«Γυρισμένο» το 1962, το «La Jetée» κρατάει τη δική του θέση ανάμεσα στα μεγάλα αριστουργήματα της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και της ίδιας της ιστορίας του σινεμά. Πρωτοπόρο, όχι μόνο για την τεχνική της σύνθεσης φωτογραφιών που λίγα δευτερόλεπτα μετά την έναρξή του θα ορκιζόσουν ότι κινούνται, αλλά κυρίως για τη διαχείριση του χωροχρόνου σαν φόντο για μια ερωτική ιστορία που σου ραγίζει για πάντα την καρδιά, το φιλμ που θα συνοδεύει για πάντα τη φήμη του Κρις Μαρκέρ, υπήρξε επιδραστικό με πολλούς (και ακόμη αχαρτογράφητους) τρόπους.
Οταν ο Γουίλιαμ Γκίμπσον, πατέρας του «Νευρομάντη» και ο εμπνευστής του κυβερνοπανκ είδε για πρώτη φορά το «La Jettée» δεν θα μπορούσε ίσως να φανταστεί πως σήμερα τα 28 λεπτά του είναι από τα πιο πολύτιμα που καταγράφηκαν ποτέ σε φιλμ. Αυτά γέννησαν σίγουρα μια από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας («12 Πίθηκοι» του Τέρι Γκίλιαμ), ένα τουλάχιστον βίντεο κλιπ αναφοράς (το «Jump they Say» που σκηνοθέτησε ο Μαρκ Ρόμανεκ για λογαριασμό του Ντέιβιντ Μπόουι) και ήταν αυτά που άλλαξαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το ταξίδι στο χρόνο. Και τον έρωτα.
Είδα πρώτη φορά το «La Jetée» σε ένα μάθημα κινηματογραφικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βρετανικού Κολούμπια στις αρχές της δεκαετίας του '70. Φαντάζομαι ότι θα είχα διαβάσει γι' αυτό νωρίτερα σε εργασίες για το σινεμά επιστημονικής φαντασίας, αλλά αμφιβάλλω αν είχα καταλάβει με τι έμοιαζε. Και όντως, τίποτα απ' όσα είχα διαβάσει ή δει δεν με είχαν προετοιμάσει γι' αυτό που θα αντίκριζα. Ή ίσως όλα με είχαν προετοιμάσει κατάλληλα, που είναι στην ουσία το ίδιο ακριβώς πράγμα.
Δεν μπορώ να θυμηθώ κανένα άλλο έργο τέχνης που να έχει τόσο άμεσο και δυνατό αντίκτυπο, πράγμα το οποίο φυσικά κάνει την εμπειρία αδύνατον να την περιγράψω. Οπως το βίωσα, νομίζω ότι με οδήγησε, όπως το έχει διατυπώσει ο Ρ. Ντ. Λαίνγκ (σ.σ διάσημος Σκοτσέζος ψυχίατρος ειδικός στις ψυχώσεις που πέθανε το 1989) έξω από το τρισάθλιο μυαλό μου. Εφυγα από την αίθουσα που είδαμε την ταινία σαν να ήμουν κάποιος άλλος, βαθιά μόνος. Ξέρω ότι ήξερα ακριβώς εκείνη τη στιγμή πως η αίσθηση μου για το τι μπορούσε να είναι η επιστημονική φαντασία είχε αλλάξει για πάντα.
Εφυγα από την αίθουσα που είδαμε την ταινία σαν να ήμουν κάποιος άλλος, βαθιά μόνος. Hξερα ακριβώς εκείνη τη στιγμή πως η αίσθηση μου για το τι μπορούσε να είναι η επιστημονική φαντασία είχε αλλάξει για πάντα.
Μέρος αυτού που βρίσκω αξιοσημείωτο σήμερα σε σχέση με εκείνη την ανάμνηση είναι η ερμητική φύση της εμπειρίας. Είδα την ταινία και, όμως, ήταν αδύνατον να τη δω ξανά. Θα πέρναγε μια δεκαετία πριν αυτό συμβεί, στην τηλεόραση, σε μια σπάνια προβολή της. Το να βλέπεις μια ξενόγλωσση μικρού μήκους ταινία εκείνη την εποχή ήταν ισοδύναμο του να βλέπεις έναν ιπτάμενο δίσκο. Το να κουβαλάω αυτήν την ανάμνηση με τόση ένταση για μια ολόκληρη δεκαετία κατέληξε να σημαίνει κάτι κομβικό για τη ζωή μου. Τι θα γινόταν αν μπορούσα να γυρίσω το χρόνο πίσω; Αν μπορούσα να είχα νοικιάσει ή να βρω πρόσβαση σε μια κόπια; Ηταν σαν να ήμουν μάρτυρας ενός Μυστηρίου. Το μόνο που θυμάμαι είναι ότι όταν κάτι τελικά κουνήθηκε - και μόνο τότε συνειδητοποίησα ότι έβλεπα με κομμένη την ανάσα μια σειρά από φωτογραφίες - σχεδόν ούρλιαξα.
Το μόνο που θυμάμαι είναι ότι όταν κάτι τελικά κουνήθηκε - και μόνο τότε συνειδητοποίησα ότι έβλεπα με κομμένη την ανάσα μια σειρά από φωτογραφίες - σχεδόν ούρλιαξα.
