Η Ταινία
Η Εύα (11) με την μητέρα της Αλεξάνδρα (35) ζουν μία ιδιότυπη νομαδική ζωή, ταξιδεύοντας από μέρος σε μέρος χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Τη μέρα εξασφαλίζουν κάποια χρήματα με μικροκλοπές χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους και συνεργαζόμενες σε μία δικιά τους μικροσυμμορία. Τη νύχτα κοιμούνται μακάρια στο αμάξι της Αλεξάνδρας. Σε έναν από τους ενδιάμεσους σταθμούς τους η Εύα θα κάνει καινούριες φίλες, από τις οποίες θα μάθει για την περίοδο και για ένα πρωτάκουστο έθιμο που θέλει τα κορίτσια στη πρώτη τους εμμηνόρροια να δέχονται ένα χαστούκι από τη μητέρα τους. Η Εύα πρώτη φορά αρχίζει να βλέπει τη μάνα της σαν ενδεχόμενη απειλή, ενώ μία αναφορά στον πατέρα της θα οδηγήσει τις δυο τους σε σύγκρουση. Oταν σε μία από τις μικροεπιχειρήσεις τους η Αλεξάνδρα και η Εύα γίνονται αντιληπτές από δύο υπαλλήλους του super market, τα όρια της μικρής τους ουτοπίας θα δοκιμαστούν από τον έξω κόσμο και τις ανάγκες που φέρνει η ζωή.
Ο Σκηνοθέτης
Ο Δημήτρης Τσαλαπάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Η πρώτη του ταινία «Νάρκη» χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα «Μικροφίλμ 2017» της ΕΡΤ και έκανε πρεμιέρα στο 41ο φεστιβάλ Δράμας, όπου απέσπασε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη «Ντίνος Κατσουρίδης» καθώς και το βραβείο Eνωσης Ελλήνων Κινηματογραφιστών για καλύτερη φωτογραφία από νέο Ελληνα κινηματογραφιστή. Η ταινία επιλέχθηκε επίσης από το 24ο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, το 12ο Thess International Short Film Festival της Θεσσαλονίκης, καθώς και από διεθνή φεστιβάλ του εξωτερικού. Εχει βραβευτεί από την ARTWORKS (2022) και είναι Fellow του Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Μόλις ολοκλήρωσε την τρίτη του μικρού μήκους ταινία «Μικρές Ζωές» που κάνει εθνική πρεμιέρα στο 48Ο Φεστιβαλ Μικρού Μήκους Δράμας. Παράλληλα βρίσκεται στο στάδιο του development της πρώτης του μεγάλου μήκους με τίτλο «Boyos», το σενάριο της οποίας χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου στο «Πρόγραμμα συγγραφής treatment – Α’Στάδιο», τον Μάρτιο του 2021.
Εξι ερωτήσεις για το «Μικρές Ζωές»:
Πώς επιλέξατε το θέμα της ταινίας σας, ποια ήταν η αρχική ιδέα, ποια η ανάγκη να αφηγηθείτε αυτή την ιστορία;
Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου στην ενήλικη του φάση, η οικονομική κρίση υπήρχε πάντα. Θυμάμαι κάποια χρόνια πριν να βρίσκομαι στο σούπερ μάρκετ και να έρχομαι πρόσωπο με πρόσωπο με μία νέα τότε αύξηση της τιμής του καφέ. Μία ενδόμυχη επιθυμία ήταν να βουτήξω τη συσκευασία και να φύγω χωρίς να πληρώσω. Κουράγιο για κάτι τέτοιο δε βρήκα, οπότε ξέσπασα στη φαντασία μου. Δίπλα μου περνούσαν μία νεαρή μητέρα με την κόρη της γύρω στα 10, που έκαναν τα ψώνια τους και άθελα τους έγιναν οι ηρωίδες μου στο φαντασιακό μου ξέσπασμα. Αρχισα να σκέφτομαι όλες τις πρακτικές αρετές που θα είχε μία συνεργασία μεταξύ των δυο τους, αν η πρόθεση τους ήταν να κλέψουν το σούπερ μάρκετ. Κάπως έτσι γεννήθηκαν η Εύα και η Αλεξάνδρα στο μυαλό μου. Το σενάριο ξεκίνησε ως μία ιστορία κοινωνικού ρεαλισμού. Με τα χρόνια που απαιτούνταν για την εξασφάλιση του απαραίτητου οικονομικού κεφαλαίου το σενάριο και οι προθέσεις μου τροποποιήθηκαν, ενώ προστέθηκε σαν συν-σεναριογράφος ο αδελφός μου, ποιητής και συγγραφέας, Θωμάς Τσαλαπάτης. Θέλαμε πλέον να φύγουμε από την καταγγελτικότητα μίας νατουραλιστικής προσέγγισης και να μιλήσουμε για τα θετικά μία σχέσης που κινείται εκτός και πέρα από τα όρια του νόμου. Το παιχνίδι της συνωμοτικότητας, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα σε αυτό. Παράλληλα, και ιδωμένο πλέον από την σκοπιά της εντεκάχρονης Εύας, το σενάριο εξελίχτηκε σε μία ιστορία ενηλικίωσης με στοιχεία ποιητικού ρεαλισμού.
Τι σας δυσκόλεψε στην πραγματοποίηση της ταινίας, τι σας έφερε μεγάλη χαρά, ή τι σας εξέπληξε - θετικά ή αρνητικά;
Εχοντας ως πρωταγωνίστρια ένα ανήλικο κορίτσι, ήξερα από την αρχή πως οι βασικές προκλήσεις της ταινίας θα περιστρέφονταν γύρω από αυτό. Αν θα βρεθεί, αν θα θέλει τελικά να συμμετάσχει και αν θα μπορεί να το υποστηρίξει στον διαθέσιμο χρόνο, αν θα είμαι σκηνοθετικά και παιδαγωγικά επαρκής ως προς την εμψύχωσή της. Μετά από αρκετά -είναι η αλήθεια- δοκιμαστικά με δεκάδες κορίτσια έτυχε να δω την Εβελυν σε ένα χιουμοριστικό video στο youtube. Το dead-pan παίξιμο της σε μία δοσμένη με κωμική υπερβολή συνθήκη με κέρδισε αμέσως! Και κυρίως η ικανότητα της να κρύβει ή να υπονοεί συναισθήματα παρά να φανερώνει ή να υπερ-παίζει, χαρακτηριστικά που πίστευα πως ταίριαζαν στην ταινία. Είναι κλισέ το ξέρω, αλλά δεν μπορώ να μη αναφερθώ στον επαγγελματισμό που έδειξε αλλά και στην εμπιστοσύνη της στο πρόσωπό μου, καθώς πρόβα με την πρόβα εξελισσόταν συνεχώς. Σε αυτό βοήθησε φυσικά σημαντικά η παρουσία, η εμπειρία και η διάθεση της έτερης πρωταγωνίστριας και σπουδαίας ηθοποιού Δήμητρας Βλαγκοπούλου. Ημουν εξαιρετικά τυχερός που την είχα στο πλευρό μου, γιατί μεταξύ άλλων η χημεία που απέκτησε με την Εβελυν, η καθοδήγηση και η μεταξύ τους συνεργασία έκαναν πολύ ευκολότερη και τη δική μου δουλειά. Γενικότερα ήμουν τυχερός με όλες τις συνεργασίες που είχα καθ’όλη τη διάρκεια της περάτωσης της ταινίας, ειδικότερα στο γύρισμα που σχεδόν δεν το πίστευα πως υπάρχει η δυνατότητα να περνάς καλά σε αυτό. Η συνεργασία μαζί τους ήταν μία ασύγκριτη εμπειρία που ανυπομονώ να επαναλάβω στο μέλλον!
Η ελληνική κινηματογραφική κοινότητα βρίσκεται σε αναβρασμό την τελευταία περίοδο. Πόσο αφορά αυτό τους/τις σκηνοθέτες της δικής σας γενιάς και ποια βήματα θα θεωρούσατε ως βελτίωση;
Δε θα πω κάτι καινούριο. Η χρηματοδότηση των ταινιών στην Ελλάδα παραμένει η μικρότερη στην Ευρώπη αναλογικά με το ΑΕΠ της. Η υποχρηματοδότηση του ελληνικού κινηματογράφου από χρόνιο πρόβλημα έχει γίνει σημαία για την παρούσα ηγεσία του υπουργείου πολιτισμού, που επιμένει στη λογική της επένδυσης στα πιο «επικερδή» πεδία, όπως ο και η φτηνή τουριστική εκμετάλλευσή του αρχαίου πολιτισμού. Παρεμπιπτόντως η ηγεσία αυτή είναι και η μεγαλύτερη σε διάρκεια ζωής από οποιοδήποτε άλλο υπουργείο, κάτι που φαντάζομαι πως το εισπράττει ως επιβράβευση. Η αντίληψη πως ο πολιτισμός πρέπει να έχει τον χαρακτήρα κερδοφόρας βιομηχανίας είναι παλιά και είναι βαθιά πολιτική. Ως προς τις προτάσεις βελτίωσης, προσωπικά συντάσσομαι πλήρως με τα αιτήματα της πρωτοβουλίας «Ορατότης Μηδέν».
Είναι οι πλατφόρμες και το streaming μια ευκαιρία για τη διανομή και προβολή της μικρού μήκους ταινίας; Ποιες άλλες λύσεις θα βλέπατε προκειμένου η μικρού μήκους ταινία να φτάσει σε περισσότερο κόσμο;
Οι ταινίες ανήκουν και ανήκαν πάντα στις αίθουσες. Η ιδέα της μικρού μήκους που προηγείται μίας μεγάλου μήκους κατά την προβολή στην αίθουσα είναι αρκετά παλιά και δεν έχω πειστεί πως έχει δοκιμαστεί αρκετά. Αντιλαμβάνομαι ότι μέσω του streaming οι μικρού μήκους ταινίες μπορούν να γίνουν προσβάσιμες σε ένα ευρύτερο κοινό. Για να συνεχίζουν όμως να αποτελούν ένα προνομιακό πεδίο για την καλλιτεχνική ελευθερία και τον πειραματισμό, απαράβατος όρος θα πρέπει να είναι η προστασία της καλλιτεχνικής τους ακεραιότητας, ώστε να μη χρειαστεί να προσαρμοστούν σταδιακά στις διαφορετικές απαιτήσεις που ενδεχομένως να φέρει η κάθε πλατφόρμα και οι οποίες διαμορφώνονται με όρους τηλεοπτικού marketing.
Τι σημαίνει το Φεστιβάλ Δράμας για εσάς, αλλά και για το σημερινό κινηματογραφικό τοπίο; Τι προσδοκίες έχετε από τη νέα καλλιτεχνική διεύθυνση;
Το φεστιβάλ διαμόρφωνε πάντα ένα κοινό μικρού μήκους στην Ελλάδα, με τα προγράμματα του και τη διανομή των ταινιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Για τα ίδια τα άτομα που κάνουμε ταινίες παραμένει ένας χώρος και χρόνος (επανα-)διαμόρφωσης της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας, εμπειρία πολύ ενδυναμωτική, ειδικά σε εξαιρετικά δύσκολους καιρούς για τους/τις δημιουργούς. Προσωπικά είναι η δεύτερη μου συμμετοχή από το μακρινό 2018, αλλά η πρώτη μου ως φυσική παρουσία, οπότε για μένα αποτελεί μεγάλο απωθημένο. Από τότε το φεστιβάλ έχει εξελιχθεί εντυπωσιακά σε καλλιτεχνικό επίπεδο, οπότε αφορμής δοθείσας να ευχηθώ καλή επιτυχία και στη νέα καλλιτεχνική διεύθυνση και στον πολύ δύσκολο ρόλο της, η σημασία του οποίου αναβαθμίζεται όσο η εποχή για το ελληνικό σινεμά γίνεται όλο και πιο δυσοίωνη.
Τι κάνει μία ταινία μικρού μήκους.... μεγάλη;
Παραφράζω την ερώτηση, για να βγάλει πιο πολύ νόημα η απάντηση μου: τι κάνει μία ταινία καλή, ανεξάρτητα αν ανήκει στη μικρή, στη μεσαία ή στη μεγάλη φόρμα; Νομίζω κανένα άτομο από αυτά που συμμετέχουμε στο φεστιβάλ δεν έχουμε μία ολοκληρωμένη γραπτή/προφορική απάντηση που να υπερβαίνει σε περιεχόμενο την πρόταση που φέρει η ταινία μας καθαυτή. Κοινώς στην ερώτηση αυτή κάθε ταινία του φεστιβάλ είναι μία απάντηση, λιγότερο ή περισσότερο σωστή ή λανθασμένη.
Δείτε εδώ το τρέιλερ του «Μικρές Ζωές»:
Συντελεστές
Παίζουν: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Εβελυν Λύτρα, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, Αποστόλης Κολοκυθάς, Διονυσία Μητσιά, Μαρία Μητσιά | Παραγωγός: Αντιγόνη Ρώτα, Αλέξης Αναστασιάδης, Κωνσταντίνος Κουκούλη | Executive Producer: Μαρία Μαυροειδή, Κωνσταντίνος Χαρατζόγλου, Γιώργος Μοσχοβίτης | Associate Producer: Ελένη Φιλαΐτη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Βαλσαμής | Μοντάζ: Λίβια Νερουτσοπούλου | Μουσική: Κάρολος Μπεράχας, Nick Athens, Ηλίας Καμπάνης | Σκηνικά: Rectifier | Κουστούμια: Γεωργία Μπούρα, Κυράννα Γκιόκα | Σχεδιασμός Ηχου/Μιξάζ: Περσεφόνη Μήλιου | Color Grading: Δημήτρης Μανουσιάκης | Ηχοληψία: Κώστας Κουτελιδάκης | Σχεδιασμός Μακιγιάζ και Κομμώσεων: Ιωάννα Λυγίζου | Casting: Athens Casting | Α’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ζαμπέλα Χαβιάρα | Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιωάννα Διγενάκη | Σκρίπτ: Άννα Πατρικίου | Α’ Βοηθός Κάμερας: Γιάννης Ροζέας | Β’ Βοηθός Κάμερας: Σοφία Πριόβολου | Γ’ Βοηθός Κάμερας: Στέργιος Αναστασιάδης | DIT/Additional Editing: Λεωνίδας Παπαφωτίου | Grip: Κωνσταντίνος Χαρατζόγλου | Gaffer: Στάθης Τσιάπας | Boom Operator/Lav Mics Specialist: Νίκος Δράκος | Best Boy: Στέλιος Λεπιδάκης | Διεύθυνση Παραγωγής: Δημήτρης Σταυρόπουλος | Βοηθός Διεύθυνσης Παραγωγής: Στρατής Αναστασίου | Unit Manager: Μιχάλης Χούσος | Βοηθοί Παραγωγής: Γιάννης Καΐτσας, Κώστας Φουρίκος | Location Scouter: Γιάννης Μπαζελί | Assistant Location Manager: Μαρή Κακαρατζή | Βοηθοί Σκηνογράφου: Διώνη Αριδά, Γιάννης Χατζησταυρής | Βοηθός Μακιγιάζ: Βασιλική Κήτα | Φροντιστής: Αντώνης Αθανασόπουλος | Γραφιστικά: Μάνος Αθανασιάδης | Foley Artist/Editor: Νίκος Λιαναδρόπουλος | Data I/O Operations: Βίκυ Καμπουρίδου | Σενάριο: Θωμάς Τσαλαπάτης, Δημήτρης Τσαλαπάτης | Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τσαλαπάτης | Παραγωγή: Squared Square, Frenel, Plankton, ΕΡΤ, ΕΚΚΟΜΕΔ
Φεστιβάλ Δράμας 2025 | Γνωρίστε εδώ όλους τους δημιουργούς και τις ταινίες του Εθνικού Διαγωνιστικού Προγράμματος αλλά και τις ελληνικές ταινίες στα διεθνή προγράμματα του Φεστιβάλ.