«Το υπέροχο με τις ταινίες του Πολ είναι ότι δεν δείχνουν καθόλου κατασκευασμένες. Μοιάζουν να έχουν γεννηθεί από την ίδια τη ζωή. Πιστεύεις όλα όσα συμβαίνουν. Ολοι πίστευαν ότι οι ταινίες του ήταν ντοκιμαντέρ.»
Το εισαγωγικό κείμενο του Μελ Μπρουκς στο βιβλίο «Paul on Mazursky» που κυκλοφόρησε το 1991 λέει περισσότερα για την καριέρα του Πολ Μαζούρσκι απ' όσα θα μπορούσε κανείς να ανακαλύψει βλέποντας τις πιο διάσημες ταινίες του, το τολμηρό «Bob & Carol & Ted & Alice» (1969), το τρυφερό «Harry & Tonto» (1974), το box-office hit «Down and Out in Beverly Hills» (1986), το υποψήφιο για Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας «An Unmarried Woman» (1978).
Ενήλικες κωμωδίες, φτιαγμένες για να καταδείξουν το ηθικό μπέρδεμα μιας Αμερικής σε συνεχή αλλαγή και ταυτόχρονα σπουδές πάνω σε έναν χαρακτήρα (με εξέχουσες περιπτώσεις την τετράδα του «Bob & Carol & Ted & Alice», τον Χάρι του «Harry & Tonto» και την Ερικα του «An Unmarried Woman»), οι ταινίες του Μαζούρσκι ήταν ταυτόχρονα κομμάτι του νέου αμερικάνικου σινεμά αλλά και μια ιδιοσυγκρασιακή ματιά πάνω στο ίδιο το μέσο. Οχι απόλυτα επιτυχημένες αλλά με πολύ δυνατό το (σχεδόν πάντα αυτοβιογραφικό) αποτύπωμα του δημιουργού τους.
Ελιοτ Γκουλντ, Νάταλι Γουντ, Ρόμπερτ Κουλπ και Ντάιαν Κάνον στο ντεμπούτο του Μαζούρσκι «Bob & Carol & Ted & Alice»
Λιγότερο γνωστός ή αναγνωρισμένος από τους σύγχρονους του (Ρόμπερτ Αλτμαν, Μάρτιν Σκορσέζε, Φράνσις Φορντ Κόπολα), ο Μαζούρσκι δεν ήταν ωστόσο λιγότερο auteur ή λιγότερο ριζοσπαστικός, με το βλέμμα του στραμμένο σε μια σειρά από κοινωνικά θέματα (τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, την απιστία, την τρίτη ηλικία) που έκαναν τα σενάρια του να φτάσουν στις υποψηφιότητες των Οσκαρ. Η πρώτη του υποψηφιότητα για σενάριο ήταν για το «Bob & Carol & Ted & Alice», ενώ ακολούθησαν άλλες τρεις, για το «Harry & Tonto», το «Enemies» και το «An Unmarried Woman». Για το τελευταίο ήταν υποψήφιος και ως παραγωγός στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας.
Ηθοποιός και ο ίδιος (η πρώτη του εμφάνιση ήταν στο «Fear and Desire» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ το 1953), πίστευε πολύ στη δύναμη των ερμηνευτών, στέλνοντας στα Οσκαρ περισσότερους από έναν πρωταγωνιστές του (τον Αρτ Κάρνεϊ στο «Harry & Tonto», την Τζιλ Κλέιμπεργκ στο «An Unmarried Woman»), ενώ από την αρχή της καριέρας του υπήρξε φανατικός σινεφίλ, θαυμαστής του ευρωπαϊκού σινεμά το οποίο και τίμησε με μια σειρά από ταινίες αναφοράς και άτυπα ριμέικς, όπως το «Alex in Wonderland», ένα φόρο - τιμής στο «8 1/2» του Φεντερίκο Φελίνι, το «Willie and Phil», αναφορά στο «Ζιλ και Τζιμ» του Φρανσουά Τριφό και το «Scenes from a Mall» με τον Γούντι Αλεν και την Μπετ Μίντλερ, homage στο «Σκηνές από ένα Γάμο» του Ινγκμαρ Μπέργκμαν.
Μαζί με τον Τζον Κασαβέτη στα γυρίσματα του σαιξπηρικού «The Tempest» το 1982
«Δεν μου αρέσουν οι ταινίες που είναι ηθικά απλοϊκές. Δεν το έχω μέσα μου να κάνω ταινίες, όπου όλες οι καταστάσεις και οι σχέσεις είναι ή μαύρο ή άσπρο. Μου αρέσει να μπαίνω στις γκρίζες περιοχές. Ακόμη κι όταν ξεκινάω με μια κατάσταση που είναι αστεία ή θλιμμένη, μου αρέσει να το εξερευνώ λίγο περισσότερο. Θέλω να μπαίνω στη μέση μιας σχέσης, να ανακαλύπτω τις αθέατες πλευρές μιας κατάστασης. Δεν ξέρω αν αυτό έβλαψε την επιτυχία των ταινιών μου. Το κοινό θέλει να ξέρει ακριβως τι να περιμένει όταν πηγαίνει σινεμά και οι ταινίες μου είναι δύσκολο να τις εξηγήσεις με έναν μόνο τρόπο. Είναι "γλυκόπικρες". Αυτός ο χαρακτηρισμός τους ταιριάζει.»
Με την Τζιλ Κλέιμπεργκ στα γυρίσματα του «An Unmarried Woman»
Ο Πολ Μαζούρσκι πέθανε σε ηλικία 84 ετών από καρδιακή προσβολή. Μέχρι και το θάνατο του εργαζόταν στο Vanity Fair ως κριτικός κινηματογράφου. Η τελευταία του ταινία ως σκηνοθέτης ήταν το «Faithful» του 1996 και μια από τις πιο χαρακτηριστικές τελευταίες του εμφανίσεις ως ηθοποιός ήταν στο «Sopranos» και το «Curb Your Enthousiasm». H αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε το 1999 έχει τον τίτλο «Show me the Magic».
Δείτε παρακάτω ένα μικρό αφιέρωμα στις ταινίες του Πολ Μαζούρσκι:
Tags: ΠΟΛ ΜΑΖΟΥΡΣΚΙ
