Πριν συναντήσεις τον Γιαν Ντεμάνζ δεν ξέρεις τι ακριβώς να περιμένεις. Νιώθεις ότι ο άνθρωπος που έχει σκηνοθετήσει το «'71» θα μπορούσε να είναι ταυτόχρονα ένας μπλοκμπαστεράς που έχει δει πολύ καλλιτεχνικό σινεμά ή το ακριβώς αντίθετο: ένας auteur που ξέρει ακριβώς πως να εκμεταλλευτεί τους κανόνες μια ταινίας χολιγουντιανής δράσης για το επιθυμητό αποτέλεσμα που δεν είναι άλλο από το να κρατήσει το θεατή στην άκρη της θέσης του για όση ώρα διαρκεί η ταινία του.
Ισως φταίει το περίεργο μείγμα που φέρνει τον Ντεμάνζ αυθεντικό Βρετανό με ρίζες γαλλικές (γεννήθηκε στο Παρίσι, ζει στο Λονδίνο, η μητέρα του ήταν Γαλλίδα, ο πατέρας του Αλγερινός) να κάνει σινεμά στην Ευρώπη του σήμερα. Ισως φταίει η κινηματογραφική του παιδεία στο National Film and Television School του Λονδίνου και η τηλεοπτική του παιδεία που απέφερε το «Man in a Box» και το «Top Boy» του Channel 4, δύο δείγματα του ταλέντου του - κατευθείαν από τον κόσμο της διαφήμισης αλλά με εκείνο το twist του κινηματογραφικού υπόβαθρου που μπορεί να σε καθηλώσει.
Πάντως όταν τον συναντάς είναι κάτι απ' όλα τα παραπάνω και κάτι ολότελα καινούριο. Μιλάει γρήγορα και με ενθουσιασμό, θεωρεί απόλυτα φυσικό αυτό που έχει κάνει και μοιάζει αβίαστα έτοιμος για οτιδήποτε - όσο δύσκολο κι αν είναι, όσο απαιτητικό κι αν είναι, όσο κι αν ξέρει ότι μπορεί να το καταφέρει. Στα 37 του χρόνια, o Γιαν Ντεμάνζ βρέθηκε στο Βερολίνο υπογράφοντας την καλύτερη ταινία του Φεστιβάλ και ένα από τα καλύτερα ντεμπούτα των τελευταίων χρόνων, έφυγε χωρίς το παραμικρό βραβείο, αλλά με την υπόσχεση πως είναι ένας από τους σκηνοθέτες που θα ξανασυναντήσεις σίγουρα στο μέλλον, μπορεί στο Χόλιγουντ, μπορεί σε ένα ακόμη προσωπικό πρότζεκτ, πάντως σε εκείνη τη χώρα όπου η χωνεμένη τεχνική εμπειρία και η ανόθευτη σινεφιλία μπορούν να γεννήσουν μια ταινία σαν το «'71». Που το βλέπεις με τα μάτια ανοιχτά, δεν το ξεχνάς ποτέ και είσαι σίγουρος ότι θα θυμάσαι για πολλά πολλά χρόνια...
Διαβάστε εδώ τη γνώμη του Flix για το «'71»
Ο Γιαν Ντεμάνζ στα γυρίσματα του «'71»
Ηθελα πολλά χρόνια να κάνω την πρώτη μου ταινία, αλλά ήθελα ταυτόχρονα να είναι κάτι που αξίζει τον κόπο. Το να κάνεις μια ταινία δεν είναι κάτι εύκολο. Ούτε έχεις πάντοτε την πολυτέλεια να περιμένεις την επόμενη. Το «'71» διέθετε όλα αυτά τα στοιχεία που με έκαναν να σιγουρευτώ πως μπορώ να προχωρήσω στην πρώτη μου ταινία. Ενα δυνατό σενάριο, μια ιστορία που μιλάει για κάτι οικουμενικό, έναν νεαρό ήρωα, μια αίσθηση περιπέτειας και αγωνίας με φόντο μια ιστορική περίοδο που μέχρι να ασχοληθώ με την ταινία γνώριζα μόνο ως εξωτερικός παρατηρητής.
Δεν με ενδιέφερε να κάνω μάθημα ιστορίας. Ούτε είχα ποτέ καημό να κάνω μια ταινία για τη Βόρεια Ιρλανδία. Οταν όμως διάβασα το σενάριο είδα πως υπάρχει μια ιστορία που αφορά οικουμενικά το ζήτημα του πολέμου και της θέσης του ατόμου μέσα σε αυτόν. Θα μπορούσε κανείς να βρει αναφορές στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, ήρθε στο μυαλό μου η «Μάχη της Αλγερίας». Είναι μια ιστορία που μιλάει για την ανθρωπότητα και την επιβίωση. Για το πως μέσα στη μεγάλη εικόνα ενός κόσμου σε σύγχυση προσπαθείς να βρεις το δρόμο σου, τη θέση σου...
Χρειάστηκε να ψάξω και να διαβάσω πολύ, πριν ξεκινήσω το γύρισμα. Είδα αρχειακό υλικό και για πρώτη φορά άρχισα να αντιλαμβάνομαι την παράνοια μιας ολόκληρης εποχής. Η σημαντικότερη πηγή όμως ήταν οι άνθρωποι που συνάντησα στο Μπέλφαστ, άνθρωποι και από τις δύο πλευρές, οικογένειες θυμάτων... Συνειδητοποίησα πως οι εμπλεκόμενοι ήταν νεαρά αγόρια, ανάμεσα στις ηλικίες των 17 και των 22. Αυτό μου έδωσε αυτόματα την ανθρώπινη πλευρά της ιστορίας, τη ματαιότητα και ταυτόχρονα την αγριότητα της περιόδου στην οποία διαδραματίζεται η ταινία.
Ο Γιαν Ντεμάνζ μαζί με τον Τζακ Ο' Κόνελ
Από την πρώτη στιγμή που είδαμε τον Τζακ Ο' Κόνελ, ξέραμε ότι αυτός είναι ο πρωταγωνιστής μας. Του είχαμε στείλει το σενάριο και τον συναντήσαμε για να διαβάσουμε το σενάριο. Ο Τζακ έχει μια ασυνήθιστη ποιότητα που δεν βρίσκεις εύκολα σε ηθοποιούς της γενιάς του. Ερχεται από μια άλλη εποχή, διαθέτει έναν ωμό ανδρισμό που του βγαίνει αβίαστα. Και επίσης είναι ταυτόχρονα ένας ηθοποιός που ανακαλύπτει στον κάθε ρόλο τα δύσκολα εσωτερικά του σημεία. Μπορούσα να κατανοήσει ακριβώς τον Γκάρι. Ο ρόλος του είναι εξαντλητικός και απαιτεί αντοχή εκτός από ταλέντο. Δεν μπορείς να κρυφτείς εύκολα όταν πρωταγωνιστείς σε ολόκληρη την ταινία και είσαι αυτός με τον οποίο ταυτίζεται ο θεατής. Νόμιζω ότι είναι γενναίος και αφοσιώθηκε τυλφά στην ταινία. Είναι απίστευτός.
Είναι αλήθεια πως η ταινία διαθέτει στοιχεία φαντασίας. Ηταν κάτι που έγινε ηθελημένα. Πάνω στην έρευνά μου για την εποχή, αποφάσισα πως δεν ήθελα να κάνω μια ταινία που να πατάει συνεχώς πάνω στο ρεαλισμό. Το τοπίο ήθελα να έχει κάτι από μια «αποκάλυψη», άδειο, δυστοπικό... Ηθελα η διαδρομή του Γκάρι να έχει κάτι το μυθικό, να μην αφορά μόνο τη συγκεκριμένη νύχτα ή τη συγκεκριμένη εποχή. Ηθελα όσο περνάει η ώρα ο ήρωας να είναι παγιδευμένος μέσα σε ένα χώρο που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το σημείο ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο.
Είναι αστείο, αλλά ναι, το «'71» θα μπορούσε να είναι ένα μπλοκμπάστερ. Αλλά με άλλους όρους από αυτούς που γνωρίζουμε. Ισως με τον τρόπο που το έκανε ο Τζον Κάρπεντερ στις δικές του δυστοπικές ταινίες όπως το «Απόδραση από τη Νέα Υόρκη» ή ο Γουόλτερ Χιλ στο «The Warriors». Μια άλλη αναφορά είναι και το «Apocalypto» του Μελ Γκίμπσον, μια ταινία που λάτρεψα. Η ιστορία ενός ανθρώπου που το μόνο που θέλει είναι να επιστρέψει πίσω. Το «'71» θα μπορούσε να είναι το «Apocalypto» στο Μπέλφαστ.
Μου αρέσουν όλα τα b-movies, όλα τα γουέστερν. Αυτές είναι οι αναφορές μου. Ταινίες με ήρωες που δεν μιλούν πολύ. Ακριβώς όπως και το «'71». Μεγάλωσα όμως με τη γαλλική κουλτούρα. Η μητέρα μου αγαπούσε το σινεμά. Είχαμε στο σπίτι βίντεο από πολύ νωρίς γιατί ήθελε να βλέπει γαλλικές ταινίες. Θυμάμαι να βλέπω τα «400 Χτυπήματα» του Φρανσουά Τριφό και να εντυπωσιάζομαι. Δεν ήταν η πρώτη ταινία που είδα, αλλά αυτή που θυμάμαι περισσότερο από την παιδική μου ηλικία.
Το «'71» του Γιαν Ντεμάνζ, κάτοχος πλέον της Χρυσής Αθηνάς του 20ού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, βγαίνει στις ελληνικές αίθουσες στις 16 Οκτωβρίου από τη Seven Films/Spentzos Films.
Διαβάστε ακόμη:
Tags: '71, Γιαν Ντεμάνζ
