Η Κρουαζέτ είχε κλείσει από νωρίς. Κάθε βράδυ κλείνει από νωρίς, θα πείτε. Σωστά. Υπήρχε όμως διαφορά - στη σύνθεση της μάζας του κόσμου, στην πώρωση, στον ενθουσιώδη παλμό που ένιωθες να ξεγλιστρά από τα ηχεία και να ξεσηκώνει την ενέργεια στην ουρά του κόκκινου χαλιού. Μία ανυπόμονη επιθυμία που παλλόταν στον ρυθμό του «Desire».
Είναι αυτό που πάντα ξεχωρίζει τον απλό «star», από τον «rock star». Και χθες, το κόκκινο χαλί του Palais des Festivals υποδεχόταν έναν rock star.
Ο Βοno έφερε στο 78ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου το ντοκιμαντέρ «Bono:Stories of Surrender», την μεταφορά/απόδοση του Αντριου Ντόμινικ («The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford«, «Chopper», «Killing Them Softly») της θεατρικής performance/μεταφοράς του βιβλίου του («Surrender: 40 Songs, One Story») σε μικρές σκηνές ανά τον κόσμο (όπως τα 10 βράδια στο Beacon της Νέας Υόρκης) όπου, αντί να διαβάζει/παρουσιάζει αποσπάσματα «έπαιζε» και τραγουδούσε την αφήγηση της ζωής του.
«These are some tall tales of a short rock star»
Ξεκινώντας από το έμφραγμα και την εγχείρηση ανοικτής καρδιάς το 2016 όπου συναντήθηκε με το θάνατο, το αγόρι από την Ιρλανδία που αγαπήθηκε ως μουσικός θρύλος, μισήθηκε ως μεγαλομανής νάρκισσος κι έχει μείνει στις καρδιές μας κάπου ενδιάμεση, μάς επιστρέφει στον τόπο που γεννήθηκε, το Δουβλίνο.
Kαι τις συνθήκες που μεγάλωσε: τον πρόωρο θάνατο της μητέρας του στα 14 του χρόνια, την θλίψη και την οργή του πατέρα του που δεν ανέφερε ποτέ ξανά το όνομά της («Αϊρις. Το όνομά της είναι Αϊρις...»), την αέναη και μάταιη και τραυματική προσπάθεια μέσα στα rock star χρόνια να κερδίσει την εκτίμησή του, την εναλλακτική οικογένεια (με όλη την αγάπη, τον ανταγωνισμό, τις προδοσίες) που βρήκε στα 15 του γνωρίζοντας, την ίδια εβδομάδα, τη γυναίκα του Αλις, τον Λάρι, τον Αντι και τον Edge.
«Οσοι έχετε έρθει σε συναυλίες των U2 το ξέρετε: δεν κάνουμε οικονομία στα σκηνικά» λέει στο τυχερό κοινό των λίγων θεατών του Beacon Theatre. «Απόψε όμως θα σταθώ μπροστά σας χωρίς τίποτα».
Πράγματι, το concept αυτής της θεατρικής αναπαράστασης του βιβλίου γίνεται ψυχαναλυτικά, με τον Bono πάνω σε μια άδεια σκηνή όπου υπάρχουν ελάχιστα έπιπλα - ένα ξύλινο τραπέζι, 3 καρέκλες, μία πολυθρόνα, ένα λαμπατέρ, ένα ποτήρι Guinness. Κάθε άδεια καρέκλα γεμίζει με φαντάσματα - της μητέρας του, του πατέρα του, της Αλι, των συντρόφων του στην μπάντα. Ο Bono συνομιλεί με το κενό, συγκρούεται, ξεκαθαρίζει, αυτοσαρκάζεται, παραδέχεται, ζητά συγγνώμη, συγχωρεί. Εξομολογείται, εξομολογείται, εξομολογείται.
Εκνευριστικός, στομφώδης, νάρκισσος, άμεσος, συγκινητικός. Μεγαλειώδης.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι εμπνεύστηκε και ακολούθησε ό,τι ακριβώς έκανε ο Bruce Springsteen στο Μπρόντγουεϊ πρώτος: γυμνό σκηνικό, ένα πιάνο, μια κιθάρα, ένα μικρόφωνο και σε θεατρικό κείμενο η μεταφορά του αυτοβιογραφικού βιβλίου του «Born to Run», να διακόπτεται από την ακουστική απόδοση τραγουδιών-σταθμών της ζωής του. Mόνο που ο Springsteen το έκανε λιτά, απλά, χωρίς υπογραμμισμένη θεατράλε πρόζα. Γιατί αυτός είναι ο Bruce.
Ο Βοno όμως... ω, ο Βοno όμως. Ο Βοno θα ανοίξει τα χέρια του στον αέρα, σαν πρόσταγμα για την προσοχή σου, σαν νατουραλιστική απαίτηση όλου του όγκου του χώρου, όλου του οξυγόνου της στιγμής. Στο ασπρόμαυρο κατανυκτικό σκοτάδι του σανιδιού μοιάζουν να ανάβουν αόρατοι προβολείς πάνω του - στην κάθε λέξη που απαγγέλει με στόμφο, σε κάθε κίνηση, ξάπλωμα, κουλούριασμα, εκτίναξη του κορμιού του. Με ένα θεατράλε overacting θα μάς «παίξει» τη ζωή του. Πώς αλλιώς άλλωστε; Στο μισό αιώνα πορείας του δεν προφασίστηκε ποτέ ταπεινότητας ή μέτρου. Θα ήταν υποκριτικό να αρχίσει τώρα.
Και κάπως έτσι τον κινηματογραφεί κι ο Ντόμινικ. Αν οι συνεργασίες του με τον Νικ Κέιβ έπαιρναν το ύφος, τη φόρμα, την αισθητική του Αυστραλού ρόκερ, εδώ η σύμβαση είναι άλλη - πιο επικής, ευφάνταστης, ανενδοίαστης εξτραβαγκάνζας. Η κάμερα του Ντόμινικ περιστρέφεται 360 μοίρες, γονατίζει, απογειώνεται. Τα πλάνα φωτοσκιάζονται εντυπωσιακά και αποτυπώνονται σε γυαλιστερό ασπρόμαυρο, όπου λόγια, ατάκες, στίχοι αναγράφονται με κίτρινα γραφικά. Η εικόνα του Bono ελλοχεύει, εμφανίζεται, αιφνιδιάζει, πολλαπλασιάζεται για να συνομιλήσει με τον εαυτό του. Ο Ντόμινικ σκηνοθετεί, ή μάλλον ο Βοno υποδεικνύει κι ο Ντόμινικ τον ακολουθεί.
Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό, αμετροεπές, εκνευριστικό, στομφώδες, ναρκισσιστικό, άμεσο, μεγαλειώδες, εκνευριστικό, συγκινητικό. Οπως κι ο ίδιος ο Bono δηλαδή.
Γιατί δεν μπορεί κανείς να μην παραδεχθεί το άστρο του. Το ταλέντο του. Την επιδραστικότητά του στις μάζες και σε κάθε θεατή, προσωπικά. Το ίδιο το κείμενο είναι αριστουργηματικό. Ο χειρισμός των λέξεων, σκέτη ποίηση. Οι εξομολογήσεις του αφοπλιστικές. Οι παραδοχές του αναπάντεχες. Το συναίσθημα που απαιτεί, η σύνδεσή σου μαζί του, αναμφισβήτητη.
6 1/2 λεπτά standing ovation
Κι αυτό φάνηκε με το που έπεσαν οι τίτλοι τέλους. Οι 2309 θεατές της αίθουσας Lumière όρθιοι να χειροκροτούν και να ξεσπούν σ' έναν αυθόρμητο γηπεδικό αλλαλαγμό του «Oh oh oh oh» του φινάλε του «Pride».
Ο Βοno όρθιος με χαμόγελο μικρού παιδιού, δίπλα στην Αλι, ανάμεσα στον σκηνοθέτη, τους παραγωγούς της Apple, τον Edge να διευθύνει σαν μαέστρος το κοινό, να χαιρετά τον εξώστη, να απολαμβάνει κάθε στιγμή αυτων των ατελείωτων 6.5 λεπτών.
«Слава Україні! Δόξα στην Ουκρανία!»
Στο τέλος πήρε το μικρόφωνο κι ευχαρίστησε τους πάντες. Στην πιο αστεία στιγμή, τον Μπραντ Πιτ (καθώς η Plan B είναι πίσω από την παραγωγή του ντοκιμαντέρ) «Μπραντ σ' ευχαριστώ που δεν είσαι εδώ, γιατί αλλιώς θα μου έκλεβες όλα τα φώτα». Στην πιο πολιτική, τους στρατιώτες από την Ουκρανία. «Οι ταινίες έχουν ήρωες, αλλά η ζωή έχει τους δικούς της. Ευχαριστώ τον φίλο μου Σον Πεν που είναι απόψε μαζί μας με μερικούς από τους ήρωες στρατιώτες από την Ουκρανία που παλεύουν για την επικράτηση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη.
«Και Vive la France! Γιατί αυτό το φεστιβάλ γεννήθηκε το 1939 ως απάντηση στο φασισμός που κατέκλυζε την Ευρώπη. Οταν ο Μουσολίνι κι ο Χίτλερ επέβαλαν την προπαγάνδα τους στο Φεστιβάλ Βενετίας, η Γαλλία απάντησε με τις Κάννες. Να μην το ξεχνάμε αυτό...»
Αντί επιλόγου: «Είμαι υποκριτής; Μπορεί. Είμαι νάρκισσος; Σίγουρα...»
Η στιγμή του ντοκιμαντέρ που συγκρατούμε είναι το «σπάσιμο του 4ου τοίχου». Οταν ο Bono θα κληθεί να απαντήσει για το πώς το φιλανθρωπικό του έργο («Red», «One» κλπ) πήρε την τροπή που πήρε, γιγαντώθηκε, αμφισβητήθηκε, τούμπαρε την εικόνα του από λαϊκό Ιρλανδό μπροστάρη σε υποκριτική ροκ σταρ. Τα παραδέχθηκε όλα - και τα λάθη και τις υπερβολές. Ομως υποστήριξε ότι η καρδιά του ήταν πάντα στο σωστό μέρος.
«Η φτώχεια δεν είναι κακή τύχη. Δεν είναι μοίρα κάποιων λαών. Εχει επιβληθεί πολιτικά. Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε ότι άνθρωποι εξοντώνονται γιατί γεννήθηκαν σε λάθος μέρος. Αν μπορούσατε να βοηθήσετε, αν μπορούσατε να τουμπάρετε αυτό το σκηνικό δε θα το επιχειρούσατε; Ομως τότε θα έπρεπε να καθίσετε στο τραπέζι με εκείνους που κρατούν τη δύναμη να ταΐσουν τον κόσμο. Κι υπάρχουν άνθρωποι με τέτοια δύναμη. Ονομάζονται κυβερνήσεις. Τράπεζα της Ευρώπης. Δισεκατομμυριούχοι...»
Το «Bono: Stories of Surrender» θα προβάλλεται στην πλατφόρμα της Apple TV από τις 30 Μαΐου
