«Ψηφίστε Ασπασία!», αντηχούν θαρρείς τα κρασοβάρελα πίσω μας, θυμίζοντάς μας τις σκηνές από την κωμωδία «Η Κυρία Δήμαρχος» -vμε Αυλωνίτη και Βασιλειάδου - που είχαν γυριστεί ακριβώς εδώ, στην υπόγεια ταβέρνα του Λουκιδέλη στη Νέα Φιλαδέλφεια. Ο Νίκος Λουκιδέλης, συνιδιοκτήτης τρίτης γενιάς του θρυλικού κουτουκιού, που ξεκίνησε δίπλα ακριβώς ως μπακαλοταβέρνα το 1933 από τον Μικρασιάτη παππού του πριν μετατραπεί σε υπόγεια ταβέρνα το 1959, μας συνοψίζει την ιστορία του, που συμπίπτει λίγο έως πολύ και με εκείνη της ΑΕΚ.
Αμερικάνος, Ζούπας, Νεστορίδης, Παπαϊωάννου, Βασιλειάδης. Oπως από την ποδοσφαιρική, έτσι κι από την μπασκετική της ομάδα, όλοι οι παίκτες πέρασαν από τις καρέκλες του στεκιού, που μάλιστα φέρουν τα ονόματά τους. Τώρα, φερώνυμες καρέκλες αποκτούν δικαιωματικά και ο Τάσος Μπουλμέτης, ο Γιώργος Μητσικώστας και ο Γιάννης Βούρος, μας λέει ο κ. Λουκιδέλης. Ο λόγος, το «1968», η νέα ταινία του σκηνοθέτη της «Πολίτικης Κουζίνας» και του «Νοτιά», για την οποία μαζευτήκαμε εδώ δημοσιογράφοι και του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ και του αθλητικού, για ένα ανεπίσημο γεύμα γνωριμίας με το φιλμ και τους συντελεστές του.
Δείτε ακόμη: «1968»: Η κάμερα του Flix στα γυρίσματα τής νέας ταινίας του Τάσου Μπουλμέτη
«Είχα μόλις τελειώσει το “Νοτιά” όταν δέχτηκα ένα τηλεφώνημα», θυμάται ο Τάσος Μπουλμέτης για την καταγωγή της υβριδικής ταινίας του, που παντρεύει το ντοκουμέντο με τη μυθοπλασία για να ξετυλίξει την ιστορική νίκη της ΑΕΚ επί της Σλάβια Πράγας για το Κύπελλο Ευρώπης στο Καλλιμάρμαρο τον Απρίλιο του 1968. «Ο πιτσιρικάς που έπαιζε στην ταινία, ο Φοίβος, ήταν φανατικός ΑΕΚτζής. Σε μια συνέντευξή είπε πως μ’ αγαπά ιδιαίτερα γιατί έχω κάνει την “Πολίτικη κουζίνα” και είμαι και ΑΕΚτζής. Και μετά τη δημοσίευσή της μου ζήτησαν συνέντευξη σε μια αθλητική εφημερίδα. Τη διάβασαν στην ΑΕΚ και με πήραν τηλέφωνο να συναντηθώ με το Μάκη Αγγελόπουλο, τον ιδιοκτήτη και Πρόεδρο της ΚΑΕ AEK. Μου κατέθεσε το όραμά του, ότι σε δυο χρόνια έχουμε 2018, θα έχουν περάσει 50 χρόνια από τότε, και θα ήθελε να κάνει μια ταινία γι’ αυτή την επέτειο».
Μολονότι δεν ήθελε να ξανακάνει άμεσα άλλο ένα βιωματικό φιλμ, ο Τάσος Μπουλμέτης ομολογεί πως γοητεύτηκε από την πρόταση που είχε στενή σχέση με τα βιώματά του. Αλλωστε, ως Κωνσταντινουπολίτης και ΑΕΚτζής, κουβαλούσε τρόπον τινά το τραύμα της ομάδας του και είχε ταύτιση με τους μύθους της εποχής. Είχε επίσης ζήσει τον αγώνα, τον είχε ακούσει με τον πατέρα του στο ραδιόφωνο, το οποίο υπάρχει και ως prop στην ταινία. Ωστόσο, ενώ επιθυμία του κ. Αγγελόπουλου ήταν να γίνει μια ταινία μυθοπλασίας, ομολογεί πως δεν είχε τα κότσια εκείνη την εποχή να κάνει κάτι τέτοιο. «Εντωμεταξύ, πάντα ήθελα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ, αλλά στο υποείδος του docufiction». Το οποίο διαφέρει από το docudrama, προσθέτει, καθώς ενώ το τελευταίο είναι ένα ντοκιμαντέρ με δραματοποιημένα κάποια κομμάτια του υπό μελέτη γεγονότος, το docufiction συνιστά έναν συνδυασμό του ντοκουμέντου με πρόσθετα στοιχεία μυθοπλασίας.
Κι έτσι ξεκίνησε η οδύσσεια του «1968».
Αρχικά με μια καταγραφή μνημών για λόγους ιστορικούς και αρχειακούς, όπως ήθελε από καιρό ο σκηνοθέτης, μιας και πρόκειται, όπως λέει, για την «μοναδική ίσως ομάδα που έχει ιστορία λέσχης και πολιτισμού, που κουβαλά ένα βαρύ παρελθόν γεμάτο ήττες, όχι μόνο αθλητικές αλλά και κοινωνικές - προσφυγιά, αποχωρισμούς, απώλειες». Με συνεντεύξεις, δηλαδή, απ’ όλους τους επιζώντες της εποχής, όχι μόνο παίκτες και παλαίμαχους που έζησαν τη σημαδιακή βραδιά (ανάμεσά τους και τον βετεράνο αθλητικογράφο και ραδιοσχολιαστή Βασίλη Γεωργίου), ούτε απλά από ανθρώπους που βίωσαν την πορεία της ομάδας μπάσκετ, αλλά και τους «κιμπάρηδες» Τσέχους αντιπάλους, με πρώτο τον ζωντανό θρύλο Γίρι Ζίντεκ. Αποτέλεσμα αυτού του πρώτου σταδίου ετοιμασιών και γυρισμάτων, ένα ογκώδες υλικό 23 περίπου ωρών με λεπτομερείς μαρτυρίες και απίθανες ιστορίες, πολλές από τις οποίες έμειναν φυσικά έξω από το τελικό φιλμ, αλλά θα εκδοθούν αργότερα σε ένα πλήρες dvd, όπως υπόσχεται ο κ. Μπουλμέτης.
Και, στη συνέχεια, με τη συγγραφή του σεναρίου-μωσαϊκού ιστοριών, άλλες επινοημένες κι άλλες με βάση ταξιδεμένα από στόμα σε στόμα πραγματικά περιστατικά, όπως αυτή με το «αξύριστο» πονηρό γκαρσόνι (Ορφέας Αυγουστίδης) που υπόσχεται γάμο στην αγαπημένη του (Βασιλική Τρουφάκου) σε περίπτωση νίκης της ΑΕΚ. Μια συγγραφή που διήρκησε τρεις μήνες μόλις, ομολογεί ο σκηνοθέτης, έναντι των προηγούμενων σεναρίων του που έκανε να τελειοποιήσει κάποια χρόνια.
«Στα πρώτα μου σκιρτήματα ερωτεύτηκα μια κοπέλα που της άρεσε το μπάσκετ και γράφτηκα στο Μαρούσι για να παίξω. Στον δεύτερο αγώνα που έπαιξα σηκώθηκε σύσσωμη η κερκίδα κι άρχισε να ουρλιάζει: “Με τον Μπουλμέτη αρχηγό και όλοι ενωμένοι, βάλτε μια πέτρα στο λαιμό και μπουμ στη Βουλιαγμένη!”. Ήταν η μέρα που αποφάσισα να γίνω σκηνοθέτης». - Τάσος Μπουλμέτης
Εκείνο όμως που τονίζει εντελώς ιδιαίτερα ο Τάσος Μπουλμέτης είναι ότι δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να κάνει μια ταινία οπαδική. «Νομίζω πως το φιλμ αφορά ευρύτερα την ιστορία του ελληνικού αθλητισμού και της ίδιας της Ελλάδας», μας λέει, προσθέτοντας πως μαζί με το αθλητικό γεγονός προσπάθησε να αναδείξει και την εποχή –«της ενότητας». «Ο κόσμος είχε την αίσθηση πως συμμετέχει σε μια παλλαϊκή παρουσία», συνεχίζει, μιλώντας για εκείνη την πρωτοφανή μάζωξη 80.000 ανθρώπων -60.000 μέσα στο γήπεδο και 20.000 απ’ έξω- υπό τη σκιά της Χούντας που απαγόρευε τις μαζικές συγκεντρώσεις.
Ο Γιάννης Βούρος, που κρατά στο φιλμ το πιο αστείο και συνάμα ενδεικτικό «σκέτς» μαζί με τους Αντώνη Αντωνίου και Χρίστο Δήμα, προσυπογράφει την πρόθεση του σκηνοθέτη να αποφύγει τον όποιο οπαδισμό. Κι αυτό, παρότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στα χωράφια και τους χωματόδρομους της Νέας Φιλαδέλφειας και «μάτωσε» στα γήπεδα της ΑΕΚ. Και, παρεμπιπτόντως, πέρασε και από τις τρεις γενιές των Λουκιδέληδων σε τούτη την ταβέρνα, όπως μας λέει.
Διαβάστε ακόμη: «1968»: Ο Τάσος Μπουλμέτης επιστρέφει σε μια αληθινά αξέχαστη νύχτα
Ο επίσης ΑΕΚτζής Γιώργος Μητσικώστας, αφού μπαίνει στην κουβέντα… προσομοιώνοντας μετάδοση του Βασίλη Γεωργίου, λέει για την εμπειρία –την πρώτη του στη μεγάλη οθόνη που «ίσως κάπου βγάλει μελλοντικά»- πως ήταν «κάτι σαν το πείραμα της… Νέας Φιλαδέλφειας». Με τον «φιλμόσοφο Τάσο», όπως τον αποκαλεί, ένιωσε σαν να μετέχει σε μια ιεροτελεστία, στη δημιουργία μιας χωροχρονικής δίνης που σε μεταφέρει απ’ ευθείας στο τότε. Αυτό άλλωστε έκανε κι ο ίδιος για να αποδώσει τον ρόλο του ιδιοκτήτη ενός πρακτορείου Προ-πο: έφερε στον νου του ανθρώπους της γειτονιάς που έβλεπε ως πιτσιρικάς (το πατρικό του είναι στα 50 μέτρα απ’ του «Μίστερ Λουκιδέλη») και προσπάθησε να αναπαράγει ο, τι ένιωθε όσο τους παρατηρούσε.
Στο κεντρικό τραπέζι κάθονται ακόμα οι Ορφέας Αυγουστίδης, Βασιλική Τρουφάκου και Ιεροκλής Μιχαηλίδης, ήρωες της ίδιας φιξιόν ιστορίας, του υποσχεμένου γάμου, με τον τελευταίο ως μαγκιώρο μαέστρο μπουζουξή σε εστιατόριο της εποχής όπου συχνάζουν παίκτες της ΑΕΚ. Μια σύνθεση ρόλου που του ήρθε μάλλον φυσικά, ομολογεί, μιας και περιέχει στοιχεία πολύ οικεία του, ενώ περιστοιχίζεται κι από δικούς του μουσικούς συνεργάτες. Δηλώνει ευτυχής για τη δεύτερη αυτή κατάδυσή του, μετά την «Πολίτικη Κουζίνα», στο ξεχωριστό κινηματογραφικό σύμπαν του Τάσου Μπουλμέτη, όπου ερμηνεύει μάλιστα ένα πρωτότυπο λαϊκό τραγούδι («Η Βαλίτσα») άλλης μιας μόνιμης συνεργάτη του σκηνοθέτη, της Ευανθίας Ρεμπούτσικα.
Εν αναμονή, λοιπόν, του πρώτου μπασκετικού docufiction στην ιστορία του ελληνικού σινεμά , υπογεγραμμένου από έναν κινηματογραφιστή που ομολογεί πως έχει τη… χειρότερη πρακτικά σχέση και με τις μπάλες και με τα καλάθια. «Στα πρώτα μου σκιρτήματα ερωτεύτηκα μια κοπέλα που της άρεσε το μπάσκετ και γράφτηκα στο Μαρούσι για να παίξω. Στον δεύτερο αγώνα που έπαιξα σηκώθηκε σύσσωμη η κερκίδα κι άρχισε να ουρλιάζει: “Με τον Μπουλμέτη αρχηγό και όλοι ενωμένοι, βάλτε μια πέτρα στο λαιμό και μπουμ στη Βουλιαγμένη!”. Ήταν η μέρα που αποφάσισα να γίνω σκηνοθέτης».
