Εχοντας συνεργαστεί με σκηνοθέτες όπως ο Ντάνι Μπόιλ, ο Τιμ Μπάρτον, ο Μάρτιν Σκορσέζε και φυσικά με τον Τέρι Γκίλιαμ στο «Ο Φανταστικός Κόσμος του Δρ. Παρνάσους» για το οποίο κέρδισε μια υποψηφιότητα για Οσκαρ, ο Βρετανός Ντέιβιντ Γουόρεν, ταξίδεψε και πάλι μαζί του σε ένα ακόμη φανταστικό κόσμο του Τέρι Γκίλιαμ. Για να δημιουργήσει μαζί του το σύμπαν του «Θεώρημα Μηδέν», στο οποίο ο Κριστόφ Βαλτς ειναι ο Κόεν Λεθ, ένας μοναχικός χάκερ που αναζητά το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης, ο Γουόρεν αναζήτησε στο Βουκουρέστι τον «σκελετό του παλιού κόσμου» πάνω στον οποίο χτίζεται ο πολύχρωμος νέος του φιλμ και μας ξενάγησε στον τρόπο που μαζί με τον Γκίλιαμ έχτισαν αυτό που ονομάζει την bubblegum utopia της καινούριας του ταινίας.
Πως είναι να δουλεύει κανείς με τον Τέρι Γκίλιαμ, χτίζοντας την εικόνα μιας ταινίας, για έναν σκηνοθέτη που μοιάζει υπεύθυνος για μερικές αληθινά σημαδιακές εικόνες του σινεμά;
Ηταν ένα πολύ ενδιαφέρον φιλμ και μια εξίσου ενδιαφέρουσα συνεργασία με τον Τέρι γιατί ήταν ένα σενάριο που σου απ ότι ήταν στον «Δρ. Παρνάσους». Νομίζω ότι το σενάριο ήταν πιο «εσωτερικό» και σου άφηνε μεγαλύτερη ελευθερία να το ερμηνεύσεις οπτικά καθώς αρκετές από τις περιγραφές των χώρων ήταν πολύ χαλαρές. Νομίζω επίσης ότι ο Τέρι σε αυτή την συγκεκριμένη ταινία ήταν πολύ ανοιχτός σε ιδέες, αν και είναι γνωστό ότι όταν δουλεύεις σε μια ταινία με τον Τέρι, είναι πάντα ανοιχτός σε ιδέες. Αν για παράδειγμα στο σενάριο γράφει «Εσωτερικό: Θάλαμος Αναμονής», το να χτίσεις αυτόν τον θάλαμο αναμονής δεν είναι τόσο απλό όσο θα φανταζόσαστε. Ο Τέρι κάνει ο ίδιος το ρεπεράζ στις ταινίες του, βρίσκει χώρους που τον ενδιαφέρουν και μαζί δουλεύουμε το πως θα μπορούσαν να μοιάζουν στο φιλμ. Από όλους τους σκηνοθέτες με τους οποίους έχω συνεργαστεί στη ζωή μου είναι αυτός που ενδιαφέρεται πιο πολύ για την design πλευρά της ταινίας. Εχει πολύ καλό μάτι, τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα αυτή η πλευρά της δουλειάς. Το επίπεδο της επικοινωνίας μας είναι πάντα πολύ καλό και πάντα εξελίσσεται από ταινία σε ταινία. Κι ομολογώ ότι ο Τέρι έχει πάντα μερικές αληθινά παράξενες ιδέες να προσφέρει στη δουλεία. Οποια τοποθεσία κι αν βρήκαμε όποιο σετ κι αν χτίσαμε, δεν έμοιαζε καθόλου με ότι έγραφε το σενάριο. Οπως καταλαβαίνετε ο Τέρι θέλει πάντα να σπρώχνει τα πράγματα σε μια διαφορετική κατεύθυνση. Υπάρχει μια σκηνή σε ένα πάρκο στην ταινία για παράδειγμα και είχαμε μια τοποθεσία που θα χρησιμοποιούσαμε έξω από το Βουκουρέστι, μέχρις ότου αποφασίσαμε ότι δεν ήταν αυτό ακριβώς που θέλαμε. Ετσι ξεκινήσαμε να ψάχνουμε πάρκα μέσα στην πόλη, για να καταλήξουμε τελικά να χρησιμοποιήσουμε ένα κολοσσιαίο, κομμουνιστικό μνημείο πολέμου που είναι φυσικά πολύ θεματικό αλλά και μονολιθικό και το οποίο μεταμορφώσαμε με έναν τρόπο που μοιάζει απόλυτα αλλόκοτος με μια πρώτη ματιά. Αλλά αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν δουλεύεις με τον Τέρι: Καμιά ιδέα δεν είναι πολύ αλλόκοτη για αυτόν, αλλά αυτό που έχει σημασία δεν είναι η νεωτερικότητα των ιδεών, μα η διαδικασία με την οποία καταλήγεις να διαλέγεις μια από αυτές κι αφήνεις στην άκρη κάποια άλλη.
Υπήρχαν κάποιες συγκεκριμένες αναφορές που είχατε από την αρχή;
Νομίζω από τις πρώτες συζητήσεις μας είχαμε μια γενική ιδέα για το πως ήθελε να μοιάζει αυτός ο κόσμος, για παράδειγμα ότι ήθελε έντονα χρώματα και αλλόκοτα κοστούμια, πανταχού παρούσες διαφημίσεις. Αυτές ήταν μερικές από τις βασικές μας ιδέες από την αρχή. Ομως η πιο σταθερή εικαστική αναφορά από την πλευρά του Τέρι ήταν αυτή στον Γερμανό εικαστικό Νέο Ράουχ. Ο Τέρι μου ειπε, θα πάρεις τον Νέο και θα τον συνδυάσεις με τον Ukalele Ike και αυτή η εξίσωση θα σου δώσει το «Θεώρημα Μηδέν». Ο Ukalele Ike είναι ο τύπος που τραγουδούσε το «When you Wish Upon a Star» σαν Τζίμινι Κρίκετ στον «Πινόκιο» της Disney. Ηταν σαν να έχεις το ηχητικό κομμάτι και το οπτικό κομμάτι της ταινίας σε μια μόνο πρόταση. Και στην διάρκεια της προετοιμασίας και των γυρισμάτων καθώς επιλέγαμε διαφορετικές τοποθεσίες σκεφτόμαστε πως θα ταίριαζαν αυτές οι τοποθεσίες στην εικόνα που είχαμε. Ομως περισσότερο από το μισό φιλμ είναι γυρισμένο στην εκκλησία στην οποία ζει και δουλεύει ο Κόεν κι αυτή η εκκλησία θα έπρεπε να είναι μια απομονωμένη τοποθεσία, θα έπρεπε να αποτελεί μια από τις βασικές εικόνες του φιλμ και ήταν ένα από τα σετ που χρειάστηκε καιρό για να σχεδιάσουμε.
Το οποίο ήταν σκηνικό σωστά;
Ναι ήταν σκηνικό. Πιστεύω ότι αν ψάχναμε θα βρίσκαμε μια κατάλληλη εκκλησία για να κάνουμε τα γυρίσματα, αλλά θα ήταν ένα μέρος που θα γυρίζαμε για καιρό και που θα είχε μια σειρά από τεχνικά προβλήματα, οπότε από την αρχή αποφασίσαμε να χτίσουμε την δική μας εκκλησία. Το ύφος της εκκλησίας είναι ενδιαφέρον γιατί ψάξαμε σε μια σειρά από ορθόδοξες εκκλησίες στο Βουκουρέστι για αναφορές και καθώς ο Τέρι είχε από την αρχή καταλήξει πως μια από τις βασικές ιδέες του φιλμ είναι ο τρόπος που ο κόσμος μας μας περικυκλώνει καταπιεστικά με διαφημίσεις, όπου κι αν πας, βομβαρδίζεσαι από ένα συγκεκριμένο lifestyle και εικόνες, βρήκε μια ενδιαφέρουσα αναλόγια στην εκκλησία. Αν κι ο Κόεν είναι ένας πολύ μοναχικός άνθρωπος, στην πραγματικότητα δεν είναι ποτέ μόνος του κι ακόμη και στην εκκλησία, έχει όλες αυτές τις εικόνες γύρω του. Ακριβώς γι αυτό τοποθετήσαμε όλες αυτές τις τοιχογραφίες και τις αγιογραφίες στους τοίχους, τα οποία τα σκεφτήκαμε κοιτάζοντας ορθόδοξες εκκλησίες στο Βουκουρέστι.
Υπήρξαν κι άλλες τέτοιες ιδέες που ήρθαν από την πόλη;
Οι περισσότερες τοποθεσίες στο φιλμ κατέληξαν να σχεδιάζονται από μόνες τους κατά κάποιο τρόπο. Δεν θέλω να πω ότι ήταν εύκολο γιατί δεν ήταν, αλλά καθώς αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε την πόλη, η οποία είναι απίθανη, ένας παράξενος συνδυασμός αρχιτεκτονικής από διαφορετικές εποχές και αναφορές, αποφασίσαμε να αγκαλιάσουμε αυτή την αλλόκοτη αίσθηση και να την χρησιμοποιήσουμε όσο μπορούμε. Μπορείς να το δεις ας πούμε στην σκηνή του πάρτι που την γυρίσαμε σε μια σχεδόν κατεστραμμένη μα πανέμορφη βίλα. Και ναι, καθώς ψάχναμε στην πόλη ανακαλύπταμε εικόνες και ιδέες που έβρισκαν την θέση τους στο φιλμ.
Μοιάζει ενδιαφέρον πως δουλέψατε τόσο πολύ με αληθινές τοποθεσίες και κατασκευασμένα sets σε εποχές που το production design καταλήγει να ειναι όλο και περισσότερο μια δουλειά του post production με ψηφιακά σκηνικά και sets χτισμένα σε υπολογιστές.
Φυσικά δεν μπορείς να αποφύγεις τους υπολογιστές και υπάρχουν σκηνές που έχουν στηθεί αποκλειστικά εκεί στο φιλμ, όπως για παράδειγμα η «μαύρη τρύπα», όμως ακόμη κι όσα σκηνικά έχουν αναπαραχθεί σε στούντιο ή έχουν τελειοποιηθεί μέσα από εφέ, ξεκίνησαν σχεδόν όλα από αληθινές τοποθεσίες, ή από αναφορές σε αυτές. Για παράδειγμα ο κεντρικός υπολογιστής για τον οποίο δουλεύει ο Κόεν, ήταν στο μυαλό μου από την αρχή σαν ένα τεράστιο δωμάτιο γεμάτο μηχανές. Κάποιος μας είπε ότι δυο ώρες δρόμο έξω από του Βουκουρέστι, υπάρχει ένα τεράστιο τσιμεντένιο κτήριο με ένα σχεδόν ερειπωμένο βιομηχανικό χώρο στο κέντρο του κι όταν ο Τέρι είδε τις φωτογραφίες μου είπε, «στοιχηματίζω πως θα ήθελες να χτίσεις εδώ την κεντρική καρδιά του υπολογιστή, όχι»; Και είχε φυσικά δίκιο Από εκεί και πέρα βέβαια η δουλειά σου έχει να κάνει με το πως μπορείς να μεταμορφώσεις ένα τέτοιο κτήριο σε κάτι αληθινά ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα ανακαλύψαμε ότι ήταν αδύνατον να κάνουμε γυρίσματα εκεί, αλλά χτίσαμε ένα σκηνικό βασισμένο σε αυτό, προσθέτοντας πάνω του και μεταμορφώνοντας κάτι πολύ βιομηχανικό σε κάτι τελείως διαφορετικό προσθέτοντας μπαρόκ αλλά και φανταστικά στοιχεία. Υπάρχουν πράγματα που δεν θα μπορούσες να φανταστείς ότι θα λειτουργήσου μαζί όπως η είσοδος της όπερας στο Βουκουρέστι, σε συνδυασμό με κάτι που θυμίζει εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας, μικρές εκπλήξεις που αψηφούν την λογική, αποκτώντας όμως την ίδια στιγμή μια δική τους λογική στα πλαίσια μιας ταινίας.
Το ύφος του φιλμ, μοιάζει αληθινά ακατάτακτο. Στιγμές φουτουριστικό, αλλοτε σχεδόν steampunk. Πως θα το περιγράφατε εσείς αν ήσασταν αναγκασμένος να το κάνετε;
Ενας φίλος μου που είδε την ταινία σε μια από τις πρώτες προβολές βρήκες έναν εξαιρετικό χαρακτηρισμό για την ταινία. Είπε ότι το τέλος της ταινία του θυμίζει μια bubblegum utopia, αλλά ολόκληρη η ταινία είναι μια bubblegum dystopia. Ομως η ταινία κι αυτό ήταν κάτι που ο Τέρι έλεγε από την αρχή, δεν είναι μια δυστοπική ιστορία. Το «Brazil» ήταν ένα δυστοπικό φιλμ, αυτή είναι μια ουτοπική ταινία. Ο μόνος άνθρωπος που δεν είναι χαρούμενος στην ταινία είναι ο Κοέν, όλοι οι άλλοι μοιάζουν να περνάνε θαυμάσια. Το φιλμ εκφράζει όμως τους φόβους του Τέρι για το πως θα μοιάζει το μέλλον, ο κόσμος και η κοινωνία στην οποία ζούμε και αυτό ήταν κάτι που θα ήθελε να εξερευνήσει. Αν θα έπρεπε να περιγράψω όμως το look του φιλμ θα έλεγα είναι: «τι μπορούμε να κάνουμε στο Βουκουρέστι έχοντας 8μιση εκατομμύρια δολάρια να ξοδέψουμε. Ομως δεν έχεις άδικο όταν χρησιμοποιείς την λέξη steampunk για να περιγράψεις το φιλμ. Αλλά αυτό που μοιάζει steampunk στην ταινία, είναι νομίζω ο σκελετός της παλιάς πόλης που μπορείς να δεις ξεκάθαρα στο φιλμ και ο οποίος αποτέλεσε για εμάς την παλέτα πάνω στην οποία χτίσαμε . Είναι η εντροπία μιας κοινωνίας που καταρρέει και πάνω στην οποία συνεχίζουμε να προσθέτουμε καινούρια πράγματα. Είναι η επέλαση του καινούριου πάνω στο παλιό κάτι που είδαμε αμέσως που είδαμε από την πρώτη ματιά όταν βρεθήκαμε στην πόλη και θελήσαμε να το μεγεθύνουμε. Γιατί κάπως έτσι μοιάζει να προχωρά ο κόσμος, χτίζοντας πάνω στα ερείπια του παλιού κόσμου.
Μια ενδιαφέρουσα αντίστιξη στην εικόνα που έχουν για το μέλλον πολλές σύγχρονες ταινίες επιστημονικής φαντασίας
Συμφωνώ. Πολλές ταινίες επιστημονικής φαντασίας στοχεύουν σε ένα πολύ καθαρό κομψό ή υπερβολικά βιομηχανικό ύφος, θέλοντας να μεταφέρουν μια αίσθηση καταπιεστικής τάξης μέσα από το design και την αρχιτεκτονική του χώρου. Εμείς θελήσαμε να πάμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οπου κι αν κοιτάξεις το χρώμα είναι παντού, γκράφιτι και φλουό χρώματα, γιατί θα πρέπει το μέλλον να είναι όλα μονόχρωμα και αυστηρά; Η εικόνες του φιλμ δεν είναι χαοτικές, αλλά είναι σίγουρα παιχνιδιάρικες. Ηταν μια ταινία όπου καμιά ιδέα δεν έμοιαζε υπερβολική ή αλλόκοτη. Αυτό που ήθελα πάνω απ όλα, ήταν να είναι μια ταινία με ενδιαφέρουσες εικόνες. Κι ένα σκηνικό γεμάτο πράγματα κι αντικείμενα, οπτικά ερεθίσματα, χρώματα παντού. Κι όλα μαζί να περιτριγυρίζουν τον Κόεν, που είναι το μόνο μονόχρωμο πράγμα στο φιλμ. Κάτι που κάνει την αντίθεση ανάμεσα στον περίγυρό του και τον ίδιο ακόμη πιο έντονη.
To « Θεώρημα Μηδέν» του Τέρι Γκίλιαμ θα βγει στις 24 Απριλίου στις Ελληνικές Αίθουσες από την Neo Films.
Διαβάστε ακόμη:
