυτές υπογραμμίζουν τη σπουδαιότητα της καταγραφής και ανάλυσης της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας και τις πιο τοπικές της εκφάνσεις.
Θεματική Ενότητα 2021
Ρομαντισμός: Κάμερα, Εξιδανίκευση και το Πραγματικό
Οι καθημερινές χρήσεις του όρου ρομαντισμός παραπέμπουν στον συναισθηματισμό (που συχνά αντιμετωπίζεται ως αφελής), την εξιδανίκευση, καθώς και την αναζήτηση αγνότητας, αυθεντικότητας και υψηλών νοημάτων στην ανθρώπινη εμπειρία. Ταυτόχρονα, ο όρος παραπέμπει σε πολιτισμικές τάσεις που αναδύθηκαν κυρίως κατά τον Ευρωπαϊκό 19ο αιώνα και εκφράζονται σε πλήθος χώρων, από τις εικαστικές τέχνες και την ποίηση έως και τον εθνικισμό. Στα γνωρίσματα του ρομαντισμού περιλαμβάνονται: ο μυστικισμός, το ενδιαφέρον για εθνικές και φυλετικές ρίζες και την καταγωγή και η αντιπαράθεση με τη βιομηχανοποίηση, τον ορθολογισμό και τη θεσμική επισημότητα. Ο ρομαντισμός επίσης συνδέεται με τη νοσταλγία για χαμένα παρελθόντα, με τη σαγήνη του θανάτου και του μεγαλείου της φύσης, με τη λατρεία της αντίστασης και της δημιουργικότητας και με τη συνύπαρξη της ελπίδας με τη μελαγχολία.
Ιδιαίτερη σημασία στα πλαίσια του αφιερώματος έχει το ότι ο ρομαντισμός σχετίζεται ιστορικά με την ίδια τη διαπολιτισμική συνάντηση εαυτού και Άλλου, ταξιδιώτη και ντόπιου, σκηνοθέτη (ή εθνογράφου) και των υποκειμένων του. Στα χέρια των Δυτικών ταξιδιωτών, το κατεξοχήν ρομαντικό υποκείμενο είναι «ο ευγενής άγριος», μια φιγούρα που βρίσκεται συχνά στο μεταίχμιο μεταξύ θαυμασμού και απόρριψης. Ο ρομαντισμός εδώ συγγενεύει με όρους όπως ο εξωτισμός, ο οριενταλισμός και ο πριμιτιβισμός, όρους που η σύγχρονη ανθρωπολογία φέρνει στο προσκήνιο τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, στα πλαίσια μιας κριτικής στάσης απέναντι στο ρόλο της αναπαράστασης στις σχέσεις εξουσίας μεταξύ κέντρου και περιφέρειας. Σε εθνικό επίπεδο, ο ρομαντισμός είναι επίσης επίκαιρος σήμερα, καθώς επίσημοι Ελληνικοί φορείς προετοιμάζουν εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης, ενός κατεξοχήν ρομαντικού γεγονότος, θεμελιώδους για τη δημιουργία του ελληνικού εθνικού κράτους, που αναπαρίσταται σε λογοτεχνία και τέχνες μέσα από μοτίβα ηρωισμού και αναγέννησης. Επιστημολογικά, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι ο ρομαντισμός έχει θέση και στην τρέχουσα συγκυρία του Covid -19. Αρκετοί σχολιαστές εκφράζουν την επιθυμία τους για μια κοινωνικότητα αυθεντική και πολυαισθητηριακή σε αντίθεση με τις θεωρούμενες μηχανικές, αποστειρωμένες διαδράσεις του διαδικτύου ενώ, σε άλλο ρομαντικό μοτίβο, κάποιοι περιγράφουν το παρόν ως βυθισμένο στο θάνατο και το σκοτάδι.
Η φετινή θεματική ενότητα του Ethnofest, φέρνει στο προσκήνιο το ρομαντισμό και τις πολλαπλές χρήσεις και εννοιολογήσεις του και φιλοδοξεί να ξεδιπλώσει τις θεματικές της εξιδανίκευσης, της ετερότητας, της υπερβατικότητας και της ετεροποίησης που ενυπάρχουν στο ρομαντισμό: Από τη λατρεία του ερωτικού αντικειμένου, στο ταξίδι και την αναζήτηση ανόθευτων τοπίων. Από την εξύψωση αντιστεκόμενων κοινοτήτων σε φαντασιώσεις επιστροφής σε φυσικούς τρόπους ζωής. Ενδιαφερόμαστε για ταινίες που διερευνούν και προβληματοποιούν τη σχέση μεταξύ εξιδανίκευσης, εξωτικοποίησης και της κάμερας σε πλαίσια όπως: τουρισμός, «ρομαντικές σχέσεις» και έρωτας, περιβαλλοντολογία, ακτιβισμός, αρχαιοφιλία, μνήμη, λαογραφία και καταγραφή της αγροτικής ζωής. Ταυτόχρονα, αναζητούμε ταινίες που αποτυπώνουν με κριτική διάθεση παραδοσιακές ρομαντικές θεματικές και μοτίβα και στοχάζονται κριτικά πάνω στην πολιτική και την αισθητική του ρομαντισμού και των εννοιών της εξιδανίκευσης, εξύψωσης και υπερβατικότητας. Τέλος, ενδιαφερόμαστε και προσκαλούμε ταινίες που προτείνουν τη ριζική απόρριψη ρομαντικών αρχών και που αρθρώνουν προτάσεις για την από-ρομαντικοποίηση του κόσμου.
Καλεσμένος επιμελητής της Θεματικής Ενότητας για το 2021 είναι ο ανθρωπολόγος Κωνσταντίνος Καλαντζής, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Πολιτισμού Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. www.konstantinoskalantzis.com
