Παρακάτω σκέψεις, συσχετισμοί και κρίσεις για το επεισόδιο 708 του «Mad Men». Μην προχωρήσετε αν δεν το έχετε δει, για ν' αποφύγετε τα spoilers.
Στους τίτλους τέλους η Πέγκι Λι τραγουδά Is that all there is?, ένα τραγούδι που βγήκε το 1969, λίγο πριν την χρονική περίοδο που καλύπτουν αυτά τα νέα, τελευταία επεισόδια. Δεν είναι χρονικός όμως ο συσχετισμός, καθώς αυτός ο χαλαρός νιχιλισμός του κομματιού θα μπορούσε να είναι το theme song της ζωής του Ντον. Καθώς όλοι γύρω του κινούνται με φαινομενικό σκοπό στα όσα κάνουν, για καριέρα, για οικογένεια, για λεφτά, για σεβασμό, εκείνος απλώς περιπλανιέται.
Το επεισόδιο ανοίγει με τον Ντον να ζει μια ζωή που μοιάζει να βγήκε από κάστινγκ μοντέλων για κάποια διαφήμιση. Εξηγεί στην κοπέλα πώς να κοιτάξει τον καθρέφτη (και τον εαυτό της), πώς να μιλήσει, πώς να κινηθεί. Κι ύστερα το κάνει ξανά και ξανά. Η γραμμετέας του τον κοιτάει με παιχνιδιάρικα επικριτικό ύφος όταν προγραμματίζεται άλλο ένα τέτοιο session, σα να λέει «αχ αυτός ο κύριος Ντρέιπερ!». Λίγο μετά τον βρίσκουμε σε ένα diner με μια άλλη γυναίκα στο πλευρό του προτού καταλήξει τη νύχτα στο πάτωμα δίπλα από το κρεβάτι του με μια τρίτη, κυριολεκτικά παραμερίζοντας αντικείμενα από το παρελθόν του (ένα σκουλαρίκι της πρώην του).
Διαβάστε ακόμη: Αν οι ήρωες του «Mad Men» είχαν Facebook!
Μα όπως ξέρουμε πολύ καλά, κι όπως ο Ντον ξέρει πολύ καλά, η διαφήμιση είναι ένας καλλιτεχνικός τρόπος να πλασαριστούν ψέματα και ανάγκες, κι έτσι ακριβώς οι πρώτες αυτές εικόνες της σαν-σε-διαφήμιση ζωής του, είναι ένα ψέμα. Ο Ντον κινείται ανάμεσα σε περίπου γνώριμα μέρη συναντώντας περίπου γνώριμα πρόσωπα, και το κάνει σα να είναι φάντασμα. Δεν επηρεάζει, δεν επηρεάζεται. Ανάμεσα σε εμφατικά μουστάκια και φλοράλ φορέματα, στον πολύχρωμο ‘70s αέρα ο Ντον πλανάεται σαν κάτι που το παρελθόν ξέχασε να πάρει μαζί του φεύγοντας.
Σε εκείνο το diner η σερβιτόρα, την οποία παίζει η Ελίζαμπεθ Ρίσερ, κάτι του θυμίζει, αλλά δεν είναι σίγουρος τι. Τη στιγμή που την είδα στην οθόνη κι ο Ντον της μίλησε σα να την ξέρει, προς στιγμήν πίστεψα πως ήταν η Μιτζ, δεν θυμόμουν καλά. Ή μήπως εννοούσα την Ρέιτσελ; Όχι, η Ρέιτσελ είναι η Μάγκι Σιφ, δε θα τις μπέρδευα. Η σύγχυση του Ντον και η γενικευμένη ομοιότητα της Ρίσερ με τις άλλες ηθοποιούς που κατά καιρούς έχουν ερμηνεύσει γυναίκες-αποδράσεις του Ντον, δεν ήταν φυσικά κάτι το τυχαίο, κάτι που επιβεβαιώθηκε λίγες στιγμές μετά όταν η Ρέιτσελ όντως εμφανίστηκε, στο όνειρο του Ντον. Υποθέτω η επικοινωνία ανάμεσα στα φαντάσματα είναι πιο εύκολη.
Ο Ντον αναζητά τη Ρέιτσελ, που στο όνειρό του παίζει το ρόλο των generic μοντέλων από το διαφημιστικό κάστινγκ, και μαθαίνει πως πέθανε. Η αδερφή της τον ενημερώνει πως «έζησε πλήρη ζωή, είχε τα πάντα». Αυτό είναι από τα πιο γλυκά και ταυτόχρονα τραγικά πράγματα που έχουν ειπωθεί στη σειρά- όχι μόνο για την ίδια την Ρέιτσελ, που εξάλλου δε γνωρίζαμε παρά ελάχιστα, αλλά και για τον Ντον, ο οποίος εφησυχάζει κάπως ακούγοντάς το, τη στιγμή που ολόκληρο το επεισόδιο είναι κατασκευασμένο για να υπογραμμίσει πόσο πολύ ο ίδιος δεν ζει τίποτα.
Η οικογένειά του είναι εμφατικά απούσα από το επεισόδιο. Η τελευταία σκηνή τον βρίσκει μόνο του, στο ίδιο diner, περιμένοντας.
Περιμένοντας τι;
Κανείς δεν ξέρει τι περιμένει φυσικά, αλλά αυτό δεν εμποδίζει πολλούς από το να προσπαθούν να το σχεδιάσουν. Συνήθως μάταια φυσικά- το «Mad Men» είναι φοβερό σε πολλά πράγματα, αλλά μια από τις πιο διακριτές αρετές του είναι το να υποσκάπτει διαρκώς προσδοκίες, μιμούμενο την σοκαριστικά απρόβλεπτη αίσθηση της ίδιας της ζωής.
Αν κάθε μεγάλη στιγμή, κάθε μεγάλο σταυροδρόμι της πορείας μας είναι ένας μικρός πόλεμος, η έκβασή του δεν είναι ποτέ προβλέψιμη ή αυτόματη. Δεν ξέρεις πότε να στείλεις ενισχύσεις, πότε να αποχωρήσεις, πότε να συνεχίσεις να επελαύνεις. Ο Κεν Κόσγκροβ πάντοτε μάλλον θα θέλει βαθιά μέσα του να γίνει συγγραφέας και, ασχέτως της απόφασής του, μπορεί κάλλιστα να γίνει στο μέλλον. Ύστερα από μια κουβέντα με τη γυναίκα του αρχίζει να αναρωτιέται αν πρέπει να φύγει από το χώρο της διαφήμισης και, το αμέσως επόμενο πρωί χάνει τη δουλειά του επειδή ο Φέργκιουσον Ντόνελι της McCann είναι στην πραγματικότητα ο Τζον Σίαρς του παλιού «Beverly Hills 90210», δηλαδή ο πιο μισητός χαρακτήρας στην ιστορία της τηλεόρασης, και φυσικά θα προκαλούσε την απομάκρυνσή του.
«Είναι σημάδι», λέει ο αποσβολωμένος Κεν στον Ντον, ο οποίος απαντά ένα ξερό «Για τι πράγμα;». Πού να δει σημάδι ο Ντον; Στον δρόμο που κινείται δεν υπάρχουν καν διασταυρώσεις. Ο Κεν όμως προτιμά την εκδίκηση από την ηρεμία κι από το όνειρό του, και επιλέγει να αναλάβει το πόστο του υπεύθυνου διαφήμισης μιας εταιρείας την οποία μισεί, απλά και μόνο για να το τρίψει στη μούρη των ανθρώπων που τον απέλυσαν χωρίς δεύτερη σκέψη. Είναι κι αυτό κάτι το ευγενές, δε θα του το αρνηθούμε του Κεν. Αλλά συνεχίζω να εύχομαι τα ‘90s να τον βρουν αναγνωρισμένο συγγραφέα.
Την απόφαση πήρε ο Ρότζερ Στέρλινγκ, ο οποίος την τελευταία φορά που μίλησε με τον Μπερτ Κούπερ πριν τον θάνατό του, είδε τον συνεργάτη του να τον μειώνει, να του λέει πως δεν είναι ηγέτης, δεν είναι αφεντικό. Στο δίπλα γραφείο ο Τεντ φέρεται όπως θα φερόταν ο Ντον (χαλαρές μαζώξεις μετά το γραφείο από έναν άνθρωπο που ένα επεισόδιο πριν δεν ήθελε καν να συνεχίσει να έχει αυτή τη δουλειά) απλώς και μόνο επειδή πείστηκε από εκείνον να συνεχίσει. Κι ο Πιτ Κάμπελ, ξανά σε φουλ Πιτ Κάμπελ φόρμα, ένας νέος σχηματισμένος στο καλούπι του Ντον Ντρέιπερ αλλά από λιγότερο φανταχτερά και λιγότερο ανθεκτικά υλικά, εκεί, ένας αιώνιος περιορισμένος γόνος οικογένειας που θα ψιλοπετυχαίνει επειδή δεν υπάρχει κάποιος εμφανής λόγος να αποτύχει, το όνειρό της Καλιφόρνια πλέον μακριά. Όνειρο.
Έχει πλάκα πόσο πολύ οι άνθρωποι καθορίζουμε τις αποφάσεις μας βάσει αντιδράσεων σε εξωτερικά ερείσματα αντί εσωτερικών διεργασιών. Ξαφνικά ο Ντον δε μοιάζει και τόσο απερίσκεπτος.
Διαβάστε ακόμη: Από τον Αλφρεντ Χίτσκοκ στον Ντέιβιντ Λιντς, αυτές είναι οι 10 ταινίες που ενέπνευσαν το «Mad Men»
Στο μεταξύ η Πέγκι και -κυρίως- η Τζόαν πρέπει να υποστούν μια αηδιαστική συνδιάσκεψη με άντρες συναδέλφους που ξεφτιλίζουν ένα μίτινγκ στρατηγικής για καλσόν σε μπαράζ από ‘αστειάκια’ για τη Τζόαν και την εμφάνισή της. Είναι κι οι δύο γυναίκες που έχουν πετύχει επαγγελματικά σε έναν αντρικό κόσμο η κάθε μία με εντελώς διαφορετικούς όρους, και μια υποψία σύγκρουσης ξεσπά στο ασανσέρ. Η Πέγκι σχεδόν λέει στη Τζόαν πως «τα ζήταγε» κι η Τζόαν πρακτικά της λέει… well, αυτό που της λέει έχει ως αποτέλεσμα η Πέγκι να βγει ραντεβού, να μεθύσει, να ερωτευτεί και παραλίγο να πετάξει για το Παρίσι με το νέο της έρωτα.
Ποιας, της Πέγκι, που λίγες σκηνές πριν έλεγε με απόλυτη ψυχραιμία την ηρωική ατάκα «τι θα γίνει αν συμφωνήσω και πάει άσχημα ή αν είναι άσχημος ή αν συμβεί οτιδήποτε καλό ή κακό;». Πέγκι Όλσον, μια γυναίκα-είδωλο.
Φυσικά το επόμενο πρωί όλα αυτά είναι απλώς η ηχώ της νύχτας. Η Πέγκι είναι ξανά στιβαρή, και δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν το ταξίδι στο Παρίσι θα συμβεί ή αν ο Στίβι γενικώς θα ξανασυμβεί.
«Νιώθω σα να το ονειρεύτηκα», λέει ο Πιτ Κάμπελ αναφερόμενος στην ονειρική του Καλιφόρνια. Όλη η σειρά είναι μια διαρκής άσκηση ακροβασίας πάνω στη λεπτή γραμμή που χωρίζει το συνειδητό από το ασυνείδητο, το όνειρο από το ξύπνιο, τις ζωές που ονειρεύεσαι και τη ζωή που ζεις.
Σε μια φευγαλέα σκηνή δευτερολέπτων μες στη νύχτα, από την ανοιχτή τηλεόραση του Ντον, ο Πρόεδρος Νίξον αναγγέλει τη σταδιακή απομάκρυνση στρατευμάτων από το Βιετνάμ. Κάθε απόφαση και πόλεμος.
Διαβάστε ακόμη:
- Ο Τζον Χαμ αποχαιρετά τον Ντον Ντρέιπερ.
- Αν οι ήρωες του «Mad Men» είχαν Facebook!
- Οι πρωταγωνιστές του «Mad Men» θυμούνται τα πρώτα τους (κομψά) βήματα στη σειρά
- Από τον Αλφρεντ Χίτσκοκ στον Ντέιβιντ Λιντς, αυτές είναι οι 10 ταινίες που ενέπνευσαν το «Mad Men»
- «Nostalgia»: το νέο trailer των Mad Men μας κάνει να νοσταλγούμε ήδη τη σειρά
- Ηταν ο Ελληνας Τζορτζ Λόις ο πραγματικός Ντον Ντρέιπερ;
- Το κοστούμι του Ντον Ντρέιπερ θα κρεμαστεί εκεί όπου αξίζει: στο Smithsonian
- Mad Men: φινάλε σε 2 μέρη και με σεναριογράφο τον Ρόμπερτ Τάουνι
- Το καλύτερο «προϊόν» του «Mad Men» είναι οι ήρωές του
- «Mad Men»: 10 υπέροχα vintage πόστερ για 10 υπέροχα επεισόδια
- Οι Mad Men πριν γίνουν Mad Men
