Τρεις μήνες μετά το διορισμό του στη θέση του Γενικού Διευθυντή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, ο Γρηγόρης Καραντινάκης είναι φανερό πως βρίσκεται ταυτόχρονα σε θέση επίθεσης και άμυνας. Από τη μια η δύσκολη προσπάθειά του να αναμορφώσει έναν οργανισμό που φέρει – αναπόφευκτα – τα ελαττώματα μιας δημόσιας υπηρεσίας και από την άλλη η σαφής επιθυμία του να διασκεδάσει το βαρύ κλίμα που επικρατεί γύρω από την «αδράνεια» του ΕΚΚ, ακριβώς τη στιγμή που ο ελληνικός κινηματογράφος συνεχίζει δυναμικά την παρουσία του στο διεθνές σκηνικό. Από την πιο νευραλγική θέση της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής, ο Γρηγόρης Καραντινάκης μίλησε στο Flix εφ όλης της ύλης, απαντώντας σε όλες τις απορίες, τις «γκρίνιες» και τα κακώς κείμενα που επικρατούσαν μέχρι σήμερα στο ΕΚΚ, δηλώνοντας αισιόδοξος για το μέλλον του ελληνικού κινηματογράφου.
Και φυσικά η συζήτηση δε θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει με αφορμή το πρόσφατο δημοσίευμα του περιοδικού Variety (στο οποίο ουσιαστικά περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο η άσχημη κατάσταση στην εγχώρια παραγωγή) αλλά και με την κακή εντύπωση που δημιούργησε η σημείωση πως σε επαφή του δημοσιογράφου με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, προκειμένου να ακουστεί και η πλευρά του ως προς το θέμα της κρίσης στον ελληνικό κινηματογράφο, δεν βρέθηκε κανείς για να απαντήσει.
Πως σχολιάζετε αυτό το γεγονός, ειδικά σε μια εποχή όπου η εικόνα της Ελλάδα προς τα έξω είναι ήδη τραυματισμένη;
Εδώ έχετε ευθύνη και εσείς, οι δημοσιογράφοι. Ξέρετε πόσο εύκολα δημιουργούνται εντυπώσεις από την αναπαραγωγή ενός δημοσιεύματος. Μετά από έρευνα διαπιστώσαμε πως οι δηλώσεις του Φίλιππου Τσίτου που συμπεριλήφθηκαν στο δημοσίευμα είχαν διαστρεβλωθεί ή δεν ήταν διατυπωμένες σωστά από τον δημοσιογράφο του Variety. Και ο ελληνικός Τύπος πριν διασταυρώσει καλά-καλά τις δηλώσεις του φρόντισε απλά να αναπαράγει το άρθρο. Ξέρετε πολύ καλά ότι κάτω από ένα συγκεκριμένο πρίσμα, η αναδημοσίευση ενός άρθρου, μπορεί να δημιουργησει λάθος εντυπώσεις.Ειδικά τώρα που είμαστε στον στόχο.Ξέρετε πως είναι αυτά «Πες πες στο τέλος κάτι μένει...».
Το Variety όμως δεν είναι ένα κλαδικό έντυπο, κρυμμένο από την κοινή θέα. Μπορεί να το βρει οποιοσδήποτε, ακόμη και στο Internet. Αυτό που θα έπρεπε να σας ενοχλεί δεν είναι η αναπαραγωγή του άρθρου αλλά το ίδιο το δημοσίευμα που παρουσίασε μια μελανή εικόνα για την κατάσταση στον ελληνικό κινηματογράφο και ειδικά η παρατήρηση ότι σε επαφή του δημοσιογράφου με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου δεν υπήρξε κανείς για να του απαντήσει;
Το e-mail του δημοσιογράφου δεν έφτασε ποτέ στην διοίκηση του ΕΚΚ. Στάλθηκε σε έναν άλλο λογαριασμό. Οταν το μάθαμε, ο Πρόεδρος του Κέντρου επικοινώνησε με τον δημοσιογράφο και του μίλησε δίνοντάς του τις δικές μας απαντήσεις επί του θέματος.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, το ελληνικό σινεμά συνεχίζει να διαπρέπει στο εξωτερικό...
Τα συγχαρητήρια πρέπει να πάνε στους ήρωες σκηνοθέτες, στους ήρωες παραγωγούς, στους ήρωες ηθοποιούς, διευθυντές φωτογραφίας, συνεργεία, κ.λ.π. Πρέπει να τους βγάλουμε το καπέλο. Ωστόσο όλοι αυτοί δεν είναι αβοήθητοι – όπως πολλοί λένε – από το Κέντρο. Εχουν μια έγκριση από το Κέντρο και το Κέντρο θα ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του. Εγώ τουλάχιστον το εγγυώμαι όσο είμαι εδώ. Και γι αυτούς που καταφέρονται ενάντια στο Κέντρο, ξέρετε, είναι καλύτερα να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα περισσότερο ψύχραιμα και λιγότερο εν θερμώ. Μην πυροβολείτε τον πιανίστα...
Η εποχή μας όμως ευνοεί το «εν θερμώ» και την οργή. Ακόμη κι αν οι δηλώσεις του Φίλιππου Τσίτου διαστρεβλώθηκαν, παρόμοια πράγματα δήλωσε και ο Γιώργος Λάνθιμος στη Βενετία. Υπάρχει θυμός για το Ε.Κ.Κ., για το Υπουργείο...
Είπα...η οργή είναι φυσιολογική και την καταλαβαίνω, ειδικά όταν υπάρχουν άνθρωποι που χρωστάνε σε τράπεζες και έχουν επενδύσει τα δικά τους χρήματα σε μια ταινία. Πρέπει, όμως, την οργή μας να τη βλέπουμε κάτω από το πρίσμα των καταστάσεων και να την διαχειριζόμαστε με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται δημιουργικό εργαλείο και όχι καταστροφικό. Το Κέντρο αυτή τη στιγμή έχει μια αδυναμία να ανταπεξέλθει καθολικά στις οικονομικές υποχρεώσεις του, αλλά όσο περνάει απο το χέρι μου μπορώ να εγγυηθώ – αν δεν έρθουν τα πάνω κάτω - ότι τα χρήματα θα φτάσουν στον προορισμό τους. Και ο Τσίτος και ο Λάνθιμος, επειδή αναφέρατε αυτές τις δύο περιπτώσεις, στηρίζονται από το Κέντρο μέσα απο τις δυνατότητες που έχουμε αυτή τη στιγμή με τον καλύτερο τρόπο. Δεν ξέρω τι άλλο μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή. Αν αύριο μας έρθουν χρήματα, εννοείται ότι τα χρήματα αυτά θα επιμεριστούν στον κόσμο που χρωστάμε. Αυτό γινόταν πάντα όμως. Μην χάνουμε και την επαφή με την πραγματικότητα.
Η θητεία του Γενικού Διευθυντή
Αυτό που ακούγεται περισσότερα για εσάς, από την ημέρα που αναλάβετε, είναι πως επιτέλους βρέθηκε ένας άνθρωπος στο Κέντρο με τον οποίο οι δημιουργοί και οι παραγωγοί μπορούν να συνεννοηθούν και που έχει τη διάθεση να τους ακούσει.
Η λογική μου είναι ότι το Κέντρο πρέπει να βρίσκεται κοντά στις παραγωγές και στους δημιουργούς. Ισως επειδή είμαι και εγώ σκηνοθέτης να μου είναι πιο καθαρό. Ωστόσο και πριν απο μένα, ο Πρόεδρος του Ε.Κ.Κ., Γιώργος Παπαλιός, δεν ήταν αποστασιοποιημένος. Κάποια πράγματα πρέπει να αναγωρίζονται σε αυτή τη ζωή. Βοήθησε στις πρώτες δουλειές ανθρώπων που σήμερα έχουν καθιερωθεί. Είμαστε σε μια τέτοια κατάσταση που επιτέλους σε αυτόν τον τόπο πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ολοι. Σκηνοθέτες, παραγωγοί, Κέντρα, φορείς, θεσμοί, πρέπει να αγγίξουμε με κάποιον τρόπο την πραγματικότητα. Για πολύ καιρό βρισκόμασταν μέσα σε ένα ενυδρείο, άλλος σε μεγαλύτερο άλλος σε μικρότερο, άλλος σε στρογγυλό άλλος σε τετράγωνο... Η κρίση ήρθε και χτύπησε δυνατά το τζάμι, το ράγισε κι έχει αρχίσει να φεύγει το νερό. Υπάρχει μια περίπτωση να σωθούν τα ψάρια αν καταλάβουν ότι δεν είναι ανοιχτής θαλάσσης, αντιδράσουν σωστά και συνειδητοποιήσουν την ύπαρξή τους μέσα στη συγκεκριμένη συνθήκη που βιώνουμε. Αυτή είναι η άποψή μου. Για όλους μας.
Ποιο είναι το δυσκολότερο πράγμα που αντιμετωπίσατε μέχρι σήμερα από τη θέση του Γενικού Διευθυντή;
Δεν το αντιμετωπίζω εγώ. Το αντιμετωπίζει όλος ο χώρος και όλη η κοινωνία. Είναι η έλλειψη χρημάτων. Αυτή τη στιγμή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βρίσκομαστε σε έναν «πόλεμο». Και σε αυτόν τον «πόλεμο» πιστεύω ότι όλοι πρέπει να συστρατευθούν στο μέρος που τους αναλογεί. Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή από μας είναι από τη μία, με ό,τι κονδύλια μας έρθουν να καλύψουμε μέρος των λογιστικοποιημένων χρεών προς τους παραγωγούς σκηνοθέτες και τους προμηθευτές και αυτό μέσα σε ένα χρηματοδοτικό πλάνο μπορεί να καλυφθεί μέχρι το τέλος του χρόνου περίπου στο 70 τοις εκατό. Από την άλλη να αναζητήσουμε καινούριους πόρους για να τους διοχετεύσουμε σε νέες παραγωγές. Να δώσουμε το πράσινο φώς σε εγκεκριμένα σενάρια που περιμένουν για να μπούνε στην παραγωγή και σε κατατεθειμένα σενάρια που περιμένουν εγκρίσεις. Αυτό που πρέπει να κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι να απαντήσουμε στο ευνοϊκό ρέυμα που έχει ο ελληνικός κινηματογράφος με ένα μπαράζ παραγωγής – ανοίγοντας κι άλλες πόρτες και παράθυρα ώστε το ρεύμα να δυναμώσει.
Με ποια ιδιότητά σας ήρθατε σε αυτή τη θέση; Με την ιδιότητα του σκηνοθέτη ή του ανθρώπου που έχει τις διοικητικές ικανότητες να αναλάβει ένα δύσκολο έργο;
Εγώ ήρθα εδώ γιατί υπήρξαν δύο συγκεκριμένες συνθήκες. Η πρώτη ήταν το γεγονός ότι επαγγελματίες κινηματογραφιστές του χώρου αποφάσισαν να αρθρώσουν έναν μαζικό λόγο και να θέσουν ανοιχτά τα προβλήματά τους. Η δεύτερη ήταν η κρίση η οποία ανατρέπει ισορροπίες και σε κάνει να επανεξετάσεις τα πράγματα στη σχέση σου με τα κοινά. Εγώ ήρθα εδώ και παραμένω, όπως και από τη θέση του αναπληρωτή στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με την πρώτη μου ιδιότητα: αυτή του σκηνοθέτη. Και έτσι θα φύγω. Το ότι έχω κάποιες οργανωτικές ικανότητες αυτό οφείλεται στην γνώση μου, δουλεύοντας και στο κομμάτι της παραγωγής πέρα απ’ τη σκηνοθεσία και στην εμπειρία που έχω αποκτήσει από τη θητεία μου στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Οι προθέσεις μου είναι να φτιάξω ένα Κέντρο Κινηματογραφου λειτουργικό και ένα Κέντρο όπως θα ήθελα εγώ να με αντιμετωπίζει ως σκηνοθέτη.
Λειτουργία του ΕΚΚ
Η φήμη που ακολουθεί το Κέντρο Κινηματογράφου είναι αυτή που φέρει κάθε δημόσια υπηρεσία. Αυτά που βρήκατε στο Κέντρο ήταν αυτά που φανταζόσασταν;
Η ανθρώπινη φύση σε οποιαδήποτε συνθήκη κι αν μπαίνει εμβιώνει την κατάσταση της συνήθειας. Η κατάσταση της συνήθειας είναι άλλοτε δημιουργική – πολύ σπάνια θα έλεγα – και συνήθως είναι διαβρωτική. Δημιουργεί εμπλοκές και διαπλοκές. Είναι αυτόνόητο ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν μάθει να δουλεύουν με «ένα» τρόπο, όχι πολλές φορές συνειδητά ή γιατί είναι κακοί υπάλληλοι αλλά γιατί το ίδιο το σύστημα δουλεύει με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Πολλές φορές κολλάνε πολλά πράγματα. Οπως κολλάνε και οι υπολογιστές. Και πολλές φορές χρειάζεται restart. Από τa notebooks ως τις χώρες όπως αποδεικνύεται. Εγώ είμαι ένας άνθρωπος που σπούδασε στην πρώην Σοβιετική Ενωση (μια χώρα που δεν υπάρχει πιά) στην περίοδο της «περεστρόικα». Από ανοικοδόμηση και διαφάνεια ξέρω πολύ καλά. Αυτή τη στιγμή στη χώρα αυτό ζητείται και συμφωνούν όλοι, η «περεστρόικα», η ανοικοδόμηση των πραγμάτων, των θεσμών των συνειδήσεων και η διαφάνεια. Το Κέντρο, ως ένα μικρό κομμάτι αυτού του μέγαλου οργανισμού φέρει και κάποια απ τα ελλατώματα του. Από κει και πέρα έχει σημασία πως εσύ επεμβαίνεις δημιουργικά στον φορέα και δίνεις κάποιες άλλες ταχύτητες. Στο Κέντρο αυτό έχει αρχίσει εδώ και καιρό και πριν από μένα.
Πόσο αισιόδοξος όμως είστε ότι θα υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας στον τρόπο με τον οποίο δουλεύει το ΕΚΚ;
Σαν σκηνοθέτης με τους συνεργάτες μου και στο πλατό και στη σκηνή πάντα συζητάω τα πράγματα, ακούω προσεχτικά και μετά αποφασίζω και αν χρειαστεί τα επιβάλλω. Δεν θα κάτσουμε να συζητάμε για πολύ. Θα επιβληθεί ένας ρυθμός δουλειάς και σε αυτον τον ρυθμό δουλειάς θα αναγκαστούν από να μπουν όσοι μπορούν να μπουν. Οσοι δεν μπορούν να μπουν... Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει καλή διάθεση απ' όλους στο Κέντρο. Ο κινηματογράφος χρειάζεται εκτός απο ταλέντα και συνειδητούς υπαλλήλους και χρήματα- πολλά χρήματα. Αν αυτή τη στιγμή υπήρχε χρήμα στο Κέντρο δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. Οι γκρίνιες ξεκινάνε από τη στιγμή που δεν υπάρχουν χρήματα.
Υπήρξαν όμως περίοδοι που το Κέντρο μοίραζε κυριολεκτικά χρήματα και οι γκρίνιες υπήρχαν...
Γι' αυτό λέω ότι παίζουν ρόλοι και οι άνθρωποι. Και η ενέργεια που μεταφέρουν και το τέμπο που επιλέγουν για να «χορέψουν το συγκεκριμένο σκοπό». Αυτό που είπα και στους εργαζόμενους είναι ότι το ΕΚΚ υπάρχει γιατί γίνονται ταινίες. Και εμείς όλοι εδώ υπάρχουμε επειδή κάποιοι έκει έξω συνεχίζουν να κάνουν ταινίες. Επιθυμώ να συμπιέσω τα λειτουργικά έξοδα με όποιους τρόπους μπορούμε να βρούμε – στην παρούσα συνθήκη – ώστε να περισσέψουν χρήματα για να ριχτούν στην παραγωγή. Γίνονται πολλές ενέργειες, ενέργειες που έχουν να κάνουν με το ενοίκιο του Κέντρου ή και με οικονομίες ακόμη και στο ρεύμα. Από κει και πέρα στο Κέντρο, όπως ξέρετε, έχει μειωθεί το προσωπικό. Πιστεύω ότι όσο πιο συμπυκνωμένο είναι το ανθρώπινο δυναμικό τόσο καλύτερα θα λειτουργεί και ο μηχανισμός του. Το χρήμα, του φορολογούμενου Ελληνα πολίτη απο τη μία και του σινεφίλ φορολογούμενου απ την άλλη – πρέπει να το διαχειριστούμε δύο φορές καλύτερα από οτι την τσέπη μας. Εχουμε μάθει ευτυχώς να κάνουμε ταινίες και με αρκετά και με λιγά χρήματα και έτσι θα συνεχίσουμε...
Αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση, ωστόσο, που έχει να κάνει με το γεγονός πως επειδή έγιναν κάποιες ταινίες, ενόσω η κρίση βαθαίνει και το Κέντρο είναι αδρανές, αυτό δεν σημαίνει πως οι ταινίες πρέπει να γίνονται χωρίς χρήματα...
Το Κέντρο δεν είναι αδρανές. Ενας οργανισμός μπορεί να μην έχει όσα χρήματα του χρειάζονται, μπορεί όμως να βρίσκεται δίπλα στις παραγωγές με όσα χρήματα διαθέτει. Το να έχει κάποιος την εν δυνάμει έγκριση του Κέντρου είναι μια εγγύηση. Μπορεί εμείς να μην έχουμε τώρα τη δυνατότητα να του δώσουμε τις 300.000 αλλά να του δώσουμε τις 10.000. Η αρχή είναι ότι το Κέντρο πρέπει να στηρίζει οικονομικά τις ταινίες. Από κει και πέρα θα υπάρχει μια βεντάλια. Θα υπάρξουν ταινίες μεγάλου, μικρού αλλά και ελάχιστου προϋπολογισμού. Η λογική μας είναι να λειτουργήσουμε εύρυθμα και δίκαια προς όλες τις πλευρές.
Η κατάργηση του FilmCenter, του μικρού δικτύου διανομής που λειτουργούσε στο ΕΚΚ ήταν μια κίνηση προς την συμπίεση των λειτουργικών εξόδων;
Το σημαντικό δεν είναι να φτιάξουμε ένα FilmCenter που θα το επιχορηγεί το Κέντρο για να παίζονται κάπου οι ταινίες. Το θέμα είναι τα χρήματα που κοστίζει ένα FilmCenter να δίνονται σε παραγωγές και να βρούμε εκείνους τους τρόπους ώστε οι παραγωγές να βρίσκουν διανομή. Το Κέντρο πρέπει να δίνει χρήματα στην προωθηση των ταινιών. Δεν θέλουμε να γίνει ένας ακόμη διανομέας. Από κει και πέρα θα στηρίξουμε καποιες ταινίες που δεν μπροούν να βρουν διανομή σε συννενόηση με την Ταινιοθήκη και κάποιες άιθουσες. Αυτή η ιστορία του FilmCenter κόστισε ακριβα στο Κέντρο. Κόστισε δυσανάλογα ακριβά. Αυτή τη στιγμή η πρώτη ανάγκη είναι να γίνονται ταίνιες και έπεται το που θα παίζονται οι ταίνίες αυτές. Μακάρι να φτάσουμε σε εκείνη την ευλογημένη στιγμή να γίνονται τόσες ταίνιες που να μην έχουμε που να τις παίξουμε.Ε, τότε ο τρόπος θα βρεθεί.
Φορολογικά Κίνητρα
Σε ποιο σημείο βρίσκεται η οργάνωση του Κέντρου σε σχέση με τα φορολογικά κίνητρα (tax shelter);
Σαν άνθρωπος, όταν νευριάζω προσπαθώ να μην εκφράζομαι εκείνη τη στιγμή - σκέφτομαι πως θα συμπεριφερόμουν δύο ημέρες μετά. Στο συγκεκριμένο θέμα, στο οποίο η Ελλάδα είναι πολύ καθυστερημένη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όταν νευριάζω σκέφτομαι πως ήταν τα πράγματα λίγο πριν. Για καιρό ζούσαμε το θρίλερ αν θα ψηφιστούν ή όχι τα φορολογικά κίνητρα. Αυτή τη στιγμή τα φορολογικά κίνητρα υπάρχουν και ήδη κάνουμε τις επαφές για την εφαρμογή τους, την ίδια στιγμή που το Κέντρο (το λογιστήριο, για την ακρίβεια) οργανώνεται ως προς αυτό το κομμάτι. Ηδη εγώ, όταν συνομιλώ με παραγωγούς και σκηνοθέτες προσπαθώ να τους ενημερώσω ως προς αυτά.
Θα λέγατε λοιπόν σε κάποιον παραγωγό/σκηνοθέτη να υπολογίσει τα φορολογικά κίνητρα στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του;
Βεβαίως. Οπως ξέρετε, για κάποια πράγματα πρέπει να ξεκινήσει η εφαρμογή τους για να γίνουν διορθωτικές κινήσεις. Εμείς προσπαθούμε να λύσουμε άμεσα την μικρή γραφειοκρατεία που απαιτείται ώστε να εφαρμοστούν. Γενικότερα ο νέος νόμος θα δείξει τη δυναμική του στην πλήρηεφαρμογή του. Αλλωστε ο Υπουργός πολιτισμού και οι συνεργάτες του έδωσαν πολύ μεγάλη βάση και πολύ μγάλη μάχηστο θέμα των φορολογικών κινήτρων και οχι μόνο...
Ναι, απλά εδώ υπάρχει η αντίθετη γνώμη που λέει πως, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την Κυβέρνηση αυτή τη στιγμή, οι νόμοι ψηφίζονται αλλά δεν εφαρμόζονται...
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το μηχανισμό λειτουργίας του κράτους στο οποίο ζούμε. Εδώ και καιρό προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε το νόμο περί συμψηφισμού για ένα συγκεκριμένο χρέος από ΦΠΑ που έχουμε να λαμβάνουμε από το Κράτος. Δεν είναι εύκολο. Πηγαίνοντας στην εφορία δεν ξέρεις που θα πέσεις. Αν πέσεις στο γραφείο ενός συνειδητού υπαλλήλου μπορείς να είσαι τυχερός. Αν όχι... Η εικόνα που έχω για την χώρα έιναι πως είμαστε μέσα σε ένα καράβι το οποίο βρίσκεται σε μια φουρτούνα και την ίδια στιγμή το κατασκευάζουμε κίολας κι ενω το κατασκευάζουμε πρέπει και να σωθούμε από τον πνιγμό. Για να γλιτώσουμε από τον «Τιτανικό» ας βάλουμε όλοι ό,τι έχει απομείνει απο τον χαμένο καλό μας εαυτό.
Το λυπηρό, όμως, είναι ότι τη στιγμή που το ελληνικό σινεμά έκανε το άνοιγμα του στο εξωτερικό, την ίδια στιγμή σταμάτησαν όλα.
Εγώ σαν καλλιτέχνης ήμουν πάντοτε σε κρίση. Πιστεύω ότι η κρίση μπορεί να αποδειχθεί ένα εργαλείο χρήσιμο και δημιουργικό. Και οραματικά να το δείτε, ακόμη και η δυσφήμηση της χώρας στο εξωτερικό – γιατί είμαστε στα πρώτα θέματα των μέσων μαζικής ενημέρωσης παγκοσμίως – ανάγκασε ανθρώπους που δεν γνώριζαν την ύπαρξη της χώρας να την γνωρίσουν. Το θέμα είναι πως θα αναδείξουμε τη δυναμική καλή πλευρά της μέσα από αυτό με στόχο την ανάπτυξη. Φαίνεται ότι μιλάω αισιόδοξα ενώ στην πραγματικότητα είμαι πεσιμιστής.
Επιστροφή φόρου
Η επιστροφή φόρου από τα εισιτήρια των κινηματογράφων είχατε πει ότι θα ξεκινήσει από την 1/1/2012. Εχει αλλάξει κάτι σε αυτό;
Η επιστροφή φόρου με την καινούρια νόμο αυτή τη στιγμή θα γίνεται μέσα από το Κέντρο και αυτό ισχύει από 1/10. Ο τρόπος είναι ουσιαστικά ο τρόπος που γινόταν μέχρι τώρα: το Υπουργείο θα εισπράττει την επιστροφή φόρου και η διανομή του από το Κέντρο θα γίνεται απευθείας. Δεν θα υπάρξει καθυστέρηση ως προς τον επιμερισμό των χρημάτων στους δικαιούχους απο το ΕΚΚ.
Αυτό υπό την προϋποθεση ότι οι αίθουσες θα καταθέτουν την επιστροφή φόρου. Η ίδια, δηλαδή, ιστορία με το διαβόητο 1,5 τοις εκατό των καναλίων που δεν δινόταν ποτέ. Εχετε σκεφτεί τρόπους ώστε να μπορέσουν να εφαρμοστούν όλα αυτά τα μέτρα;
Βρισκόμαστε σε μια φάση που θεωρώ ότι είναι ευνοϊκή ως προς την επιτέλους εφαρμογή των νόμων. Ας γίνει κι αυτό επιτέλους.
Χρηματοδοτικά Προγράμματα
Ας μιλήσουμε λίγο για το μεγάλο θέμα – τα χρηματοδοτικά προγράμματα του ΕΚΚ; Υπάρχει κάποια εικόνα για το πότε θα μπορέσουν να ανόιξουν;
Αυτή τη στιγμή δουλεύουμε πάνω στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Κέντρου αλλά και πάνω στο καινούριο κανονισμό χρηματοδοτήσεων. Η φιλοσοφία του Κέντρου είναι να βρίσκεται, μέσα από τις χρηματοδοτήσεις του, κοντά στις παραγωγές, να δημιουργήσει κίνητρα ώστε να προωθήσει νέους σκηνοθέτες χωρίς ωστόσο να σκοτώσει και «τα άλογα που γερνάνε». Από την άλλη θέλει να δημιουργήσει τους μηχανισμούς ώστε και οι παραγωγοί και οι σκηνοθέτες – δεν είναι μόνο τι κάνει το Κέντρο για τους παραγωγούς και σκηνοθέτες αλλά τι κάνουν και αυτοί για το Κέντρο – να φέρνουν προυπολογισμούς που να αγγίζουν την πραγματικότητα. Ο καινούριος κανονισμός θα έχει μια τέτοια τάση.
Δεν έχετε κάποια εικόνα για το πότε θα ανοίξει κάποιο πρόγραμμα;
Το είπα και πριν αν όλα πάνε καλά, η προτεραιότητα μας είναι ξεχρεώσουμε ένα μεγάλο κομμάτι των τιμολογημένων χρεών του Κέντρου και μετά να ανοίξουμε τα προγράμματα προς καινούριες παραγωγές. Ταυτόχρονα αναζητούμε πόρους και από αλλού (χορηγίες) που θα μπορέσουν να ενισχύσουν τις νέες παραγωγές.
Πως ακριβώς θα λειτουργεί το καινούριο σύστημα των χρηματοδοτήσεων;
Ολα θα ορίζονται από τον καινούργιο κανονισμό. Θα υπάρχει μια επιτροπή που θα διαβάζει σενάρια και η εισήγηση του γραφείου παραγωγής και ανάπτυξης.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι όσο καθυστερεί να ανοίξει κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα η ουρά των σεναρίων που είναι έτοιμα μεγαλώνει...
Εγώ δεν θα σταματήσω παραγωγές που έχουν εγκριθεί. Επίσης όλες οι εγκρίσεις, για τις οποίες δεν έχουν υπογραφεί συμβόλαια, επανεξετάζονται για τυχόν αλλαγές που μπορεί να έχουν υπάρξει από την εποχή της έγκρισης τους μέχρι και σήμερα.. Για όσα σενάρια δεν έχουν φτάσει καν στο Κέντρο βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μεγάλο θέμα. Εχω μια πολιτική στο μυαλό μου η οποία δυστυχώς δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Αυτό που θα ήθελα να κάνω είναι να στηρίζω τις ταινίες από το treatment και να τις παρακολουθώ στην ανάπτυξη τους... Αυτή τη στιγμή ωστόσο έχει συσσωρευθει ένας μεγάλος αριθμός έτοιμων σεναρίων.
Και σε μια εποχή που υπάρχουν πλέον πολλοί που «δικαιούνται» να πάρουν χρήματα για την επόμενη ταινία τους...
Εδώ θέτετε ένα θέμα επετηρίδας που δεν την αντέχω. Τα σενάρια που θα κρίνουμε ότι πρέπει να εγκριθούν θα εγκριθούν. Αν είναι ένα ή αν είναι πενήντα, μακάρι... Είμαι υπέρ της φιλοσοφίας ότι αν έχουμε ένα budget, βάσει αυτού θα πορευτούμε.
Παρουσία του ΕΚΚ στο εξωτερικό και συμπαραγωγές
Τι σκέψεις υπάρχουν για την παρουσία του Κέντρου και των ταινιών που διαχειρίζεται ως συμπαραγωγός, στο εξωτερικό υπό τις νέες συνθήκες της ανόδου του ελληνικού σινεμά;
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το Κέντρο έχει μια περιουσία. Η περιουσία του είναι ένας κατάλογος ταινιών από το 1971 και ξεκινάει μάλιστα συμβολικά με τον «Παπαφλέσσα»...αν δεν κάνω λάθος. Το άλλο κομμάτι είναι αυτό που διαμορφώνεται τώρα. Θα πρέπει λοιπόν να δούμε πως μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο προώθησης και πώλησης των ταινιών. Πρέπει επίσης να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί, να υπάρξει μια πιο δυναμική διείσδυση του Ελληνικού σινεμά στην ευρωπαική αγορά. Η εντολή που έχω δώσει είναι – με την μέγιστη δυνατή οικονομία - το κυνήγι των αγορών του εξωτερικού και η ενδυνάμωση της παρουσίας μας εκεί.
Τι απαντάτε σε όσους προσπαθούν αυτή τη στιγμή να κάνουν μια συμπαραγωγή στο εξωτερικό, αλλά η συμμετοχή που είναι απαραίτητη από την ελληνική πλευρά δεν υπάρχει;
Σίγουρα είναι σημαντικό να στηριχθούν οι συμπαραγωγές. Ομως αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να δώσουμε χρήματα σε κάποιον ο οποίος έρχεται με μια συμπαραγωγή. Πρέπει να βάλουμε κάποιες προτεραιότητες..
Υπάρχει δυνατότητα, εκτός χρηματοδοτικών προγραμμάτων, να υπάρξει ενίσχυση μιας παραγωγής που μπορεί άμεσα να κλείσει μια συμπαραγωγή;
Αν δώσουμε χρήματα αυτή τη στιγμή σε μια ταινία, μόνο και μόνο επειδή εχει κλείσει μια συμπαραγωγή, θα μας κρεμάσουν ανάποδα στο Σύνταγμα και μάλλον θα έχουν και δίκιο. Δεν μπορώ να αυθαιρετήσω και να αδικήσω άλλες παραγωγές που έχουν προτεραιότητα. Το μόνο που μπορεί να δώσει το Κέντρο είναι κάποιες επιστολές ενδιαφέροντος. Αλλά η ακριβής συμμετοχή του Κέντρου θα γίνει όταν θα έρθει η ώρα.
Εδώ συνδέεται και η πικρή διαπίστωση που θέλει το Κέντρο όπως και οποιονδήποτε άλλο φορέα της Ελλάδας, να μην λαμβάνονται υπόψιν από τους ξένους, θεωρώντας πως υπό τις υπάρχουσες συνθήκες δεν θα δώσει κανείς κρατικά χρήματα για το σινεμά.
Το Κέντρο μπορεί να καθυστερεί στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων του, αλλά τουλάχιστον μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει περίπτωση που δεν έχει ανταπεξέλθει σε αυτές. Η ύπαρξη του Κέντρου είναι και η μοναδική εγγύηση ότι θα χρηματοδοτηθούν οι ταινίες που εχουν πάρει εγκριση. Δεν μπορεί το κέντρο αυτή τη στιγμή να εγγυθεί παρα μόνο υπερασπιζόμενο την ιστορία του. Δεν μπορεί κανένας να κατηγορήσει το Κέντρο για αφερεγγυότητα.
Γενικός Διευθυντής ή σκηνοθέτης;
Σαν σκηνοθέτης πως νιώθετε για τις επιτυχίες του ελληνικού σινεμά; Σας δίνει θάρρος ή κίνητρο να συνεχίσετε;
Τους τελευταίους δύο μήνες αισθάνομαι ότι έχει επιβιώσει μέσα μου ο μίστερ Χάιντ και έχω χάσει τον Δόκτωρ Τζέκιλ. Ωστόσο πρέπει να έχεις ένα όραμα για να μπορείς να ρισκάρεις να το χάσεις. Αυτό δεν θα μου το στερήσει η θέση του Γενικού Διευθυντή. Αυτή τη στιγμή ο ελληνικός κινηματογράφος δείχνει τη δυνατότητα του και είμαι μόνο ευτυχής γι'αυτό. Δεν μου δίνει θάρρος ή κίνητρο για να δημιουργήσω, αλλά μεγάλη χαρά και όρεξη. Πιστεύω ότι είναι μια ευκαιρία να αναπτύξουμε το ταλέντο πολλών ανθρώπων που υπάρχει και να μην το στείλουμε σε σκοτεινά μονοπάτια. Είτε το θέλουμε είτε όχι το σινεμά είναι από τις πιο δυνατές καλές μας εικόνες στο εξωτερικό αυτή τη στιγμή.
Υπήρξατε μέλος των «Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη», οι οποίοι αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε αδράνεια. Πιστεύετε ότι θα υπήρχε λόγος για την «Ομίχλη» να βρεθεί ξανά στις επάλξεις, δεδομένων των συνθηκών αυτή τη στιγμή στο ελληνικό σινεμά και τη χώρα;
Η «Ομίχλη» γεννήθηκε από μια αναγκαιότητα. Οι συνθήκες θα προσδιορίσουν αν χρειάζεται να υπάρχει. Είναι σωστό η κοινωνία να εκφράζεται μαζικά και δημιουργικά. Αυτή τη στιγμή μπορεί να έχει πέσει σε αδράνεια αλλά υπάρχει ακόμα. Ωστόσο, εγώ οφείλω να τηρώ προς όλους ίδιες αποστάσεις. Για μένα δεν έχει σημασία το αν κάποιος είναι μέλος της «Ομίχλης» ή αν είχε καταφερθεί ενάντια στην «Ομίχλη». Σαν άνθρωπος και σαν καλλιτέχνης, θεωρώ ότι οποιαδήποτε κοινωνικά ή καλλιτεχνικά ρεύματα δημιουργούνται απο την ανάγκη της εποχής είναι μόνο για καλό. Σαν θεσμικό πρόσωπο, όμως, είμαι υποχρεωμένος και συνειδητά να λειτουργήσω αμερόληπτα.
Τι δεν θα θέλατε να σας επιρρίψουν πιο πολύ σε αυτή τη θητεία;
Αυτό που δεν θα ήθελα είναι να μου επιρρίψουν είναι ότι δεν ήμουν τίμιος, καθαρός και συνεπής απέναντι στους στόχους μου σε καταστάσεις και σ ανθρώπους. Ουσιαστικά, το πως μπορείς μέσα από την πορεία σου σε αυτό το κομμάτι που λέγεται διοίκηση και διαχείριση δημόσιου χρήματος να περάσεις καθαρός, αλώβητος και να διατηρήσεις την αξιοπρέπεια σου στον ίδιο βαθμό που την είχες πριν αναλάβεις κάποια θέση.
Εχετε πει πολλές φορές πως αν τα πράγματα δεν προχωρήσουν θα φύγετε; Εχετε στο νου σας κάποια καινούρια ταινία;
Εχω πάντοτε μια ανοιχτή παραίτηση προς τον Υπουργό, αυτή μπορεί να ενεργοποιηθεί ανα πάσα στιγμή και απο τις δύο πλευρες. Δεν είμαι εδώ για να ζήσω μια ζωή με την καρέκλα μου. Αν δω ότι η παρουσία μου εδώ δεν βοηθάει τα πράγματα να προχωρήσουν, θα φύγω. Κάθομαι επειδή βλέπω αυτή τη θέση από την δημιουργική της προοπτική. Οπως θα έκανα με μία ταινία η με μία παράστασή μου. Με την ίδια ευθύνη, αγάπη και αγωνία. Είμαι ενεργός σκηνοθέτης και δεν πρόκειται να θυσιάσω αυτή μου την ιδιότητα για καμία άλλη καρέκλα πλήν αυτής του φτωχού σκηνοθέτη. Υπάρχει ήδη μια ταινία που θέλω να κάνω, που έχει ήδη συμπαραγωγή από την Ουκρανία και ένα ποσό χρηματοδότησης από το Media. Την δουλεύω στο μυαλό μου, αντλώντας πράγματα μέσα από τη δημιουργική μου σχέση και επαφή εδώ με τους νέους και όχι μόνο συναδέλφους μου. Ετσι ώστε να την έχω έτοιμη όταν θα έρθει η στιγμή που ελπίζω θα με βρει καλύτερο άνθρωπο και καλύτερο σκηνοθέτη.
Μπορείτε να αποκαλύψετε την ιστορία της ταινίας;
Είναι μια ιστορία ενηλικίωσης ενός έφηβου ξένου που έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα, μιλάει μόνο Ελληνικά και όχι την μητρική του γλώσσα. Αναγκάζεται απο ένα τραγικό γεγονός να γυρίσει στην πατρίδα του. Στο χωριό που επιστρέφει, ο μόνος συγγενής του είναι ένας παππούς που δεν μιλάει καμία άλλη γλώσσα εκτός από την μητρική του. Η ταινία αφηγείται την προσπάθεια τους να ανακαλύψουν μια καινούργια κοινή γλώσσα για να επικοινωνήσουν. Ελπίζω του χρόνου τα πράγματα να έχουν αλλάξει, η χώρα να έχει βγει από την μεγάλη κρίση, η ελληνική παραγωγή ταινιών να κυλάει απρόσκοπτα και εγώ να μην χρειάζομαι πια εδώ.
[Ο Γρηγόρης Καραντινάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Αποφοίτησε από το τμήμα Σκηνογραφίας της Κινηματογραφικής Σχολής Σταυράκου και το Τμήμα Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου & Τηλεόρασης της Κρατικής Σχολής Κινηματογράφου της Μόσχας (VGIK). Εχει σκηνοθετήσει ταινίες μικρού μήκους, τηλεταινίες, ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές και θέατρο, τα τελευταία χρόνια σε στενή συνεργασία με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Η «Χορωδία του Χαρίτωνα» του 2005 ήταν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του.]
