συνέντευξη: Λήδα Γαλανού, Μανώλης Κρανάκης
φωτογραφίες: Lucas Young για το F Magazine China
Την συναντήσαμε στις Κάννες, τον περασμένο Μάιο, όπου έκανε πρεμιέρα το νέο της φιλμ, οι «Ασυνήθιστες Φίλες» της Πατρισιά Μαζουί. Στην ταινία που την βρίσκει ξανά μπροστά στο φακό της Γαλλίδας σκηνοθέτη 24 χρόνια μετά το «Saint-Cyr», η Ιζαμπέλ Ιπέρ υποδύεται μια μεγαλοαστή που μετά από μια επίσκεψη στη φυλακή όπου βρίσκεται ο άντρας της, θα συναντήσει μια γυναίκα της εργατικής τάξης που επίσης επισκέπτεται τον φυλακισμένο άντρα της και θα της προτείνει να μείνουν μαζί, σε μια φιλία που θα αποδειχθεί ταυτόχρονα σωτήρια και καταστροφική.
Την ξανασυντήσαμε ακόμη μια φορά στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 2025, στο ετήσιο rendez-vous των γαλλικών ταινιών της Unifrance και ενώ ετοιμαζόταν για το δεύτερο ανέβασμα της «Βερενίκης» του Ρομέο Καστελούτσι που αυτές τις μέρες ζωντανεύει και στη μεγάλη σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Παρά το γεγονός πως την έχουμε συναντήσει πολλές φορές μέσα στα χρόνια, όσα μας λέει κάθε φορά η Ιζαμπέλ Ιπέρ είναι πολύτιμα. Λόγια μιας εργασιομανούς, απίστευτα επαγγελματία ηθοποιού που κρατάει απόσταση από τον δημόσιο ρόλο της με ένα αφοπλιστικό χιούμορ και τη σιγουριά μιας σχεδόν εγγενούς αφοσίωσης. Και όσες φορές και να τη συναντήσουμε θα λέμε ακριβώς το ίδιο: Η Ιζαμπέλ Ιπέρ ζει για να παίζει και παίζει για να ζει.
Η ταινία της Πατρισιά Μαζουί «Ασυνήθιστες Φίλες» κάνει την πρεμιέρα της στο 25ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου και βγαίνει στις αίθουσες την Πέμπτη 3 Απριλίου. Η «Βερενίκη» του Ρομέο Καστελούτσι παίζεται ήδη στην κεντρική σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση μέχρι τις 30 Μαρτίου.
Τι είναι για εσάς οι «Ασυνήθιστες Φίλες»
Για μένα, αυτή η ταινία είναι μια προσπάθεια να συνδεθούν δύο πολύ διαφορετικοί κόσμοι. Οι δύο γυναίκες, για ένα διάστημα, δημιουργούν τη δική τους, πολύ γυναικεία, φούσκα μαζί – διαρκεί πολύ λίγο. Συμβαίνει, ξέρετε, άνθρωποι από τόσο διαφορετικούς κόσμους να προσπαθούν να συνδεθούν, υπάρχει μια συγκεκριμένη επιθυμία να γίνει ο κόσμος καλύτερος με αυτόν τον τρόπο. Το συμπέρασμα δεν είναι πολύ ενθαρρυντικό, αλλά ο κινηματογράφος αρέσκεται να δουλεύει με ουτοπίες.
Η ηρωίδα σας είναι μια γυναίκα που γνωρίζετε;
Δεν είναι σίγουρα η στερεοτυπική μελαγχολική μεγαλοαστή, που δεν ξέρει τι να κάνει με το χρόνο της. Θέλαμε από την αρχή να της δώσουμε μια πλευρά μεταφυσική και επίσης θέλαμε να είναι περισσότερο αστεία παρά θλιμμένη. Θεωρητικά είναι μια γυναίκα που έχει τα πάντα. Ο άντρας της είναι στη φυλακή - και αυτό είναι το πρόβλημα, αλλά εκτός από αυτό έχει τα πάντα. Εχει ένα μεγάλο σπίτι, χρήματα, όλη μέρα βλέπει γύρω της όμορφους πίνακες κρεμασμένους στους τοίχους. Αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει τίποτα. Στην ταινία τη συναντάμε όταν έχει αρχίσει να το συνειδητοποιεί...
Οταν επιλέγετε μια ταινία, σας επηρεάζει ποιος ή ποια θα παίζει απέναντί σας;
Από την αρχή ήξερα ότι εδώ θα έπαιζα με τη Χαφσιά, με την οποία μόλις είχα συνεργαστεί στην ταινία του Αντρέ Τεσινέ, «Les gens d'à côté». Αλλά ακόμα κι αν δεν είχα δουλέψει καθόλου μαζί της, ξέρω ότι είναι μια σπουδαία ηθοποιός και δεν θα μπορούσα παρά να χαρώ που θα δουλεύαμε μαζί. Είναι πραγματικά υπέροχη και η χημεία μεταξύ μας ξεκίνησε αμέσως. Είναι άνετη και υπάρχει πάντα κάτι ανείπωτο στην παρουσία της, κάτι που είναι πάντα ενδιαφέρον. Είναι επίσης πολύ συναισθηματική, υπάρχει κάτι μελαγχολικό πάνω της.
Συνεργαστήκατε ξανά με την Πατρισιά Μαζουί, 24 χρόνια μετά το «Saint-Cyr». Πώς ήταν αυτή τη φορά;
Αυτή τη φορά ήταν ακριβώς το ίδιο. Είναι τόσο οργισμένη όσο πάντα, τόσο σκληρή όσο πάντα, αλλά με την καλύτερη έννοια. Πρέπει να είσαι σκληρός για να κάνεις κινηματογράφο και να είσαι σκληρός στον τρόπο με τον οποίο δείχνεις τα πράγματα στις ταινίες σου. Δεν είναι γλυκιά ή συναισθηματική, και η ταινία δεν είναι γλυκιά, είναι αιχμηρή, και αυτά ήταν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά που είχε στο «Saint-Cyr», δεν έχει αλλάξει.
Μου αρέσει η αλλαγή, αλλά απολαμβάνω περισσότερο την επανάληψη. Το γεγονός ότι η ίδια η κινηματογραφική διαδικασία δεν αλλάζει ποτέ. Είναι πάντα το ίδιο: κάποιος λέει "πάμε" και μετά "στοπ", και το ενδιάμεσο είναι πάντα το ίδιο. Υπάρχει πάντα μια κάμερα.»
Νιώθετε πως με τα χρόνια και από ρόλο σε ρόλο γίνεστε καλύτερη ηθοποιός;
Δεν βλέπω τα πράγματα με αυτήν την οπτική. Δεν νομίζω ότι έγινα καλύτερη από τότε που ξεκίνησα να παίζω. Δεν νομίζω ότι έμαθα κάτι περισσότερο από όσα ήξερα. Δεν έχω επίσης απαντήσεις για τα πάντα. Είμαι απλά μια ηθοποιός. Απλα ένας άνθρωπος.
Ανθρωπος, αλλά μερικές φορές και υπεράνθρωπος, θα μπορούσε να πει κανείς ειδικά στη σκηνή, στις συνεργασίες με τον Μπομπ Γουίλσον ή στη «Βερενίκη» του Ρομέο Καστελούτσι, για να αναφέρουμε μόνο δύο από τις πιο πρόσφατες συνεργασίες σας;
Είναι ενδιαφέρον αυτό που λέτε, αν βλέπετε κάτι το ανθρώπινο, ειδικά στις δουλειές με τον Μπομπ Γουίλσον και τον Ρομέο Καστελούτσι - και των δύο η φιλοσοφία είναι τόσο αφαιρετική. Αλλά κι εγώ πιστεύω στο θέατρο της αφαίρεσης παρά στο θεάτρο του ρεαλισμού. Αλλωστε και το ίδιο το θέατρο είναι η τέχνης της αφαίρεσης: του χρόνου, του χώρου... Η παραδοξότητα του να είσαι ανθρώπινος μέσα σε ένα αφαιρετικό σχήμα είναι ενδιαφέρουσα.
Ειδικά για τη συνεργασία σας με τον Ρομέο Καστελούτσι, τι ήταν αυτό που ξεχωρίζετε;
Είναι ένας μεγάλος δάσκαλος. Ο τρόπος που χειρίζεται το χώρο, την εικόνα... Είναι πολλά περισσότερα από ένας σκηνοθέτης. Είναι μάλλον γλύπτης. Νιώθεις ότι είσαι μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου οράματος από το έργο που διαδραματίζεται στη σκηνή. Ξέρω ότι πολλοί μπερδεύτηκαν και τελικά δεν συμπάθησαν την «Βερενίκη», γιατί είναι μια αφαιρετική εκδοχή της «Βερενίκης». Αλλά πίστεύω πως μέσα από την αφαίρεση βρίσκεις τελικά τη «Βερενίκη». Κάποιοι πίστευαν ότι θα δουν ένα κλασικό ανέβασμα του έργου και τελικά είδαν εμένα μόνη μου στη σκηνή με γυμνούς άντρες... Στην αρχή υπήρξαν αντιδράσεις. Μετά έγινε σαφές πως αυτό είναι ένα μέτα ανέβασμα της «Βερενίκης».
Αν μπορώ να φανταστώ μια ζωή χωρίς την υποκριτική; Δεν έχω αρκετή φαντασία γι' αυτό.»
Καταφέρατε μέσα στα χρόνια να διαχειρίζεστε πιο εύκολα τις αρνητικές κριτικές;
Στην περίπτωση της «Βερενίκης» οι αντιδράσεις δεν ήταν τόσο μεγάλες, όσο σε παλίοτερες παραστάσεις του Καστελούτσι. Ομολογώ ότι στεναχωρήθηκα... Ηθελα να γίνει μεγαλύτερος χαμός (γελάει). Στο έργο του για τον Χριστό (σ.σ. εννοεί το «On the Concept of the Face, Regarding the Son of God» το 2011), έγιναν διαδηλώσεις έξω από το θέατρο από πλήθη. Οι αντιδράσεις για τη «Βερενίκη» ήταν πραγματικά ασήμαντες...
Έχετε τη φήμη της εργασιομανούς, το είδαμε ακόμα και στο επεισόδιό σας στο «Dix pour cent». Κουράζεστε ποτέ, μετά από τόσες ώρες δουλειάς στο σινεμά, το θέατρο, την τηλεόραση;
Ηταν πολύ διασκεδαστικό, γι' αυτό το επεισόδιο ήταν καλό. Είπα, «κάντε το με υπερβολή, δημιουργήστε έναν φανταστικό χαρακτήρα βασισμένο στην πραγματικότητά μου». Απλώς μου αρέσει η δουλειά μου, είναι το ίδιο από την αρχή, δεν μπορώ να βρω κάτι πιο ενδιαφέρον. Μου αρέσει και ξέρω τι χρειάζομαι για να μου αρέσει. Χρειάζομαι η δουλειά να είναι καλή, φιλόδοξη, με σπουδαίους σκηνοθέτες. Χρειάζομαι πολλά στοιχεία για να μου αρέσει, αλλά στο τέλος της ημέρας, την αγαπώ. Επίσης, τη βρίσκω εύκολη – γιατί είμαι λίγο τεμπέλα.
Δεν σας κουράζει όμως κάποια στιγμή όλη αυτή η διαδικασία; Να είστε διαρκώς σε ένα σετ, μια σκηνή, σε μια πρόβα, σε ένα γύρισμα;
Γιατί να κουραστώ; Δεν κουράζομαι. Απλά περνάω καλά...
Πώς αποφεύγετε να πέσετε σε ρουτίνα στη δουλειά σας;
Είναι δύσκολο να πέσεις σε ρουτίνα κάνοντας ταινίες, γιατί οι ταινίες δεν είναι ποτέ ίδιες, οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, βρίσκεσαι σε διαφορετικές καταστάσεις και είναι πάντα κάτι καινούργιο, πάντα μια νέα εμπειρία, ειδικά στη δική μου περίπτωση που μπορεί να βρεθώ στο Παρίσι για μια ταινία, στην Κορέα για μια άλλη. Δημιουργεί μια μεγάλη ποικιλία. Μου αρέσει η αλλαγή, αλλά απολαμβάνω περισσότερο την επανάληψη. Το γεγονός ότι η ίδια η κινηματογραφική διαδικασία δεν αλλάζει ποτέ. Είναι πάντα το ίδιο: κάποιος λέει «πάμε» και μετά «στοπ», και το ενδιάμεσο είναι πάντα το ίδιο. Υπάρχει πάντα μια κάμερα.
Εχετε μπει ποτέ σε διαδικασία να σκηνοθέσετε μια ταινία;
Οχι, Ποτέ. Είμαι μόνο ηθοποιός. Δεν έχω καθόλου τη φιλοδοξία να γίνω σκηνοθέτης.
Μπορείτε να φανταστείτε μια ζωή χωρίς την υποκριτική;
Αν μπορώ να φανταστώ μια ζωή χωρίς την υποκριτική; Δεν έχω αρκετή φαντασία γι' αυτό.
Η ταινία της Πατρισιά Μαζουί «Ασυνήθιστες Φίλες» κάνει την πρεμιέρα της στο 25ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου και βγαίνει στις αίθουσες την Πέμπτη 3 Απριλίου. Η «Βερενίκη» του Ρομέο Καστελούτσι παίζεται ήδη στην κεντρική σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση μέχρι τις 30 Μαρτίου.
