Η «Φανέλα με το Νούμερο 9» δεν ήταν ποτέ ένα σπουδαίο βιβλίο. Το ίδιο και η ταινία του Παντελή Βούγλαρη που βγήκε στις αίθουσες το 1988 με πρωταγωνιστή τότε τον Στράτο Τζώρτζογλου και στη συνέχεια προβλήθηκε ουκ ολίγες φορές από την ΕΡΤ στην τηλεοπτική εκδοχή της που αποτελούνταν από μερικά επεισόδια.
Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει στο ελάχιστο το γεγονός πως το βιβλίο που ο Κουμανταρέας έγραψε το 1986 παραμένει μια από τις πιο μελαγχολικές μαρτυρίες για μια Ελλάδα που μέσω του Μπιλ, ενός φιλόδοξου ποδοσφαιριστή, απέτυχε να ζήσει το αμερικάνικο όνειρο, βγαίνοντας ίσως πιο δυνατή μέσα από την προσπάθεια να σκοράρει σε ένα γήπεδο χωρίς μέλλον. Με φόντο τη λούμπεν ελληνική επαρχία που υπήρξε τοπίο που επανερχόταν συχνά στο έργο του Κουμανταρέα, η «Φανέλα με το 9» - έτσι όπως την απέδωσε ο Παντελής Βούλγαρης - περιείχε ακόμη περισσότερα από τα «θέματα» του έργου του: την αντρική σεξουαλικότητα, το μάταιο κυνήγι της επιτυχίας, τις «ανθρώπινες» συναλλαγές - κληροδότημα από παλιότερες εποχές, την ενηλικίωση ως έναν χαμένο αγώνα.
Η Θέμις Μπαζάκα και ο Στράτος Τζώρτζογλου σε σκηνή από το «Η Φανέλα με το 9» του Παντελή Βούλγαρη
Σε ομιλία του στο Μέγαρο Μουσικής το 2012 όπου διοργανώθηκε για τα 50 χρόνια της συγγραφικής του πορείας, ο Μένης Κουμανταρέας είχε αναφερθεί στη «Φανέλα με το 9», μιλώντας για το τίμημα της αποτυχίας, ως μοναδική έξοδο από την οποιαδήοπτε κρίση: «Ξέρετε τι μου κόστισε "Η Φανέλα με το Εννιά" όταν πρωτοβγήκε; Την απαξίωση ενός μέρους του λογοτεχνικού κόσμου. Ελεγαν "τι ξέρει ο Κουμανταρέας από ποδόσφαιρο, έχει παίξει ποτέ μπάλα;". Μου λένε "γιατί έκανες τον Μπιλ στη Φανέλα με το εννιά να αποτυχαίνει;". Μα απέτυχε ως ποδοσφαιριστής, ως άνθρωπος ωρίμασε. Το βάρος που υφιστάμεθα σήμερα μπορεί αύριο να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Το εύχομαι.»
Το φιλμ του Παντελή Βούλγαρη έκανε επιτυχία την εποχή του στις αίθουσες και με κάποιο τρόπο αποτελεί το «ποδοσφαιρικό φιλμ» στο οποίο αναφέρονται όλοι όταν αναζητούν μάταια μια παρόμοια περίπτωση στο ελληνικό σινεμά, έκανε σταρ τον Στράτο Τζώρτζογλου ακριβώς πάνω στο ξεκίνημά του (την ίδια χρονιά έπαιζε και στο «Τοπίο στην Ομίχλη» του Θόδωρου Αγγελόπουλου) και περισσότερο από μια ταινία μοιάζει πια σήμερα με ένα vintage αναμνηστικό από τη βαθιά αγωνία των 80s.
Το σενάριο της «Φανέλας με το 9» ανήκε στον Μένη Κουμανταρέα, ο οποίος είχε συνεργαστεί με τον Παντελή Βούλγαρη και το 1974 στο σενάριο του κλασικού «Προξενιού της Αννας».
Δείτε εδώ ολόκληρη τη «Φανέλα με το 9»:
Λίγα χρόνια πριν τη «Φανέλα με το 9», το 1983, ο Διαγόρας Χρονόπουλος είχε γυρίσει ως τηλεταινία για την ΕΡΤ την «Κυρία Κούλα» με πρωταγωνιστές τη Βέρα Ζαβιτσιάνου και τον Φίλιππο Σοφιανό, μεταφέροντας το ομώνυμο βιβλίο που ο Κουμαντέρας έγραψε το 1975, ενώ το 1987 ο Γιάννης Διαμαντόπουλος γύρισε πάλι για την τηλεόραση τα «Καημένα» σε σενάριο του Πέτρου Τατσόπουλου με πρωταγωνιστή τον Νίκο Καταλειφό, μεταφέροντας το ομώνυμο βιβλίο που ο Κουμανταρέας έγραψε το 1972.
Ο Μένης Κουμανταρέας βρέθηκε δολοφονημένος στο σπίτι του στην Κυψέλη τον Δεκέμβριο του 2014. Το τελευταίο του βιβλίο ήταν το αυτοβιογραφικό «Ο Θησαυρός του Χρόνου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ. Η «Φανέλα με το 9» παραμένει μέχρι σήμερα η μοναδική μεταφορά βιβλίου του στον κινηματογράφο.
Tags: Μένης Κουμανταρέας
