Πριν λίγες Δευτέρες η τηλε-σχολιαστική πτέρυγα του ίντερνετ πήρε φωτιά. Καθόλη τη διάρκεια της μέρας αντιδράσεις άρχισαν να μαζεύονται με τρόπο που θυμίζει τα πιο επιθετικά επεισόδια των χιπ σειρών της καλωδιακής σαν το «Breaking Bad» και το «Game of Thrones». Θαυμασμός, θαυμαστικά, ερωτηματικά, υπερβολικές αντιδράσεις άφωνων θεατών. «Είναι μια αφηγηματική πυρηνική βόμβα», έγραφε το Buzzfeed. «Δεν είναι το δικηγορικό show της μητέρας σας», συμπλήρωνε το Vulture. «Είναι η καλύτερη σειρά στην τηλεόραση εκτός καλωδιακής», διακήρυττε το ΤΙΜΕ.
Α, ναι, η σειρά για την οποία μιλάμε δεν είναι καλωδιακής τηλεόρασης. Δεν ακολουθεί το κουλ μοντέλο των 13 επεισοδίων σε 3 μήνες, παρά ανήκει σε μια ξεπερασμένη εποχή, τότε που οι σειρές ακόμα ξεκινούσαν Σεπτέμβρη και τελείωναν Μάιο και διαρκούσαν 22 επεισόδια τη σεζόν.
Το «Good Wife», στο οποίο αναφερόμαστε τόση ώρα, δεν είναι απλώς η καλύτερη σειρά στην τηλεόραση ‘εκτός καλωδιακής’ όπως γράφει το ΤΙΜΕ, αλλά μπορεί και να είναι η καλύτερη σειρά στην τηλεόραση, τελεία. Καταφέρνει και παίζει με τους κανόνες των δραματικών σειρών της καλωδιακής τηλεόρασης, αλλά στο πλαίσιο της καλύτερης εφαρμογής της procedural φόρμας που έχουμε δει από τότε που κάποιοι κύριοι Γουήντον και Κάρτερ έφερναν την επανάσταση στην τηλεόραση τη δεκαετία του ‘90.
Και δεν είναι η μόνη.
Κάτι γίνεται στο CBS τα τελευταία χρόνια, μια σιωπηλή επανάσταση μέσω επιστροφής στις βάσεις του serialized storytelling που τείνει να εξαλειφθεί. Ξεκίνησε με το «Good Wife» αλλά πλέον τιμούν εξίσου και τα «Person of Interest» και «Elementary». Μην απορήσεις αν σου φαίνεται παράξενο όλο αυτό ως δήλωση- κι εγώ στην αρχή απέρριψα τα δύο τελευταία ως ανούσια riffs πάνω σε κουρασμένα μοτίβα. Κάτι που είναι εύκολο να κάνει κάποιος και με το «Good Wife» υποθέτω, μέχρι όντως να δει μερικά επεισόδια.
Θέλετε να αποτολμήσουμε μια χαλαρή περιγραφή αυτών των 3 σειρών για να δούμε πόσο βαρετές και μια-από-τα-ίδια μπορούν να ακούγονται;
«The Good Wife»: Procedural με δικηγόρους, κάθε βδομάδα έχουν και μια άλλη υπόθεση που τελειώνει μέχρι να τελειώσει το επεισόδιο, και μερικοί από αυτούς τα φτιάχνουν και μεταξύ τους.
«Person of Interest»: Procedural χλιαρής επιστημονικής φαντασίας, όπου κάθε βδομάδα ένα μαγικό μηχάνημα δείχνει προς μια βολικά ασαφή περίπτωση μελλοντικού εγκλήματος, κι ο πρωταγωνιστής ψάχνει να μάθει τι πρόκειται να γίνει ώστε να το σταματήσει.
«Elementary»: Procedural αστυνομικό, κάθε βδομάδα ο μοναχικός, περίεργος ντετέκτιβ λύνει κι ένα άλλο παράξενο έγκλημα με εντελώς παράξενους τρόπους. Α, και είναι αντιγραφή του «Sherlock».
Μη νιώθετε άσχημα. Κι εγώ αυτά έλεγα.
Βοηθάει και το μπραντ του CBS σε αυτή την κατηγοριοποίηση. Το δίκτυο που ανέκαθεν όλοι συνδέαμε με το γερασμένο κοινό των ανθρώπων που βαριούνται να πωρωθούν με κάτι, γεμάτο με σειρές που υπάρχουν απλά για να έχουν κάτι να βλέπουν οι 50άρηδες οικογενειάρχες όταν γυρνάνε από το γραφείο και τρώνε τη σαλάτα τους πριν πέσουν για ύπνο. Καμία προσωπική επίθεση σε σειρές σαν το «NCIS» ή το «CSI» (ειδικά του δεύτερου έχω υπάρξει κι εγώ θερμός φαν για πολλά χρόνια) αλλά η τηλεοπτική ιστορία δεν γράφεται εν έτει 2013 από σειρές όπου οι καλοί πράκτορες μπουζουριάζουν έναν κακό ανά επεισόδιο και στο τέλος πάνε σπίτια τους. (Κι ο 50άρης οικογενειάρχης πάει για ύπνο.)
Το CBS για χρόνια γέμιζε το πρόγραμμά του με παραλλαγές αυτού του μοτίβου. Η πρόεδρος Νίνα Τάσλερ, μια πανέξυπνη και επιτυχημένη executive, παρέδιδε χρόνο με το χρόνο εισηγήσεις στους δημοσιογράφους με παραλλαγές του «αυτά θέλει ο κόσμος». Κι όντως, αυτά ήθελε. Δεν παίζεις με την επιτυχία. Όταν στα μέσα των ‘00s το τηλεοπτικό τοπίο άρχισε να αλλάζει προς το σημερινό μοντέλο, το CBS αποτόλμησε κάποια λιγοστά ρίσκα, αλλά έφαγε τα μούτρα του.
Μάζεψε αστεράτο καστ για το crime drama «Smith» που πήγε άκλαυτο. Έβαλε τον Τζίμι Σμιτς να παίξει μια περσόνα τύπου Godfather στο πιο απλωτής αφήγησης «Cane» όμως κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Έφερε το μιούζικαλ «Viva Laughlin» του Χιου Τζάκμαν αλλά το πήρε πίσω πριν μας πει και δυο τραγούδια. Αποτόλμησε μετα-«Lost» πειράματα όπως το δυστοπικό «Jericho» ή το απίστευτα βαρετό «Threshold». Όλα απέτυχαν.
Όπως φαίνεται, το CBS είναι ένα δίκτυο με τόσο ισχυρά παραδοσιακές δομές (αφήγησης, ανάπτυξης σειρών, θεατών) που δεν έχει καν νόημα να παίξει το παιχνίδι του watercooler. Το ίδιο το cool είναι η αντίθεση του CBS, και η παράδοση το γήπεδό του. Όταν το καλοκαίρι η Τάσλερ ρωτήθηκε γιατί το δίκτυο επιμένει στην πατροπαράδοτη σεζόν φθινόπωρο-άνοιξη όταν όλοι κινούνται προς τα μοντέλα της καλωδιακής, εκείνη απάντησε «Δουλεύει καλά για εμάς. Μας αρέσει η βδομάδα που έχει όλες τις πρεμιέρες, μας αρέσει ο ενθουσιασμός και η ενέργεια και η μηχανή προώθησης που οδηγεί στη νέα σεζόν. Ξεκινάμε τις σειρές μας με αυτό τον τρόπο επειδή δουλεύει καλά για εμάς και επειδή το κοινό μας το περιμένει.»
Ορίστε. Το κοινό μας το περιμένει. Το CBS θα είναι για πάντα ο γηρασμένος τιτάνας, καταδικασμένος στο να φέρνει μεγάλα νούμερα αλλά μηδενικές συζητήσεις λοιπόν, ναι;
Όχι.
Γιατί δημιουργοί, έξυπνοι δημιουργοί, βρήκαν έναν άλλο τρόπο, λειτουργώντας προφανώς υπό τις κατευθύνσεις και τη φροντίδα έξυπνων executives σαν την Τάσλερ.
Θέλετε να πάμε να δούμε ξανά τις τρεις προαναφερθείσες σειρές για αυτό που είναι στην πραγματικότητα, κάτω από το μανδύα του ‘τα έχουμε ξαναδεί χίλιες φορές’ procedural;
«The Good Wife»
Αν λέγαμε πως είναι ό,τι κοντινότερο έχει να επιδείξει η σημερινή τηλεόραση στο «The Wire», θα μας πιστεύατε; Όχι; Θα πρέπει. Μέσα από υποθέσεις ξεκλεμμένες από πρωτοσέλιδα εφημερίδων, η σειρά αναπτύσσει δυναμικές ανήκουστα πολυεπίπεδες για σειρά ελεύθερης τηλεόρασης. Κάθε πράξη έχει συνέπειες που μπορεί να κάνει βδομάδες, μήνες, σεζόν ολόκληρες να φανεί. Το σταθερό rotation δικαστών, αντιπάλων δικηγόρων, περιφερειακών χαρακτήρων, έχει ως αποτέλεσμα το χτίσιμο ενός τεράστιου σύμπαντος με αναγνωρίσιμες ακόμα και τις πιο ελάχιστα προβεβλημένες γωνιές του. (Κι έχει και πολύ χιούμορ, να το πούμε κι αυτό.)
Αλλά κυρίως, αντιπαραβάλλοντας σχέσεις εργασιακές, προσωπικές, ερωτικές, πολιτικές -συχνά ανάμεσα στα ίδια πρόσωπα-, η σειρά καταφέρνει να εξερευνά μέσα από την παραμικρή της σκηνή, τα όρια ανάμεσα στο προσωπικό και το δημόσο, ανάμεσα στην ηθική και το συμβιβασμό. Δεν είναι απλά ότι αυτό που βλέπεις είναι πάντοτε συναρπαστικό. Είναι η διαρκής αίσθηση πως οτιδήποτε κι αν βλέπεις ανά πάσα στιγμή, είναι σημαντικό.
«Person of Interest»
Ακολουθώντας το παράδειγμα του κατά δύο χρόνια γηραιότερου «The Good Wife» η σειρά του Τζόναθαν Νόλαν ξεκινά από μια απλή ιδέα-αφορμή για ατελείωτες εβδομαδιαίες ξεπατικωσούρες και εξελίσσεται στο απόλυτο sci-fi δράμα της αγχωτικής εποχής της πληροφορίας. Κάθε μας πράξη είναι απλώς data που ταϊζονται στη μηχανή, και η μηχανή αυτή συνεχίζει να ζητά φαγητό, συνεχίζει να απαιτεί θυσίες, συνεχίζει να υφίσταται- ακόμα κι αν δεν είσαι σίγουρος με ποιο σκοπό.
Παράλληλα, η σειρά δεν μένει στα ρηχά. Εμπλουτίζει το σύμπαν της σε επίπεδο χαρακτήρων (έρχονται σιγά-σιγά, αλλά κάποια στιγμή σταματάς και παρατηρείς πως αυτό που ξεκίνησε ως ένα παλιομοδίτικο two-men show έχει εξελιχθεί σε ένα δράμα πολλών προσώπων) αλλά και μυθολογίας. Πολλές απειλές, πολλά τα κίνητρα, πολλά τα διλήμματα.
«Elementary»
Υπάρχουν τρόποι και τρόποι να γράψεις μια σειρά γύρω από δύο μόνο χαρακτήρες. Οι περισσότεροι, ας πούμε, δε θα μας ενδιέφεραν. Αλλά αυτό που συμβαίνει εδώ ανάμεσα στην Σέρλοκ και την Ουώτσον είναι φανταστικό. Το πώς αλληλεπιδρούν, η μεταξύ του δυναμική, το τι δίνουν ο ένας στον άλλον (αλλά σταδιακά, προσεκτικά, αληθοφανέστατα) κάνει ακόμα και τα πιο αδιάφορα επεισόδια της σειράς άξια παρακολούθησης.
Επιπλέον, υπάρχει κι αυτή η ριζοσπαστική διάθεση από πλευράς σεναριογράφων. Έπρεπε να το έχουμε υποπτευθεί όταν έκαναν τον Ουώτσον γυναίκα ότι δε θα σταματούσαν εκεί. Προσεγγίζουν τη μυθολογία του Σέρλοκ Χολμς όχι μόνο με διάθεση να την εκσυγχρονίσουν, αλλά και να την πειράξουν, να την εξελίξουν. Να την, gasp, βελτιώσουν! Αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι μια διασκευή, είναι αληθινή επαναδιατύπωση, και το πρωταγωνιστικό ντούο κάνει την όλη διαδικασία να αξίζει τον κόπο.
Για να γυρίσουμε πίσω στην αρχή του κειμένου, η αφορμή για όλη αυτή την υπεράσπιση των 3 σειρών του CBS ως κάτι παραπάνω από ‘καλή’ τηλεόραση ήταν το επεισόδιο «Hitting the Fan» του «The Good Wife». Δίχως να μπούμε σε λεπτομέρειες, ας πούμε απλά πως σε αυτό έρχονται σε σύγκρουση οι πάντες και τα πάντα με έναν τρόπο αδιανόητο όχι για αυτή τη σειρά, αλλά και σχεδόν για οποιαδήποτε έχουμε ποτέ δει.
Είναι λες και ό,τι επιθυμία ή φιλοδοξία ή επαγγελματική κόντρα σχηματίστηκε ποτέ, κάθε σπιθαμή ζήλιας ή αντιπάθειας υπήρξε, ό,τι έμεινε ποτέ ανείπωτο ή ό,τι κι αν ειπώθηκε, ό,τι πράξη είδαμε ποτέ σε αυτή τη σειρά, οτιδήποτε συνέβη επί 4 χρόνια, ήρθε και κορυφώθηκε σε ένα οπερατικό 40λεπτο που μόνο μια σειρά που χτίζεται με προσοχή, μεράκι και υπομονή για χρόνια (και δεκάδες επεισόδια) μπορεί ποτέ να χαρίσει τον θεατή.
Μασκαρεμένο ως μετα-φεμινιστικός απόγονος ενός «L.A. Law» το «The Good Wife» έκρυβε μέσα του μια βραδυφλεγή αφηγηματική βόμβα που επιτέλους εξερράγη, υποχρεώνοντας άπαντες να σταματήσουν ό,τι κάνουν και να δώσουν σημασία. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί και προς το τέλος της 2ης σεζόν, σε μια αποκάλυψη που τότε είχαμε μάθει πως οι δημιουργοί Ρόμπερτ και Μισέλ Κινγκ σχεδίαζαν (και γνώριζαν) από την πρώτη στιγμή της σειράς.
Παρόμοιες επιθετικές προσεγγίσεις βλέπουμε και στις άλλες σύγχρονες σειρές του CBS. Φυσικά κάθε μία έχει το δικό της στυλ, όμως και το φινάλε της πρώτης σεζόν του «Elementary» για παράδειγμα, δε γίνεται να το βάλεις στο συρτάρι με τα procedural επεισόδια και να πας παρακάτω. Τόσο αυτά όσο και το «Person of Interest» (για το οποίο βρίσκομαι σε διαδικασία catch-up, χαμένος κάπου στη φανταστική 2η σεζόν) καταφέρνουν να υπακούν στους κανόνες και τα όρια της πατροπαράδοτης τηλεόρασης του κοινού του CBS, απαιτώντας όμως προσοχή, χρόνο και φαιά ουσία.
Δεν είναι κάτι καινούριο, στην ουσία. Είναι το μοντέλο των «X-Files» και της «Buffy» και του «NYPD Blue», μόνο που εκείνες οι σειρές το εφηύραν λίγο πριν έρθει η Χρυσή Εποχή της τηλεόρασης, ενώ ετούτες εδώ το συντηρούν ζωντανό με εφευρετικούς τρόπους λίγο αφότου πέρασε η Χρυσή Εποχή της τηλεόρασης.
Δεν έχουν όλα τα χιπ στοιχεία των επιτυχιών της καλωδιακής, όμως υπηρετούν ένα ετοιμοθάνατο μοντέλο τηλε-αφήγησης έχοντας τη ματιά τους ξεκάθαρα στραμμένη προς αυτές. Καθώς το μέσο κινείται προς κάτι νέο, άγνωστο και πιθανότατα πάρα πολύ ενδιαφέρον, αυτά τα νεο-procedurals ίσως και να είναι ό,τι πιο απρόσμενα δημιουργικό συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην τηλεόραση. Καλωδιακή και μη.
Διαβάστε ακόμη:
