Σ’ ένα άδειο δωμάτιο, με λευκούς τοίχους, σε μια αίθουσα της Ψυχιατρικής Κλινικής της πόλης του Μεξικού, μια δεκάδα παιδιά, ένα-ένα, κοιτούν την κάμερα και μιλούν. Μιλούν στην ψυχίατρο που βρίσκεται απέναντί τους, έξω από το πλάνο κι απαντούν στις ερωτήσεις της. Γιατί τραυματίζεις τον εαυτό σου; Τι νιώθεις διαπιστώνοντας ότι δεν έχεις κανέναν φίλο; Τι είπε ο πατέρας σου μετά το βιασμό σου; Αν επιστρέψεις σπίτι θα ξανακάνεις απόπειρα αυτοκτονίας; Θα ξαναχτυπήσεις τη μητέρα σου; Είναι μικροί ή έφηβοι, από 7-8 μέχρι 19 χρόνων, αγόρια και κορίτσια, «παιδιά ενός κατώτερου Θεού». Οι οικογένειες ή οι κηδεμόνες τους δεν μπορούν ή δε θέλουν να τα κρατήσουν πια κοντά τους. Είτε γιατί χρειάζονται αγωγή που δεν μπορούν να πληρώνουν, είτε γιατί νιώθουν ότι απειλούνται σωματικά, είτε γιατί δεν μπορούν «να τους βάλουν μυαλό». Είναι ένα κομμάτι της νέας γενιάς του Μεξικού, σίγουρα και της υπόλοιπης υφηλίου, που είναι πληγωμένο και γι’ αυτό ανεπιθύμητο. Ενα μέρος αυτών που θ’αποτελέσουν τη νέα γενιά.
Το ντοκιμαντέρ της Μεξικανής Νούρια Ιμπάνιες είναι μια ταινία για γερά στομάχια. Παρότι δεν έχει παρά σταθερά, ακίνητα πλάνα με την κάμερα στημένη απέναντι στο κάθε παιδί, δεν μπορείς να σταματήσεις να κοιτάς, με καρφωμένα μάτια και ανοιχτό στόμα. Σε μια επικοινωνία της ταινίας με τους ήρωές της εξαιρετικά ευαίσθητη και οριακά παρεισφρητική, η Ιμπάνιες απαντά με σιγουριά: «εκτός απ’ όλες τις απαραίτητες άδειες που πήρα πριν ξεκινήσω το ντοκιμαντέρ, φυσικά ρωτούσα τα παιδιά αν θέλουν να τα κινηματογραφήσω. Ολα ήθελαν να μιλήσουν, ν’ ακουστούν».
Μπορεί κανείς εύκολα να χαρακτηρίσει το «Γυμνό Δωμάτιο» ως ψυχαναγκαστική ματιά σ’ έναν δυστυχισμένο κόσμο του περιθωρίου. Μόνο που δεν είναι. Τα βιώματα, οι πρόσφατες αναμνήσεις και τα προβλήματα των παιδιών που εξομολογούνται, διστακτικά ή ορμητικά, είναι βασανιστικά κοινότυπα: είναι ακραίες καταστάσεις όλο και πιο συνηθισμένες κι ακόμα πιο πραγματικές και σκληρές, επειδή καταγράφονται από τα ίδια τα θύματά τους. Το γεγονός ότι η αφήγηση γίνεται από παιδιά, την κάνει ταυτόχρονα πιο ελαφριά (τα παιδιά έχουν χιούμορ και, παρά την κατάστασή τους, μια ατίθαση ανεμελιά απέναντι στις κακουχίες) και μεγατόνους πιο βαριά, μια αλήθεια ξεπερνά τα γεωγραφικά της όρια και κοιτά, κι αυτή, κατάματα όποιον μπορεί να βοηθήσει.
Το «Γυμνό Δωμάτιο» προβάλλεται ξανά σήμερα, Τετάρτη 19 Μαρτίου, στις 22.30, στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα
