Σα σταθερό ραντεβού, έρχεται το οσκαρικό πακέτο του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ της χρονιάς. Πικρή κωμωδία με κοινωνικό σχόλιο, η Τζένιφερ Λόρενς στον κεντρικό ρόλο, ο Μπράντλεϊ Κούπερ και ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο από κοντά, μεγάλη αγάπη για τον παραδοξικό κυνισμό και για την ποπ κουλτούρα και αισθητική. Ισως λίγο λιγότερο «οσκαρική» αυτή τη φορά σε σχέση με τα «Οδηγός Αισιοδοξίας» και «Οδηγός Διαπλοκής», γιατί με έμφαση στο όχι πάντα λειτουργικό χιούμορ, χάνει σε δύναμη. Αλλά ναι, η νέα ταινία του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ έχει μεγάλη χάρη και μια πρωταγωνίστρια που αποδεικνύει με κάθε της ταινία ότι έχει αστείρευτη ορμή.
Το «Joy» καταπιάνεται με την πραγματική ιστορία της Τζόι Μανγκάνο, την οποία η ταινία διαμορφώνει μυθοπλαστικά στο προφίλ που της ταιριάζει. Μια νέα γυναίκα από τη μικροαστική Αμερική, χωρισμένη ανάμεσα σε δυο κόσμους: τους άχρηστους, διαζευγμένους γονείς της που απαιτούν τη διαρκή της βοήθεια και φροντίδα. Και την υπέροχη γιαγιά της που, σαν καλή νεράιδα του παραμυθιού, την υποβαστάζει με την υπόσχεση ότι μια μέρα θα γίνει κάτι σπουδαίο, παρότι τίποτα δε μοιάζει να οδεύει προς αυτήν την κατεύθυνση. Κι όμως η Τζόι εμπνέεται μια ευρεσιτεχνία, μια «θαυματουργή» σφουγγαρίστρα, τη miracle mop, που λύνει τα χέρια κάθε νοικοκυράς και ξεκινά να πατά με διστακτικά βήματα πάνω στο όνειρό της, στην Αμερική όπου όλα είναι εφικτά, ειδικά αν εμφανίζονται στην τηλεόραση.
Η τηλεόραση είναι και το κλειδί του «Joy», εκεί όπου ο Πρέστον Στέρτζες συναντά τη Δυναστεία. Το φιλμ ξεκινά με μια αριστουργηματικά στημένη από τον Ντέιβιντ Ο. Ράσελ τηλεοπτική σαπουνόπερα, η οποία, αγαπημένη τής μητέρας τής Τζόι, παρεμβάλλεται στις ζωές των ηρώων σα ν’αντικατοπτρίζει τη δράση τους, απ’ την ανάποδη και με μεγάλες βάτες. Οι καλοί, οι κακοί, οι δολοπλοκίες, οι γάμοι, οι έρωτες, τα περίστροφα, τα φαντάσματα και οι πληθωρικές ατάκες συντροφεύουν την οικογένεια της Τζόι περισσότερο απ’ ό,τι ο ένας τον άλλον. Στο γύρισμα της κάθε γωνίας, στη μικρή οθόνη και στη ζωή, παραμονεύει μια ανατροπή, συνήθως για κακό, αλλά καμιά φορά για το μεγάλο, απίστευτο, παραμυθένιο happy end (του επεισοδίου). Κι αυτή είναι η πιο ενδιαφέρουσα ιδέα του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ σ’ αυτήν την ταινία: η αμερικανική ιδιοσυγκρασία, το αμερικανικό όνειρο, είναι βγαλμένο από τις σαπουνόπερες που δημιούργησε, σε μια διαρκή σχέση συνεχούς ανταλλαγής.
Κι έτσι η Τζόι γίνεται μια ακόμα ιστορία αυτοδημιούργητης επιτυχίας, η γυναίκα που, χωρισμένη με δυο παιδιά, μ’ έναν δυσβάσταχτα αιθεροβάμονα πατέρα (ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο σ’ ένα μικρό ρόλο που δουλεύει με κέφι), μια αγοραφοβική μητέρα και μια παραδόπιστη μητριά (τη Βιρτζινια Μάντσεν και την Ιζαμπέλα Ροσελίνι εξίσου καρικατούρες), έναν πρώην σύζυγο που νοιάζεται στ’ αλήθεια (ο Εντγκαρ Ραμίρες στον καλύτερο δεύτερο ρόλο του φιλμ) και μια πεισματικά αισιόδοξη γιαγιά (την Νταϊάν Λαντ απολαυστικά εκκεντρική όπως πάντα), αποφασίζει πάσει θυσία να γίνει αυτό που ονειρευόταν, ακόμα κι αν, στην πορεία, παγιδεύεται από το ίδιο της το όνειρο.
Οσο, πάντα, αλλόκοτο, επιτηδευμένο και ταυτόχρονα εύστοχο είναι το χιούμορ του σεναριογράφου – σκηνοθέτη Ράσελ, άλλο τόσο δημιουργικό είναι στην ταινία του το στιλιζάρισμα. Από το σπίτι της Τζόι, τις υπερβολικές φιγούρες των δικών της ανθρώπων, το voice over της μυθικής γιαγιάς, όλα τα πεζά και ταπεινά της αληθινής ζωής αποκτούν την ψεύτική αλλά μαγική λάμψη του σκηνικού, του τεχνητού, με τη χαρά που προκαλεί το ψεύτικο χιόνι. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, η Τζένιφερ Λόρενς απογειώνεται, σαν τον μοναδικό άνθρωπο που είναι όντως ζωντανός, ανάμεσα σε κομπάρσους της ζωής. Και το κάνει με πάθος και ζεστασιά, σηκώνοντας στους ώμους της το όραμα του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ με μεγαλύτερη πίστη απ’ ό,τι ο ίδιος. Ακόμα κι όταν, προς το φινάλε, η ταινία απροειδοποίητα μοιάζει να βιάζεται να τελειώσει, μαζεύοντας τις άκρες της με μια και πάλι παραμυθένια αφήγηση της καλής γιαγιάς.
Εξυπνη ιδέα, φωτεινές στιγμές, σ’ ένα φιλμ που, αξιαγάπητα, προσπαθεί να είναι joyful παρά τη μαυρίλα του, αλλά που παίζοντας με τις νευρώσεις και τις παρορμήσεις των ηρώων του, καταλήγει να χάνει τη δική του συγκρότηση και δομή – σα μια σαπουνόπερα, της οποίας, αν ξέρεις την κεντρική ιδέα, μπορείς να παρακολουθήσεις την κυκλική πορεία σε οποιοδήποτε επεισόδιο.
Δείτε ακόμη:
