Flix

#tiff65...και του χρόνου!

Αίθουσες

Οδηγός Αιθουσών
Is it Greek to you?

Φεστιβάλ / Βραβεία

Oscars 2024: Kανείς δεν κατάλαβε τι ακριβώς είπε ο Τζόναθαν Γκλέιζερ;

στα 10

Οσοι στέκονται στο πλευρό των Παλαιστινίων τον κατηγορούν για «ισαποστακισμό». Οι Εβραίοι τον καίνε στην πυρά «γιατί απαρνήθηκε την εβραϊκή καταγωγή του». Πάμε να δούμε τι ακριβώς είπε ο σκηνοθέτης της «Ζώνης Ενδιαφέροντος» στον ευχαριστήριο λόγο του;

Πόλυ Λυκούργου
Oscars 2024: Kανείς δεν κατάλαβε τι ακριβώς είπε ο Τζόναθαν Γκλέιζερ;

Δεν υπάρχει πιο εκρηκτικός διάλογος να ανοίξεις στις μέρες μας από το τι συμβαίνει στη Γάζα. Και δεν μιλάμε για την Ελλάδα - (δυστυχώς, καθώς είμαστε υπέρ της πολυπολιτισμικότητας) δεν είμαστε σε μία χώρα που σε κάθε παρέα, σε κάθε οικογενειακό τραπέζι, σε κάθε εργασιακό μίτινγκ κάθεται δίπλα μας κι ανάμεσά μας ένας Εβραίος καρδιακός φίλος, συνάδελφος, συγγενής.

Κι ως χώρα κι ως γενιά, έχουμε την πολυτέλεια της απόστασης να σχολιάσουμε τι συνέβη στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και να είμαστε στο πλευρό των Ισραηλιτών συμπατριωτών μας. Κι όταν κοιτάμε την τραγωδία στη Γάζα να ξεχωρίζουμε τα δύο και να καταδικάζουμε την πλευρά των Ισραηλινών που συνεχίζουν ανελέητους βομβαρδισμούς.

Λίγο πιο έξω να βγει κανείς, για παράδειγμα στη Γερμανία που παρεβρεθήκαμε στα Ευρωπαϊκά Βραβεία (όπου πάλι ήταν υποψήφιος ο Τζόναθαν Γκλέιζερ με τη «Ζώνη Ενδιαφέροντας»), κανένας ψύχραιμος διάλογος δεν μπορεί να στηθεί - ακόμα και στα δημοσιογραφικά πηγαδάκια. Πάνω στο συλλογικό τραύμα και την ενοχή του Ολοκαυτώματος, όποιο επιχείρημα για το σήμερα, μετατρέπει το «Ισραηλινός», συνώνυμο του «Εβραίος», οπότε κι όποια αντίρρησή σου για την πολιτική του Ισραήλ σε κάνει αυτόματα αντισημιτιστή.

Θυμηθείτε εδώ: Oscars 2024: Τα highlights της βραδιάς

red pin

red pin Ο Μισάν Χάριμαν, σκηνοθέτης του «The After» και χρόνια πολιτικός ακτιβιστής

red pin Μαρκ Ράφαλο, Ράμι Γιουσέφ

red pin Finneas & Billie Eilish

red pin Mαρκ Ράφαλο & Σελίν Σονγκ (Περασμένες Ζωές)

Οχι να πας στην Αμερική. Οχι να μιλήσεις στο Χόλιγουντ. Οχι να σηκωθείς να παραλάβεις ένα Οσκαρ, όπου στις πρώτες θέσεις κάθονται διευθυντές στούντιο, παραγωγοί κι... ο Στίβεν Σπίλμπεργκ. Αντιστέκεσαι μέχρι το σημείο που φοράς την Artists for Ceasefire κόκκινη κονκάρδα στο πέτο (η ομάδα της «Ανατομίας Μίας Πτώσης» φορούσε ακόμα πιο ξεκάθαρα την παλαιστινιακή σημαία) - κάτι καθόλου ευκαταφρόνητο, πολύ ξεκάθαρο, μία σαφής θέση. Ή, αν είσαι ο Μαρκ Ράφαλο σηκώνεις και τη γροθιά στου στον αέρα και λες δυο λόγια στο κόκκινο χαλί. Μέχρι εκεί.

Λίγη ψυχραιμία λοιπόν σε όσους βιάζονται να καταδικάσουν τον Τζόναθαν Γκλέιζερ για τον ευχαριστήριο λόγο του στα Οσκαρ, ως «ισαποστάκια». Γιατί το λένε; Γιατί ολοκλήρωσε το λόγο του αναφέροντας και τα θύματα στη Γάζα και τους ομήρους της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ. Ομως, δεν το είπε ξεκάρφωτα - είχε πει κάτι πριν, είπε κάτι μετά. Καθαρότατη πολιτική θέση πήρε, πολύ θαρραλέα και επικίνδυνη. Το έκανε παρόλο που ήξερε και που βρισκόταν και που μιλούσε. Για αυτό και είπε «επιτρέψτε μου να σας διαβάσω κάτι» - ήθελε να είναι ακριβής, ψύχραιμος και σαφής. Μία λέξη πάνω, μία λέξη κάτω και μπορούσε όλο αυτό να ξεφύγει.

Οχι ότι δεν ξέφυγε. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πόσο του στοίχησε επαγγελματικά - σε κάποια συμφωνία του με στούντιο ή παραγωγούς. Yπάρχει η καταγγελία ότι «ο ευχαριστήριος λόγος του κατέβηκε από την επίσημη youtube σελίδα της Ακαδημίας. Κυκλοφόρησε και η απάντηση ότι για 10 οσκαρικές κατηγορίες υπάρχει σύμβαση με το ABC που υποχρεώνει την Ακαδημία να μην έχει στα χέρια της τους ευχαριστήριους λόγους (αυτών των 10 κατηγοριών) γιατί τις κρατά για 30 μέρες το ABC σε αποκλειστικότητα. Ανάμεσα στις 10 κατηγορίες κι αυτή της «Διεθνούς Ταινίας» - οπότε ο λόγος του Γκλέιζερ βρίσκεται στο youtube του ABC και δεν λογοκρίθηκε από κανέναν (πάντως εμείς τον ψάχνουμε, και δεν τον βρίσκουμε ούτε στη σελίδα του ABC).

Γκλέιζερ

Ομως, η κατακραυγή ήταν έτσι κι αλλιώς ηχηρή - σε media και social media- από μέλη της εβραϊκής κοινότητας που έμειναν στη φράση «we stand here as men who refute their Jewishness...» («Στεκόμαστε μπροστά σας ως άνθρωποι που αρνούμαστε η Εβραϊκή μας ταυτότητα...») Γιατί το μυαλό πήρε φωτιά και δεν άκουσαν καθαρά τη συνέχεια: «Στεκόμαστε μπροστά σας ως άνθρωποι που αρνούμαστε η Εβραϊκή μας ταυτότητα και το Ολοκαύτωμα να γίνονται επιχείρημα στα χέρια μιας Κυβέρνησης που οδήγησε σε πόλεμο τόσους αθώους πολίτες.»

Ούτε εκεί τελείωνε ο λόγος του Γκλέιζερ. Υπήρχε και μία ερώτηση που απευθυνόταν σε εμάς - εκτός και πέρα από την αίθουσα. Κι αυτή δεν ακούστηκε καν. Οι διάλογοι, η φασαρία, οι διαπληκτισμοί, ο φανατισμός είχε σκεπάσει την τελευταία του φράση. «Αll the victims of this dehumanization, how do we resist?». «Πώς αντιστεκόμαστε όλοι εμείς απέναντι σε αυτό που συμβαίνει στη Γάζα - όλοι θύματα της απανθρωποποίησης της εποχής μας;».

Η απανθρωποίηση είναι η πρωταγωνίστρια της «Ζώνης Ενδιαφέροντος». Ο τρόπος που επιλέγει να πει αυτή την ιστορία «κανονικότητας» δίπλα από το στρατόπεδο του Αουσβιτς είναι αυτό που τρυπάει την οθόνη και σουβλίζει κατευθείαν την καρδιά. Πώς το επιτρέψαμε να συμβεί, έτσι σαν να μην τρέχει τίποτα; Πώς το επιτρέπουμε να συμβεί - τρώγοντας το δείπνο μας με ανοιχτές τις τηλεοράσεις να μας στέλνουν εικόνες φρίκης; Πώς το κοιμίζουμε μέσα μας - εμείς, οι θεατές, οι πολίτες αυτής της συγκεκριμένης στιγμής στην Ιστορία;

Τι θα κάνουμε για αυτό; Ετσι μάς άφησε ο Γκλέιζερ, με αυτή την ερώτηση να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας.

Θα τσακωθούμε στο facebook και το Χ ήταν δυστυχώς η απάντηση. Ή θα γράψουμε ένα ακόμα κείμενο.

Κι επειδή τον έγραψε τόσο μελετημένα, τον παραθέτουμε (μετά τις ευχαριστίες σε παραγωγούς και στούντιο) και μετά το βίντεο για να κάνει ο καθένας μας την αντιπαραβολή, την ερμηνεία, την κριτική του:

«Οι επιλογές που κάνουμε όλοι μας, μάς χαρακτηρίζουν και μας φέρνουν αντιμέτωπους με το ιστορικό παρόν μας. Είναι εύκολο να λέμε "κοίτα τι έκαναν εκείνοι τότε" από το να κοιτάξουμε "τι κάνουμε εμείς σήμερα, τώρα. Η ταινία μας δείχνει πώς αυτή η απάθεια μπορεί να οδηγήσει στα χειρότερη μορφή απανθρωποίησης. Κι αυτή μάς έχει όλους διαμορφώσει - στο παρελθόν και στο παρόν.»

«Αυτή τη στιγμή, στεκόμαστε μπροστά σας ως άνθρωποι που αρνούμαστε η Εβραϊκή μας ταυτότητα και το Ολοκαύτωμα να γίνεται επιχείρημα στα χέρια μιας Κυβέρνησης που οδήγησε σε πόλεμο τόσους αθώους πολίτες. Είτε είναι θύματα της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, ή στις συνεχείς επιθέσεις στη Γάζα - όλοι είναι (είμαστε;) θύματα της απανθρωποίησης, οπότε πώς αντιστεκόμαστε;»