Ο Ύμνος εις την Ελευθερία στον καιρό του εγκλεισμού και της καραντίνας.
Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι
Οι πολιορκημένοι ελεύθεροι
Οι θυσίες μας δεν θα πάνε χαμένες
Η πατρίδα θα σωθεί
Χωρίς να κάνουμε τίποτα
Οι σημαίες θα μείνουν έξω
Εμείς μέσα
Αθήνα, Απρίλης 2020
Ο σκηνοθέτης Χάρης Ραφτογιάννης, της φήμης του υπέροχου ντοκιμαντέρ «Τρου Μπλου», πριν λίγο καιρό διαγωνίστηκε στο Κλερμόν-Φεράν με τη μικρού μήκους ταινία του, «Πρώτος Ερωτας». Σήμερα είναι, όπως όλοι μας, κλεισμένος στο σπίτι του. Λίγο πριν την... έξοδο. Τι βλέπει από το παράθυρο και το μπαλκόνι του και πώς ερμηνεύει αυτόν τον απρόσμενο εγκλεισμό; Δείτε παρακάτω την ταινία που σκηνοθέτησε στην καραντίνα του αλλά, πριν, διαβάστε όσα μας είπε για το σήμερα και το αύριο.
Τι σημαίνει για σένα η «έξοδος»;
Τι να πουμε πραγματικά. Ζούμε σε εξαιρετικά ασταθή και πρωτόγνωρη περίοδο. Ποιος περίμενε οτι μια δεξιά κυβέρνηση θα επιβάλλει έστω προσωρινά μια κάποια μορφή οικονομίας με κομμουνιστικά χαρακτηριστικά, όπως π.χ. με φλατ μισθούς και το κράτος ως τον σχεδόν απόλυτο κυρίαρχο και όχι απλώς ρυθμιστή της οικονομίας. Και να πω την αλήθεια με εξέπληξε η στάση των περισσότερων κυβερνήσεων, οι οποίες δεν επέλεξαν την κυνική στάση να αφήσουν τα πράματα ανεξέλεγκτα και να την πληρώσουν οι ευπαθείς ομάδες, οι οποίες δεν είναι και πολύ αγαπητές στους ισολογισμούς. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να τους το αναγνωρίσουμε αν και πάντα θα υπάρχει ένα κομμάτι επιφυλακτικότητας προς την κάθε κυβέρνηση. Ας βαστάμε μικρό καλάθι. Υπάρχει λοιπόν ο φόβος της εξόδου από το κουκούλι και ανησυχία για το τι θα ακολουθήσει.
Πρώτος Ερωτας
Πριν λίγο καιρό ήσουν στο Κλερμόν Φεράν, με κίνηση, κόσμο, επιτυχίες, πώς πιστεύεις ότι θα σε βρει η άνοιξη, το καλοκαίρι, η ερχόμενη σεζόν;
Φαίνονται κάπως μακρινά όλα αυτά. Πιθανότατα και για τον χώρο του σινεμά, οι ανακατάξεις θα είναι τεράστιες. Για παράδειγμα διόλου απίθανο θα ήταν να καθόμαστε σε ένα συσσίτιο του διαλυμένου Δυτικού κόσμου παρέα με τον απαρηγόρητο Μπραντ Πιτ και να του λέμε ότι ήταν καλός σε εκείνα τα ένδοξα χρόνια του Χόλιγουντ και παράλληλα η τηλεόραση από πάνω μας να παίζει κινέζικες ταινίες με τον αντίστοιχο Κινέζο όμορφο πρωταγωνιστή. Οσο για τον προσωπικό μου μικρόκοσμο συνεχίζω κάπως αυτιστικά να φτιάχνω διάφορα πράματα. Και όσο πάει. Μια παρένθεση που κάναμε έτσι κάπως γρήγορα και προβοκατόρικα σε συνεργασία με τον Χ. Κανή, ήταν και αυτό το βίντεο υπό τον τίτλο «Είς την Ελευθερίαν». Αλλά και ο ελληνικός κινηματογράφος -στην πλειοψηφία του- έχει Σπαρτιάτικο πνεύμα και φαντάζομαι οτι θα εξακολουθήσει να έχει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να διαιωνίζεται αυτή η δεδομένη - και για αυτό χυδαία- αντίληψη ότι οι άνθρωποί του, δεν πρέπει να αμοίβονται ή να υποαμοίβονται για αυτό που κάνουν με τόσο επαγγελματισμό. Είναι οι άνθρωποι που παράγουν πολιτισμό, όνειρα, δηλαδή θεραπεύουν με έναν άλλον τρόπο. Είναι κάτι αντίστοιχο με αυτό που κάνουν οι γιατροί.
Πώς επηρέασε αυτή η περίοδος, πρακτικά ή/και συναισθηματικά, τη δουλειά σου;
Στα θετικά είναι ότι η άτακτη υποχώρηση μέσω της καραντίνας έδωσε χώρο στη φύση και καταλάγιασε τα πάθη. Συνειδητοποιήσαμε συλλογικά ότι δεν είμαστε οι άρχοντες του κόσμου, ότι παραείμαστε ευάλωτοι, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε έτσι εύκολα προγραμματισμούς. Τουλάχιστον για εμάς τους επεμβατικούς και «ορθολογιστές» Δυτικούς είναι ένα τεράστιο πλήγμα. Εκτιμώ που έχει φύγει αυτός ο φρενήρης ρυθμός, οι διενέξεις για την πολιτική, το ποδόσφαιρο, τις καριέρες, την οικονομία. Υποχώρησε όλος αυτός ο θόρυβος. Από την άλλη, φοβάμαι ότι τα πάθη είναι εκεί, παραμονεύουν στο κουκούλι. Και φαντάζομαι ότι αρκετοί άνθρωποι δεινοπαθούν στην καραντίνα για πολλούς και διάφορους λόγους. Οπως και αρκετοί είμαστε που ανησυχούμε για μια επερχόμενη δυστοπία, μια κοινωνική πίεση που θα είναι δύσκολο να απορροφηθεί όταν βγούμε από αυτή την κατάσταση. Οι ανακατάταξεις μάλλον θα είναι τραυματικές, αλλά ας ελπίσουμε ότι τελικά θα μετεξελιχθούν σε κάτι πιο δίκαιο και πιο ήπιο απο αυτό που είχαμε συνηθίσει.
Σινεμά θα πας; Πότε και τι θα χρειαστεί να γίνει ή να εξασφαλιστεί για να πας;
Ασφαλώς και θα πάω όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Αλλά για ποιο σινεμά λέμε; Πλέον όταν λέμε «σινεμά» θα εννοούμε τα Home Cinemas, τις τηλεοπτικές πλατφόρμες ή τις οθόνες των κινητών μας και όχι τις αίθουσες. Ηδη συνέβαινε σε μεγάλο βαθμό αυτό και στην περίοδο της «κανονικότητας». Πόσω μάλλον τώρα. Καμμιά φορά περνάω από τους κινηματογράφους της πόλης και είναι σα να βλέπω τα ίχνη ενός παλιού κόσμου. Σα να είναι μουσεία. Ελπίζω ωστόσο να τα καταφέρουν και να επιβιώσουν και να παραμείνουν λαϊκά μέσα και όχι είδη πολυτελείας. Για αρκετούς από εμάς, είναι τα καταφύγιά μας. Οι δικές μας εκκλησίες χιουμοριστικά θα λέγαμε. Κάτι τελευταίο σχετικά με τον ιό. Πρόσφατα ξαναείδα τη «Σκυλίσια Μέρα» του Λιούμετ. Εχει ενδιαφέρον να την δει κανείς αυτήν την ταινία, αυτήν την περίοδο. Μοιάζει σαν μια παραβολή για αυτό που ζούμε: Ανθρωποι περιτριγυρισμένοι ασφυκτικά από έναν κλοιό, μόνο που αυτός ο κλοιός είναι τελικά μέσα μας. Νομίζω κάπως έτσι είναι και αυτός ο ιός. Τον αφήνουμε «έξω» καθώς κλείνουμε την πόρτα μας που λέει και ο γνωστός παρουσιαστής, αλλά στην ουσία κυκλοφορεί πολύ πιο κοντά με κάποιον τρόπο.
