Ο «Θαυμαστός Κόσμος του Ιουλίου Βερν», με τον πρωτότυπο τίτλο «Θανάσιμη Εφεύρεση», ήταν η πιο φιλόδοξη ταινία του Κάρελ Ζέμαν πίσω στο 1958, μια μεταφορά του «Μπροστά στη Σημαία» του συγγραφέα, αλλά και με κομμάτια εμπνευσμένα από το «20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα», τη «Μυστηριώδη Νήσο» και το «Ροβήρος ο Κατακτητής».
Ο Ζέμαν είχε μόλις γνωρίσει τις ταινίες και κυρίως την τεχνική του Ζορζ Μελιές και έτσι έφτιαξε ολόκληρη την ταινία στο χέρι, σε έναν απίθανο συνδυασμό live action και animation, εμπνευσμένος ακόμη και με ιδέες από το «Metropolis» του Φριτζ Λανγκ, το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Σεργκέι Αϊζενστάιν και την εκδοχή του Στιούαρτ Πάτον από το 1916 πάνω στο «20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα».
Ο Κάρελ Ζέμαν στα γυρίσματα της ταινίας
«Σαν παιδί», είχε δηλώσει ο Κάρελ Ζέμαν, «θυμάμαι να έχω όλα τα βιβλία με αυτές τις υπέροχες γκραβούρες. Δεν θα μπορούσα να εικονογραφήσω την ιστορία με κανέναν άλλον τρόπο. Οπως πίστευε και ο πατέρας μου, που λάτρευε τον Βερν, ο μόνος τρόπος να δικαιώσεις τις ιστορίες του ήταν να χρησιμοποιήσεις τις ίδιες τεχνικές. Η μαγεία των βιβλίων των Ιουλίου Βερν βρίσκεται σε αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε ρομαντικό φανταστικό πνεύμα περιπέτειας, έναν κόσμο που συνδέεται ευθεως με τον τρόπο που οι αρχικοί εικονογράφοι των ιστοριών του ήξεραν να ζωντανέψουν στο μυαλό των αναγνωστών. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι μια ταινία για τον Ιούλιο Βερν πρέπει να προέρχεται όχι μόνο από το λογοτεχνικό κομμάτι, αλλά και από το χαρακτηριστικό στιλ των εικονογραφήσεων, καθώς και να διατηρήσει την εντυπωση της γκραβούρας.
Το αποτέλεσμα ήταν κάτι που ακόμη και σήμερα μοιάζει μοναδικό, απόλυτα μοντέρνο μέσα στη χειροποίητη υφή του, ένα έργο τέχνης που θα εντυπωσίαζε ακόμη και την Αμερικανίδα κριτικό Πολίν Κέιλ που έγραψε ένα κλασικό πλέον κομμάτι για να εξισώσει τον Ζέμαν με τον Μελιές και να στείλει τον κόσμο να δει μια από τις πιο υπέροχες, πειραγμένες, όπως η ίδια χαρακτηρίζει, ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Aνάμεσα στις πιο δημοφιλείς δημιουργίες του Ζορζ Μελιές συγκαταλέγεται η δική του εκδοχή από το 1902 του «Ταξίδι στη Σελήνη» (που χρησιμοποιήθηκε στο «Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Ημέρες» του Μάικλ Τοντ). Ενας ακόμη σπουδαίος μάγος του σινεμά, ο Τσέχος Κάρελ Ζέμαν, στράφηκε και αυτός στον Ιούλιο Βερν για έμπνευση και έφτιαξε αυτήν την υπέροχη, πειραγμένη ταινία επιστημονικής φαντασίας που βασίζεται στο «Μπροστά στη Σημαία» και άλλα έργα του Ιουλίου Βερν. Σαν τον Μελιές, ο Ζέμαν αξιοποιεί κάθε πιθανό τρικ, συνδυάζοντας ζωντανή δράση, animation, κούκλες και ζωγραφισμένα στο χέρι σκηνικά που μοιάζουν με το θρίαμβο του εκλεπτυσμένου πρωτογονισμού. Η ποικιλία των τρικ και των συνθέσεων μοιάζει ανεξάντλητη. Μόλις αντιλαμβάνεσαι ένα εφέ, μια άλλη εικόνα έρχεται για να σε μπερδέψει. Για παράδεγιμα, βλέπεις μια ζωγραφιά με δώδεκα ναύτες σε μια βάρκα μέσα στη φουρτουνιασμένη θάλασσα. Οι ναύτες με τις ριγέ τους στολές μοιάζουν φτιαγμένοι από το χέρι ενός πρωτόγονου καλλιτέχνη. Στη συνέχεια κινούνται τα κύματα, η βάρκα σαν να πετάει και μόλις προσγειώνεται στο νερό, οι ναύτες - που είναι αληθινοί ηθοποιοί - φεύγουν από το πλάνο, ενώ θυμίζουν ακόμη έργα τέχνης. Η ταινία δημιουργεί την ατμόσφαρια των βιβλίων του Ιουλίου Βερν, όπως αυτή βρίσκεται αποτυπωμένη στο μυαλό των αναγνωστών από τις γκραβούρες των Μπένετ και Ριού. Είναι σχεδιασμένη να δείχνει σαν ένας κόσμος που δεν προορίζοταν ποτέ να ζωντανέψει. Ο Ζέμαν διατηρεί την αρχέγονη, πειστική ποιότητα της ευφυούς χρήσης των αχνών οριζόντιων γραμμών πάνω στις εικόνες. Διατηρεί το βικτοριανό τόνο, με την απολαυση της μαγείας της επιστήμης που κάνει τον Ιούλιο Βερν τόσο παιχνιδιάρικα κλασικό.
Σαν τον Μελιές, ο Ζέμαν αξιοποιεί κάθε πιθανό τρικ, συνδυάζοντας ζωντανή δράση, animation, κούκλες και ζωγραφισμένα στο χέρι σκηνικά που μοιάζουν με το θρίαμβο του εκλεπτυσμένου πρωτογονισμού. Η ποικιλία των τρικ και των συνθέσεων μοιάζει ανεξάντλητη. Μόλις αντιλαμβάνεσαι ένα εφέ, μια άλλη εικόνα έρχεται για να σε μπερδέψει.
