Η χθεσινή συνάντηση με τον Μοχάμαντ Ρασούλοφ σε κεντρικό ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης, κουβαλούσε ήδη πριν την πραγματοποίηση της ένα «μύθο»: αυτό της καταδίκης του από το Ιρανικό καθεστώς, της ποινής φυλάκισης και απαγόρευσης να κάνει σινεμά για 20 χρόνια που έχει επιβληθεί σε αυτόν και τον Τζαφάρ Παναχί, ως ένα ακόμη περιστατικό στο μπαράζ συλλήψεων και στυγνής λογοκρισίας που κρατάνε τον κινηματογραφικό κόσμο του Ιράν σε μια «θλιβερή» πραγματικότητα.
Η πρώτη ερώτηση βρισκόταν ήδη στο στόμα όλων εδώ και καιρό. Πως ο Μοχάμαντ Ρασούλοφ βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη συνοδεύοντας την ταινία του «Αντίο» (αυτή που παίχθηκε στο τμήμα «Ενα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ Καννών τον περασμένο Μάιο μαζί με το «Τhis is not a Film» του επίσης υπό διωγμό Τζαφάρ Παναχί) όταν η «απαγόρευση» του καθεστώτος δεν έχει ανακληθεί;
«Δεν με σταμάτησε κανείς στο αεροδρόμιο...Η ποινή φυλάκισης έχει εξαγγελθεί από το καθεστώς αλλά δεν έχει επικυρωθεί με δικαστική απόφαση. Επίσης τα πράγματα είναι μπερδεμένα στο Ιράν. Μπορεί από ώρα σε ώρα κάποιος να θεωρήσει πως η έξοδος μου από τη χώρα απαγορεύεται και να επιστρέψω εσπευσμένα. Ουσιαστικά περιμένω να επικυρωθεί η ποινή φυλάκισης για να την εκτίσω. Αλλά πάλι τίποτα δεν είναι σίγουρο. Μπορεί ακόμη κι αυτό να αλλάξει χωρίς λόγο».
Δεν χρειάζεται να ψάξεις πολύ πίσω από τα λόγια του Μοχάμαντ Ρασούλοφ. Ευγενικός, ήρεμος και μάλλον κουρασμένος από τους δημοσιογράφους που μονοπωλούν τις συνεντεύξεις του με το θέμα της δίωξης του από το καθεστώς, δεν θέλει να επεκταθεί στο θέμα. Αρνείται να απαντήσει στο πόσο έχει βοηθήσει η υποστήριξη ξένων κυβερνήσεων και ειδικότερα του διεθνούς κινηματογραφικού κόσμου απέναντι στους υπό διωγμό Ιρανούς σκηνοθέτες και στην ερώτηση «αν θυμώνει επειδή όλοι ασχολούνται περισσότερο με το πολιτικό κομμάτι της προσωπικής του κατάστασης και λιγότερο με την ταινία του» απαντάει με χιούμορ: «Στην ταινία μπορεί κανείς να μιλήσει για όλα τα θέματα που τον ενδιαφέρουν σχετικά με την κατάσταση μου. Ας μιλήσουμε λοιπόν γι' αυτήν».
Αρνείται να μπει σε προφανείς απαντήσεις σχετικά με το τι θεωρεί ότι κάνει την ταινία του «απαγορευμένη»: «Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που δεν μπορεί να πάει στο δικαστήριο με βαμμένα τα νύχια της, που δεν μπορεί να νοικιάσει ένα δωμάτιο σε ξενοδοχείο αν δεν έχει σύζυγο, που δεν μπορεί να έχει δορυφορική τηλεόραση επειδή απαγορεύεται. Η κυβέρνηση επεμβαίνει τόσο πολύ σε όλες τις μικρές λεπτομέρειες της ζωής στη χώρα με αποτέλεσμα ο μοναδικός τρόπος για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις όλη αυτήν την πίεση είναι να ξέρεις να ελιχθείς. Η καθημερινότητα στο Ιράν σε αναγκάζει να είσαι διαφορετικός άνθρωπος σε κάθε περίσταση. Φοράμε μάσκες για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Είσαι άλλος άνθρωπος στο σπίτι σου, μπροστά σε έναν διοικητικό υπάλληλο, σε ένα μαγαζί, στο λεωφορείο... Ολο αυτό καταλήγει στο οι άνθρωποι να μην εμπιστεύονται τον διπλανό τους, να νιώθουν εχθρικά και τελικά να πνίγονται μέσα σε μια βασανιστική καθημερινότητα. Μπορεί σε κάποιον δυτικό όλα αυτά να ακούγονται αστεία, αλλά έτσι είναι η ζωή στο Ιράν».
Στην ταινία του, το «Αντίο» μια γυναίκα προσπαθεί να βγει από τη χώρα παλεύοντας με αυτήν ακριβώς την καθημερινότητα. Σαν να θέλει κι αυτή να «φυλακίσει» κάτι μέσα στο ίδιο της το διαμέρισμα, μεγαλώνει ένα χελωνάκι μέσα σε ένα ενυδρείο που κάποια στιγμή σπάει. Αποφασίζοντας να το αφήσει ελεύθερο, το τοποθετεί σε έναν μεγάλο δίσκο σερβιρίσματος. Με αφορμή αυτό το χελωνάκι, ο Ρασούλοφ ανυψώνει μια ταινία καθαρά ρεαλιστική σε ένα επίπεδο ποιητικής χαρίζοντας δύο από τις πιο συγκινητικές σκηνές της ταινίας του: αυτή που το χελωνάκι προσπαθεί να βγει έξω από τοιχώματα του δίσκου και τη σκηνή όπου η ηρωίδα ανακαλύπτει πως το «κατοικίδιο» της κατάφερε να το σκάσει... Μια νότα ελπίδας σε ένα κατα τα άλλα πεσιμιστικό και στρατευμένο φιλμ που για τον ίδιο τον Ρασούλοφ υπήρξε η σανίδα σωτηρίας του.
Πιστεύετε ότι μια ταινία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο;
Για μένα αυτή η ταινία υπήρξε η σανίδα σωτηρίας μου σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου. Ελπίζω να μπορώ να συνεχίσω να κάνω ταινίες και ίσως να είμαι ικανός να ενθαρρύνω και τη χώρα μου να ελπίζει σε μια αλλαγή.
Το «Αντίο» του 39χρονου Μοχάμαντ Ρασούλοφ είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του. Προηγήθηκαν τα «Τhe Twilight» του 2002, το «Ιron Island» το 2005 και το «Τhe White Meadows» το 2009.
Διαβάστε περισσότερα:
