Αν αναρωτιέστε πόση σχέση μπορεί να έχει η ποίηση με το σινεμά, αρκεί να επισκεφθείτε μια φορά το Zebra Poetry Film Festival που γίνεται κάθε δύο χρόνια στο Βερολίνο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκου interfilm και που μέσα σε δώδεκα χρόνια έχει γίνει μια από τις σημαντικές πλατφόρμες για την ταινία μικρού μήκους στον κόσμο, εξερευνώντας με ανήσυχη διάθεση τη σχέση του σινεμά με την ποίηση, τα νέα μέσα και τη διαδραστική σύγχρονη εποχή μας.
Ο Τόμας Ζαντετζιάκομο Ντελ Μπελ, καλλιτεχνικός διευθυντής του Zebra Film Festival μιλάει στο Flix για το πως ξεκίνησαν όλα, τη στενή σχέση του σινεμά με την ποίηση και τι να περιμένουμε από τη συνεργασία του με το φετινό Φεστιβάλ Moving Silence στην Αθήνα την Κυριακή 30 Μαρτίου όπου στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) θα παρουσιάσει ταινίες από το Φεστιβάλ, αλλά και από την ελληνική κινηματογραφική δημιουργία.
Διαβάστε εδώ αναλυτικα για το πρόγραμμα του Moving Silence 2014.
Πώς θα περιγράφατε το Zebra Poetry Festival σε κάποιον που αδυνατεί να βρει σύνδεση ανάμεσα στην ποίηση και το σινεμά;
Κάθε δύο χρόνια, από το 2002, το Zebra Poetry Film Festival παρουσιάζει τις σύγχρονες τάσεις της δυναμικής της ταινίας μικρού μήκους, τοποθετημένη ανάμεσα στην ποίηση, το σινεμά και τα νέα μέσα. Πρώτο στο είδος του, το Φεστιβάλ είναι μια από τις μεγαλύτερες διεθνείς πλατφόρμες για την ταινία μικρού μήκους που ασχολείται με την ποίηση είτε σαν περιεχόμενο, είτε σαν αισθητική, είτε σαν φόρμα. Προσφέρει σε ποιητές και κινηματογραφιστές, αλλά και σε οργανωτές φεστιβάλ, πολύ χώρο για να δικτυωθούν, να συναντηθούν με το κοινό τους και να ανταλλάξουν ιδέες και εμπειρίες. Με εκθέσεις τέχνης, αναγνώσεις από ποιητές και παραστάσεις, το Φεστιβάλ δημιουργεί νέα σημεία έμπνευσης, ενώ ερωτήσεις γύρω από την αισθητική του σινεμά βρίσκονται στο κέντρο των δράσεών του: συζητήσεις, εργαστήρια και προγράμματα προβολών μέσα από τα οποία μπορεί κανείς να ανακαλύψει τις καλύτερες ποιητικές ταινίες παγκοσμίως. Στόχος μας είναι να ενώσουμε τα δύο διαφορετικά κοινά του σινεμά και της λογοτεχνίας. Τα τελευταία χρόνια το Φεστιβάλ μεγαλώνει συνεχώς. Οπότε σήμερα θα βρείτε παρόμοια φεστιβάλ στην Ινδία, την Αργεντινή, τις ΗΠΑ, τη Μ.Βρετανία, την Ιταλία, την Ισπανία και αλλού. Αυτό αποδεικνύει πως το είδος της ταινίας ποιήσης είναι πλέον αποδεκτό.
Πώς ξεκίνησε η αρχική ιδέα για το Φεστιβάλ και πώς ακριβώς αναμειχθήκατε σε αυτό;
Ο διευθυντής του «Literaturwerkstatt Berlin» βρισκόταν στη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του '90 και είδε για πρώτη φορά κλιπς διαφόρων ποιητών στα στούντιο του Μπομπ Χόλμαν. Μετά απ' αυτό είχε την ιδέα να οργανώσει ένα βραβείο για ταινίες ποίησης, κατά τη διάρκεια του βερολινέζικου Φεστιβάλ Ποίησης. Μαζί με τον Χάινζ Χέρμανς, διευθυντή του interfilm, ξεκίνησε το Poetry Film Festival, το 2002. Τέσσερα χρόνια μετά έγινε ο καλλιτεχνικός διευθυντής, στην τρίτη διοργάνωση και από τότε είμαι ο οργανωτής του Φεστιβάλ.
Τι σημαίνει ποίηση για εσάς;
Η ποίηση είναι μια από τις παλιότερες μορφές τέχνης. Και οι περισσότερες από τις υπόλοιπες τέχνες «συνεργάζονται» με την ποίηση. Η δομή της μη αφηγηματικότητας και η πολυπλοκότητα δίνει αρκετό χώρο στη φαντασία και στις ιδέες που μπορεί να γεννήσει ένα μικρό κείμενο. Γι' αυτόν το λόγο οι ταινίες μικρού μήκους είναι οι τέλειοι «σύντροφοι» των ποιημάτων.
«The Night Before Christmas» (1905)
Πότε ξεκίνησαν να γυρίζονται ταινίες βασισμένες σε ποιήματα και ποια είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα;
Βρήκα και βρίσκω όλο και περισσότερες ταινίες που βασίζονται σε ποιήματα. Οχι μόνο «άγνωστες» ταινίες μικρού μήκους. Πολλοί σημαντικοί σκηνοθέτες, όπως ο Τιμ Μπάρτον και ο Γουολτ Ντίσνεϊ έχουν κάνει ταινίες ποίησης. Πολλές φορές στο παρελθόν η ποίηση και η avant-garde του σινεμά έχουν προσπαθήσει να συναντηθούν σε ένα κοινό σημείο. Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι ποιητές εμπνέονταν από το σινεμά και το σινεμά από την ποίηση. Η πρώτη διασκευή ποιήματος ήταν το «The Night before Christmas» (1822) του Κλεμάν Κλαρκ Μουρ που γυρίστηκε το 1905 στα στούντιο του Τόμας Αλβα Εντισον. Μια άλλη πρώιμη μαρτυρία της επιρροής της ποίησης σε σπουδαίους σκηνοθέτες ήταν το φιλμ «The Unchanging Sea» (1910) του Ντ.Γ. Γκρίφιθ βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Τσαρλς Κίνγκσλεϊ. Ο Τσαρλς Σίλερ και ο Πολ Στραντ, με τη φουτουριστική διασκευή τους στην μελαγχολία του Γουολτ Γουίτμαν στο φιλμ τους «Manhatta» (1921) έθεσε στάνταρτς που υπάρχουν ακόμη και μέχρι σήμερα. To «L'Invitation Au Voyage» (1927) του Ζερμέν Ντουλάκ είναι μια διαχρονική ερμηνεία στα «Ανθη του Κακού» του Σαρλ Μποντλέρ ή το «Combate de Boxe» (1927) του Σαρλ Ντεκεκελίρ πάνω σε ένα ποίημα του Πολ Βερί. Στο «L' Etoile de Mer» (1928) του Μαν Ρέι, γραμμές από το ποίημα του Ρομπέρ Ντεσνός «La Place de l' etoile» σβήνουν πάνω σε πίνακες. Και στον «Ανδαλουσιανό Σκύλο (1929) του Λουίς Μπουνιουέλ και του Σαλβαντόρ Νταλί, με το ποιητικό του σύστημα. Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα από πρώιμες κινηματογραφικές διασκευές ποιημάτων. Το «Chad Gadjo» είναι μια απολαυστική ταινία κινουμένων σχεδίων που φτιάχτηκε το 1930 από τον Ρούντι Κλεμ και τον πρωτοπόρο του σινεμά Τζούλιους Πινσγουέγουερ, βασισμένο στο ποιήμα και το παραδοσιακό τραγούδι «Chad Gadya». Το πρώτο και μάλλον πιο πολυδιασκευασμένο ποιήμα είναι το «Twas the Night Before Christmas» (1823) του Κλεμάν Κλαρκ Μουρ. Οι Αμερικάνοι Γουίλιαμ Χάνα και Τζόζεφ Μπαρμπέρα έκαναν μια ταινία με τον Τομ και Τζέρι το 1941 χρησιμοποιώντας το ποίημα, ταινία που προτάθηκε το 1942 για Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων Μικρού Μήκους. Η πιο διάσημη Αμερικάνα πρωτοπόρος του πειραματικού σινεμά, η Μάγια Ντέρεν, με πιο αντιπροσωπευτική της στιγμή το «Meshes of the Afternοοn» (1943). Η Ντέρεν χρησιμοποιήσε την ποιητική γλώσα σε όλες τις τις ταινίες, πράγμα που στάθηκε ως μοντέλο για πολλούς μεταγενέστερους κινηματογραφιστές.
Εχετε κάποιες ταινίες βασισμένες σε ποιήση που αγαπάτε πολύ;
Υπάρχουν πάρα πολλές. Μου αρέσουν οι ταινίες που είναι συγκινητικές. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα ρεαλιστικό ντοκιμαντέρ ή μια πολύ μελοδραματική ταινία μυθοπλασίας ή ένα καταπληκτικό animation. Σε όλες τις περιπτώσεις τα ποιήματα πρέπει να είναι τόσο καλά όσο οι ταινίες. Υπάρχουν καλλιτέχνες όπως ο Τζον Τζιόρνο ή η Τζοάνα Πρίστλεϊ. Αλλά αυτοί είναι μόνο δύο παραδείγματα των σπουδαίων καλλιτεχνών που ασχολούνται με την ταινία ποίησης.
Γιατί επιλέξατε να συνεργαστείτε με την πλατφόρμα «Moving Silence» και τι να περιμένουμε στο Φεστιβάλ στην Αθήνα;
Γνωρίζω τον Ματίας Φριτζ εδώ και χρόνια και μου αρέσει ο τρόπος με τον οποίο συνδυάζει το σινεμά με την τέχνη. Μου είπε την ιδέα να παρουσιάσω βωβές ταινιές με ζωντανή μουσική και ενθουσιάστηκε. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο, θησαυροί της ιστορίας του σινεμά παρουσιάζονται με συνοδεία ζωντανής μουσικής και δίνουν στο κοινό την εντύπωση του πως έβλεπε ο κόσμος ταινίες στις απαρχές του κινηματογράφου. Αυτό το παλιό στιλ παρουσίασης και η νέα ιδέα της μείξης είναι η τέλεια σύνδεση ανάμεσα στην αρχή της κινηματογραφικής ιστορίας και στην εποχή του Internet. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ θα δούμε μαζί ταινίες βασισμένες σε ποίηση με έναν εντελώς καινούριο τρόπο. Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω δει ποτέ τη συλλογή των ταινιών αυτών με μουσική. Οπότε μπορώ να παραδεχτώ ότι είμαι ενθουσιασμένος και περίεργος. Είμαι σίγουρος ότι το Φεστιβάλ θα είναι φανταστική εμπειρία για όλους μας.
Το φεστιβάλ «Moving Silence Αθήνα 2014» είναι μια παραγωγή του Goethe-Institut Athen και της πλατφόρμας moving silence σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Exile Room στην Αθήνα, με τη συμμετοχή δυο διακεκριμένων διεθνών φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους από το Βερολίνο, του interfilm Festival και του Zebra Poetry Film Festival και φυσικά με τη συμμετοχή πλήθους Ελλήνων μουσικών και sound artists που συνοδεύουν ζωντανά ένα διεθνές κινηματογραφικό πρόγραμμα.
Για περισσότερες πληροφορίες για την πλατφόρμα και τα προηγούμενα φεστιβάλ moving silence στην Αθήνα επισκεφθείτε το επίσημο site του «Moving Silence». και το επίσημο site του Ινστιτούτου Γκαίτε στην Αθήνα για το Φεστιβάλ του 2011 και το Φεστιβάλ του 2012
Διαβάστε ακόμη:
Tags: MOVING SILENCE 2014
