Ο Ανδρέας Χατζηπατέρας έχει σαν βάση του τη Νέα Υόρκη. Είναι μόλις 23 ετών. Και για την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία διάλεξε για κεντρικό πρωταγωνιστή του τον Μανώλη Γλέζο, ο οποίος στα 95 του χρόνια παραμένει, όπως εξομολογείται και ο ίδιος, πολλά περισσότερα και ενδιαφέροντα πράγματα από εκείνον τον άντρα που κατέβασε τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ξεκινώντας σαν μια περιέργεια ενός νέου για μια θρυλική φιγούρα, ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» εξελίχθηκε γρήγορα σε ένα προσωπικό πρότζεκτ που έκανε τον Ανδρέα Χατζηπατέρα να βυθιστεί στην ελληνική ιστορία και να αφήσει τον Μανώλη Γλέζο να γίνει ο οδηγός του σε ένα διαρκές, πολύτιμο μάθημα ζωής.
Στο Flix, o νεαρός δημιουργός που θα παρουσιάσει τον «Τελευταίο Παρτιζάνο» στο 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, μιλάει για το ταξίδι του με τον... Μανώλη.
Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
Πώς αποφάσισες να κάνεις μια ταινία για τον Μανώλη Γλέζο, παρά το γεγονός ότι ανήκεις σε μια τελείως διαφορετική γενιά και έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει στο εξωτερικό;
Oταν ήμουν φοιτητής, μία από τις καθηγήτριές μου στη Νέα Υόρκη με ρώτησε αν ήξερα την ιστορία του νεαρού που κατέβασε τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι πληροφορίες της ήταν πολύ αποσπασματικές και με ρώτησε αν μπορούσα να το ψάξω λίγο περισσότερο. Εκανα μια σύντομη έρευνα στο ίντερνετ και ανακάλυψα αυτά που ξέρουν οι περισσότεροι σήμερα για το κατέβασμα της σημαίας. Εντελώς συμπτωματικά, εκείνη την εποχή ο Μανώλης Γλέζος είχε μόλις ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για Ευρωβουλευτής, σε ηλικία 91 ετών. Αρχικά έμεινα έκπληκτος που ήταν ακόμη ενεργός, γρήγορα όμως κατάλαβα ότι βρισκόμουν μπροστά σε μια φοβερή ευκαιρία. Η αρχική μου πρόθεση ήταν να χρησιμοποιήσω την επιστροφή του στην πολιτική ως βάση για ένα ντοκιμαντέρ, αν και η προσέγγισή μου άλλαξε σημαντικά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Με τη βοήθεια της παραγωγού Βάλερυ Κοντάκου, ήρθα σε επαφή μαζί του και τον ρώτησα αν θα τον ενδιέφερε να συμμετάσχει στο project. Νομίζω ότι το γεγονός ότι μας χώριζαν ηλικιακά 71 χρόνια του κίνησε την περιέργεια - όπως και σε μένα άλλωστε - κι ίσως να ήταν τελικά και ο λόγος που είπε το ναι.
Τελικά, τα χρόνια που σας χωρίζουν επηρέασαν τον τρόπο που τον προσέγγισες; Και, τελικά, ποια ήταν η διαφορά σας;
Το γεγονός ότι ανήκω σε μια εντελώς διαφορετική γενιά και έχω μεγαλώσει στο εξωτερικό ήταν και καλό και κακό. Το καλό ήταν ότι κατάφερα να τον προσεγγίσω χωρίς ιδιαίτερες προκαταλήψεις και προσδοκίες, και αποτύπωσα τον χαρακτήρα του με ειλικρίνεια, χωρίς να με καταβάλλει το δέος και να με τρώνε οι αμφιβολίες για το αν το ντοκιμαντέρ μου θα ήταν αντάξιό του. Τον προσέγγισα σαν μια σεβάσμια φιγούρα, έναν άνθρωπο που είχε ζήσει πολλά και είχε συναρπαστικές ιστορίες να μου διηγηθεί. Οι δυσκολίες ήρθαν αργότερα, όταν χρειάστηκε να εξετάσω τον ρόλο που έπαιξε σε μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Προσπάθησα να είμαι διακριτικός, αφού μερικά από αυτά τα γεγονότα τα άκουγα κι εγώ για πρώτη φορά. Ηταν ένα μεγάλο μάθημα για μένα, καθώς δεν υπήρχαν περιθώρια για λάθη.
Διαβάστε ακόμη: 20ό ΦΝΘ: To «Πρόσωπα & Ιστορίες» είναι το πορτρέτο που αρμόζει στην Ανιές Βαρντά
Πόσο καιρό τον κινηματογραφούσες; Και πόσο ανοιχτός ήταν μαζί σου;
Αρχίσαμε να δουλεύουμε μαζί τον Ιούλιο του 2014, όταν πήγε για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από τότε, συνεχίσαμε να κάνουμε περιστασιακά γυρίσματα, μέχρι και τα τέλη του 2017. Στην αρχή ήταν δύσκολο να καταλάβω τα όριά του, αλλά καταλήξαμε να βλεπόμαστε τόσο συχνά που τα πράγματα μεταξύ μας έγιναν πολύ πιο οικεία. Το μεγαλύτερο κομμάτι της ταινίας προέρχεται από το τελευταίο στάδιο των γυρισμάτων, όταν πλέον είχαμε αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη άνεση ο ένας με τον άλλο.
Αλλαξαν καθόλου οι στόχοι σου για την ταινία καθώς τα γυρίσματα προχωρούσαν και η σχέση σας γινόταν πιο στενή;
Ο αρχικός μου στόχος, όταν ξεκίνησα τα γυρίσματα, ήταν μια πολύ πιο λεπτομερής καταγραφή της πορείας του, παίρνοντας συνεντεύξεις από ανθρώπους που τον είχαν γνωρίσει και είχαν δουλέψει μαζί του, και κάνοντας εκτενή χρήση αρχειακού υλικού. Το πρόβλημα, όμως, ήταν ότι δεν μπορούσες να καταλάβεις ποιος πραγματικά ήταν. Καταλαβαίνεις τι είχε κάνει, αλλά όχι γιατί το έκανε. Οπότε άλλαξα προσέγγιση και αποφάσισα να κάνω κάτι πολύ πιο προσωπικό. Αν κάποιος θέλει μια εις βάθος ανάλυση της πολιτικής και του έργου του, υπάρχουν πολλά βιβλία και ντοκιμαντέρ εκεί έξω που μπορούν να του δώσουν αυτές τις πληροφορίες. Αν όμως θέλεις να μάθεις ποιος πραγματικά είναι, τότε ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» είναι η κατάλληλη ταινία για σένα.
Οταν άρχισαν τα γυρίσματα, ο Μανώλης ήταν ακόμα βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Αργότερα, ωστόσο, χώρισαν οι δρόμοι τους και ακολούθησαν έντονες αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές. Υπάρχουν αναφορές για όλα αυτά στον «Τελευταίο Παρτιζάνο», αλλά αποφασίσαμε να μην δώσουμε βάρος στις πολιτικές αναταράξεις και αντ’ αυτού να επικεντρωθούμε στο γεγονός ότι ένα από τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του είναι να μην κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω του.
Πώς θα περιέγραφες τον Μανώλη Γλέζο;
Είναι επαναστάτης, πεισματάρης, απαιτητικός και πολύ παθιασμένος. Είναι ένας πραγματικά γνήσιος χαρακτήρας που μάχεται συνεχώς για τα πιστεύω του. Είναι δύσκολο να ενστερνιστείς όλες του τις αντιλήψεις, αλλά το γεγονός ότι είναι τόσο συνεπής στα πιστεύω του σίγουρα εμπνέει σεβασμό. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ήταν πάντα πολύ φιλόξενος και γενναιόδωρος απέναντί μου.
Ελαβες υπόψη σου τη σχέση αγάπης-μίσους που ανέπτυξε ο Μανώλης Γλέζος με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη διάρκεια της σκιαγράφησης του κινηματογραφικού του πορτρέτου;
Οταν άρχισαν τα γυρίσματα, ο Μανώλης ήταν ακόμα βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Αργότερα, ωστόσο, χώρισαν οι δρόμοι τους και ακολούθησαν έντονες αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές. Υπάρχουν αναφορές για όλα αυτά στον «Τελευταίο Παρτιζάνο», αλλά αποφασίσαμε να μην δώσουμε βάρος στις πολιτικές αναταράξεις και αντ’ αυτού να επικεντρωθούμε στο γεγονός ότι ένα από τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του είναι να μην κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω του.
Διαβάστε ακόμη: 20ό ΦΝΘ: «Ο Πρίγκιπας και το Ντιμπούκ», μια θαυμαστή ιστορία σινέ-επαναπροσδιορισμού ταυτότητας
Ποια ήταν η αντίδραση από τον ίδιο ή κοντινούς του ανθρώπους όταν είδαν το ντοκιμαντέρ;
Η Τζώρτζια, η σύζυγος του Μανώλη, είδε το ντοκιμαντέρ τόσο σε αρχικό όσο και στο τελικό στάδιο του μοντάζ, και μας έδωσε το πράσινο φως να προχωρήσουμε. Οι αντιδράσεις της ήταν θετικές, νομίζω ότι εκτίμησε τα ψήγματα χιούμορ που βρίσκονται διάσπαρτα στην ταινία. Ο ίδιος ο Μανώλης δεν την έχει δει ακόμα και ανυπομονώ να του τη δείξω.
Μέσα στην ταινία, μαθαίνουμε, μαζί με σένα, πως υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι που κάνουν ντοκιμαντέρ για τον Μανώλη Γλέζο. Εμαθες ποτέ τι απέγιναν αυτά; Αν κάποιο ολοκληρώθηκε; Να θεωρήσουμε πως ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» είναι το πρώτο και το μόνο (μέχρι στιγμής) ντοκιμαντέρ για τον Γλέζο;
Καλή ερώτηση! Ακόμα δεν έχω μάθει κάτι συγκεκριμένο γι’ αυτές τις άλλες ταινίες, αλλά είμαι πολύ περίεργος να τις παρακολουθήσω, αν πραγματικά υπάρχουν, και να δω πώς έχουν προσεγγίσει το θέμα. Ισως να ανακαλύψω μια νέα πτυχή της προσωπικότητας του Μανώλη που δεν γνώριζα έως τώρα. Υπάρχουν κάποια τηλεοπτικά ιστορικά ντοκιμαντέρ γι’ αυτόν, καθώς και μια ρώσικη ταινία από το ’60. Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ. Για την ώρα, ναι, ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» είναι το μόνο.
O «Τελευταίος Παρτιζάνος» του Ανδρέα Χατζηπατέρα προβάλλεται το Σάββατο 3 Μαρτίου, στις 17:30, στον Παύλο Ζάννα και την Κυριακή 4 Μαρτίου, στις 15:00, στην αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη.
Ο Τελευταίος Παρτιζάνος του Ανδρέα Χατζηπατέρα | Σκηνοθεσία: Ανδρέας Χατζηπατέρας | Σενάριο: Ανδρέας Χατζηπατέρας | Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιάννης Μισουρίδης, Παντελής Μαντζανάς | Μοντάζ: Χρόνης Θεοχάρης | Μουσική: Σεραφείμ Τσοτσώνης | Παραγωγή: Exile Films | Παραγωγός: Βάλερυ Κοντάκου |Ελλάδα | Ετος Παραγωγής: 2018 | Διάρκεια: 74' | Παγκόσμια εκμετάλλευση: Βάλερυ Κοντάκου (Exile Films), info@exilefilms.gr
Διαβάστε περισσότερα για το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- To 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ξεκινάει!
- Αυτές είναι οι ελληνικές ταινίες του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μας δίνει «οδηγίες χρήσης» για το διεθνές διαγωνιστικό του
- To 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κοιτάζει «το ’68 πέρα από το ’68»
- Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αφιερώνει στην Ανιές Βαρντά
- 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η Σάρα Ντράιβερ παρουσιάζει 11 αγαπημένες της ταινίες
- Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κλείνει τα 20 και το γιορτάζει
- Ολα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το πρόγραμμα του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
