Λατρεύω τους τίτλους αρχής μιας σειράς, γιατί στην ιδανική περίπτωση αποτελούν την ταυτότητά της, κάτι σαν σύνοψη ή σαν σύντομη επανεκτέλεση όσων αντιπροσωπεύει η σειρά. (Σκέψου «The Wire».) Στην χειρότερη περίπτωση, όταν υπάρχει δηλαδή ασυνέπεια, μπορείς απλώς να έχεις μιας ωραία, εντυπωσιακή μονόλεπτη σεκάνς, συνήθως στα όρια του video art.
Τα τελευταία χρόνια η τέχνη των τίτλων αρχής είχε κοντέψει να εκλείψει καθώς στα ελεύθερα κανάλια η τάση κατευθυνόταν ξεκάθαρα προς ένα μοντέλο όπου έπεφτε απλώς μια κάρτα τίτλου και ύστερα όλα τα credits εμφανίζονταν στην αρχή της πρώτης πράξης του επεισοδίου. Αγνό μίσος. Και άντε πες καλά κάτι σαν το «Lost», όπου το μυστηριώδες γύρισμα του τίτλου ταίριαζε με τη σειρά. Ακραίο, αλλά πες. Όταν όμως κάθε δεύτερη σειρά δεν ενδιαφερόταν να χτίσει τη βιτρίνα της; Ή τότε που το «Grey's Anatomy» εγκατέλειψε τους γοητευτικούς τίτλους αρχής του για μια κάρτα σε λευκό φόντο; Μεγάλα χτυπήματα αυτά.
Ευτυχώς η καλωδιακή τηλεόραση πάντα ήξερε καλύτερα. Από το ΗΒΟ που πάντα έστηνε κομψοτεχνήματα για την έναρξη των σειρών του μέχρι τα ακραία, αρρωστημένης γοητείας δίλεπτα του Showtime, και πλέον στις πειραματικές σεκάνς κάθε καλωδιακού δικτύου που θέλει να μπει στο παιχνίδι. Και κάπως έτσι ζούμε μια χρυσή εποχή για την πάλαι ποτέ παρά λίγο χαμένη τέχνη του σκηνοτιτλά (;). Παρακάτω ακολουθούν 11 δείγματα από τη φετινή σεζόν που το αποδεικνύουν περίτρανα. Κάποιες από αυτές τις σκηνές τίτλων είναι καλύτερες κι από τις σειρές τους.
11, «HOUSE OF CARDS»
Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά, μαύρη και στην Ουάσινγκτον. Η σειρά Που Άλλαξε Την Τηλεόραση Ή/Και Το Ίντερνετ μας συστήθηκε με ένα smooth μουσικό θέμα χαμηλών τόνων αλλά έντονων γραμμών, καθώς αγχωμένα βιολιά και υπαινικτικά πιάνα συνθέτουν μια σκιώδη συμφωνία πίσω από το πολιτικό θέατρο της πρωτεύουσας. Φυσικά και σύννεφα καλύπτουν όλα τα μνημεία όσο περνάει η ώρα, η μουσική μοιάζει σταδιακά να σου επιτίθεται, και χωρίς να το καταλάβεις έχει πέσει η νύχτα. Η πόλη είναι σίγουρα ωραία έτσι. Δείτε τους τίτλους.
10, «MASTERS OF SEX»
Εξίσου προφανές χωρίς καμία διάθεση να το κρύψει όσο αυτό που προηγήθηκε, αλλά είναι ωραιότερο επειδή απολαμβάνει την ανωριμότητά του. Μέσα σε ένα λεπτό περνάνε από την οθόνη μας όσες περισσότερες μεταφορές για το σεξ και τα σχετικά εργαλεία έχουν καταγραφεί ποτέ από κάμερα. Όχι, μπράβο τους. Στο μοντάζ που όσο πάει όλο και κορυφώνεται (επειδή, εχμ, ναι κατάλαβες) παρεμβάλλονται ωραία σχέδια με δύο χαρακτήρες που μας θυμίζουν την κυριολεκτική διάσταση όσων βλέπουμε. Ευχαριστούμε. Δείτε τους τίτλους.
9, «HANNIBAL»
Το ανατριχιαστικό μεγαλείο της απλότητας. Ένα concept, δύο χρώματα και τέλος. Αίμα που μοιάζει τόσο πολύ με σιροπάκι κεράσι που θες να το γλείψεις από την οθόνη, σχηματίζει ένα κρανίο σε κατάλευκο φόντο. Λεπτομέρεια που μου αρέσει πολύ, στο πρώτο καρέ όπου εμφανίζονται τα ονόματα των δύο πρωταγωνιστών Χιου Ντάνσι και Μαντς Μίκελσεν, αυτό γίνεται με έναν τρόπο όπου τους φέρνει ισότιμα πρώτους. Αν διαβάσεις από πάνω πάει μπροστά ο ένας, αν διαβάσεις από τα αριστερά ο άλλος. Είναι ισότιμοι. Δείτε τους τίτλους.
8, «HEMLOCK GROVE»
Ουσιαστικά είναι όλο μια διαρκής πάλη ανάμεσα σε δύο χρώματα που ενώνονται (ή μήπως το ένα προσπαθεί να κυριαρχήσει επί του άλλου;) μπροστά από ζωγραφιές που απεικονίζουν ανθρώπους και λύκους. Ένα χρώμα για τον έναν, ένα για τον άλλον. Όμορφο και εντυπωσιακό. Δείτε τους τίτλους.
7, «DOCTOR WHO»
Εκτός από νέες σειρές έχω συμπεριλάβει και δύο προϋπάρχουσες που όμως άλλαξαν σχεδιασμό τίτλων. (Ουσιαστικά ακολουθώ τους κανόνες της αντίστοιχης κατηγορίας των Έμμυ.) Το «Doctor Who» λίγες μέρες πριν μπει στην 50ή του επέτειο (για την ακρίβεια στο περσινό Χριστουγεννιάτικο επεισόδιο) επανασχεδίασε ριζικά τους τίτλους αρχής, ξεφεύγοντας από τους μωβ αποχρώσεων κεραυνούς και περνώντας σε κάτι πιο επιθετικά κοκκινοκίτρινο. Κάπου εκεί μες στα διαστημικά νέφη σχηματίζεται κι η φάτσα του Ματ Σμιθ, ως αναφορά στην κλασική περίοδο όπου αυτό συνέβαινε με όλους τους ηθοποιούς. Δείτε τους τίτλους.
6, «VIKINGS»
Πανέμορφα εφιαλτική σεκάνς τίτλων, με κυρίαρχο στοιχείο τη θάλασσα και τα πτώματα που έχει καταπιεί (αλλά και τους θησαυρούς) καθώς γύρω και έξω από αυτή την αρρωστημένα γαλήνια παγίδα επικρατεί βία και ένταση. Φλεγόμενες τριήρεις, ξεκοιλιάσματα, άγρια κύματα που σκάνε στα βράχια, μια ολόκληρη επική διάσταση χτισμένη πάνω στη σιωπή και τον θρήνο, όπως τέλεια αναδεικνύει το αλλόκοτο κομμάτι «If I Had a Heart» των Fever Ray. Δείτε τους τίτλους.
5, «RECTIFY»
Τι να σου κάνει ένα μόνο 24ωρο τη μέρα, δε φτάνει, είναι ξεκάθαρο πια αυτό. Το «Rectify» μπορεί να μην έχω προλάβει ακόμα να το δω, όμως οι τίτλοι αρχής του είναι απλά απίστευτοι. Σαν φωτογραφικό άλμπουμ όπου η κάθε στιγμή, κάθε ανάμνηση επιχειρεί να έρθει στη ζωή, να ξυπνήσει κάτι σε εμάς που το ξεφυλλίζουμε. Η κάθε φωτογραφία σαν ένα κελί με πρωταγωνιστές ζωντανούς και αληθινούς, έτοιμους να ξεπηδήσουν προς τον θεατή. Ή αλλιώς, κάποιος από το Sundance Channel ξενύχτησε την προηγούμενη του μίτινγκ βλέποντας Χάρι Πότερ. Δείτε τους τίτλους.
4, «AMERICAN HORROR STORY: COVEN»
Οι άλλοι παλιοί-αλλά-καινούριοι τίτλοι αρχής της σεζόν, με το γνώριμο μουσικό και στυλιστικό μοτίβο όλων των «American Horror Stor»-ies να παίζει εδώ ξανά, πιο creepy από ποτέ. Μάγισσες, βουντού, φωτιές, κόκκος σε μέγεθος κοτρώνας, σκιές-μινώταυροι, ακραίες γκαρνταρόμπες, η Κάθι Μπέιτς. Το βιντεάκι αυτό θα μπορούσε να είναι ο εφιάλτης της Σαντάκο αν η Σαντάκο για κάποιο λόγο είχε δει πολλές Αμερικάνικες ταινίες τρόμου εκείνη τη μέρα. Δείτε τους τίτλους.
3, «DA VINCI'S DEMONS»
Τη σειρά τη βρήκα ανώδυνη κοτσάνα (έχω έτσι κι αλλιώς λιγοστές ανοχές για το όλο είδος των συνωμοσιολογικών ιστορίων, σε όποιο μέσο κι αν έρχονται) αλλά διάβολε, αυτή η εισαγωγή είναι απίστευτα εντυπωσιακή. Όλο animation, φτιαγμένο λες κι οι σημειώσεις και τα σχέδια του Ντα Βίντσι ήθελαν να το ρίξουν στο χορό. Ή στο κυνήγι, δεν είμαι σίγουρος τι από τα δύο. Η τεχνοτροπία είναι φανταστική, το αποτέλεσμα είναι από μόνο του λόγος χαράς για την ύπαρξη της σειράς. Δείτε τους τίτλους.
2, «THE AMERICANS»
Η μουσική από μόνη της εκπροσωπεί τέλεια το κλίμα αβεβαιότητας και συνεχούς υποψίας του ψυχρού πολέμου, όμως η σύνθεση των τίτλων το πάει ένα βήμα παραπέρα. Χρησιμοποιεί εικόνες και γραφιστικά στοιχεία από ένα σωρό μέσα (από φωτογραφίες και βίντεο μέχρι σχέδια και βιντεοπαιχνίδια) ώστε να ολοκληρώσει το απόλυτο ψηφιδωτό της κατασκοπικής παράνοιας απέναντι στο φόβο της ρώσικης αρκούδας. Το κυριλικό αλφάβητο γίνεται λατινικό και οι διπλοί πράκτορες δίνουν τη θέση τους σε γεγονότα και σύμβολα που σημάδεψαν την (κινηματογραφικά έστω) χρυσή περίοδο της κατασκοπείας. Τρομερά εντυπωσιακό, ένα αληθινό κομψοτέχνημα. Δείτε τους τίτλους.
1, «TOP OF THE LAKE»
Σίγουρα θα πρέπει να υπάρχει κι άλλος άνθρωπος που δεν του άρεσε καθόλου αυτή η πιο πρόσφατη Καμπιον-άδα, έτσι δεν είναι; Θέλω να πω, ολόκληρο σύμπαν, κάπου θα υπάρχει, ε; Τελοσπάντων, μικρή σημασία έχει αυτό τώρα, η συζήτηση για την ίδια τη σειρά είναι αντικείμενο μιας άλλης ανάλυσης. Γιατί ο λόγος που είμαστε εδώ είναι οι τίτλοι αρχής, και οι τίτλοι αρχής αυτής της πολυσυζητημένης μίνι σειράς του Sundance είναι απλά ό,τι πιο αποστομωτικά όμορφο είδα φέτος. Κάθε κάδρο δεν είναι απλά πανέμορφη καρτ-ποστάλ, είναι καθηλωτικός πίνακας ζωγραφικής. Η τέλεια απόδοση της αίσθησης ανησυχίας, βουβαμάρας και ακινησίας στην οποία στοχεύει και η σειρά. Θα μπορούσα να χαζεύω για ώρες. Δείτε τους τίτλους.
Κι άλλα από τα καλύτερα της TV του 2013:
- Τα νεο-procedurals του CBS: Η θριαμβευτική επιστροφή στις ρίζες
- Το απότομο τέλος του «Bunheads»: Η καλύτερη cancelled-too-soon σειρά της χρονιάς
- Η πολλαπλή Τατιάνα Μασλάνι του «Orphan Black»: Η καλύτερη ερμηνεία της σεζόν
