Συνέντευξη

Φατίχ Ακίν: Το σινεμά οφείλει να σε κάνει να σκέφτεσαι

στα 10

Ο Γερμανός σκηνοθέτης με το «Ο Παράδεισος Δεν Είναι Εδώ», επιστρέφει στην Τουρκία, δείχνοντας αυτή τη φορά μια βρώμικη (κυριολεκτικά και μεταφορικά) πλευρά της χώρας και μιλά στο flix, για τα σκουπίδια, τη συλλογικότητα και το «καθήκον» του σινεμά.

Φατίχ Ακίν: Το σινεμά οφείλει να σε κάνει να σκέφτεσαι
Φωτό: Graeme Robertson

Η τελευταία ταινία του Φατίχ Ακίν, προέκυψε κατά τύχη. Ο σκηνοθέτης βρέθηκε στο Τσαμπουρνού, ένα χωριό της βορειοανατολικής Τουρκίας απ όπου καταγόταν ο παππούς του για να γυρίσει μια σκηνή για το «Στην Ακρη του Ουρανού». Εκεί έμαθε για τις αντιδράσεις των κατοίκων σε μια χωματερή που είχε χτιστεί ακριβώς δίπλα και μόλυνε σταθερά το έδαφος, τον υδροφόρο ορίζοντα και τον αέρα. Χωρίς καν να το αποφασίσει, βρέθηκε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ. Δεν είναι η πρώτη φορά (είχε προηγηθεί το 2000 ένα ακόμη για την εμπειρία των μεταναστών γονιών του στη Γερμανία και φυσικά το «Crossing the Bridge» για την μουσική σκηνή της Πόλης το 2005) αλλά σίγουρα ήταν το πιο «επείγον». Αλλά κι αυτό που χρειάστηκε τον περισσότερο καιρό να ολοκληρωθεί αφού προβλήθηκε για πρώτη φορά, έξι χρόνια αργότερα τον Μάιο του 2012 στις Κάννες. Αν και όπως λέει ο Ακιν, «όταν ασχολείσαι με μια τέτοια ιστορία, στην πραγματικότητα η δουλειά σου δεν τελειώνει ποτέ. Απλά κάποια στιγμή πρέπει να βάλεις μια τελεία. Είναι όμως σίγουρο ότι ο αγώνας τον κατοίκων του Τσαμπουρνού, θα με αφορά πάντα και πάντα θα κάνω ότι μπορώ για να τους βοηθήσω».

2

Αντιλήφθηκα για πρώτη φορά την μάχη των κατοίκων του Τσαμπουρνού όταν βρέθηκα εκεί γυρίζοντας το «Η Ακρη του Ουρανού». Ήταν ήδη αρκετός καιρός που εναντιωνόταν στην απόφαση να χτιστεί η χωματερή στην περιοχή τους. Αρχικά σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να κινηματογραφήσω τις διαδηλώσεις του προκειμένου να χρησιμοποιήσω το υλικό σε ένα από τα έξτρα υλικά του DVD της ταινίας αφού το φιλμ μου τελειώνει ακριβώς εκέι. Σύντομα όμως ένιωσα ότι ο αγώνας των κατοίκων της περιοχής με αφορά, μπλέχτηκα σε αυτόν περισσότερο απ ότι θα φανταζόμουν. Ετσι ενώ η «Ακρη» προχωρούσε εξακολουθούσα να γυρίζω, να επιστρέφω στην περιοχή και όλο αυτό τον καιρό δεν ήξερα τι θα βγει από το φιλμ που γύριζα. Η πρώτη φορά που πήγα εκεί ήταν το 2007 και η τελευταία τον Φεβρουάριο του 2012. Στο ενδιάμεσο ένας τοπικός κάμεραμαν γύριζε με τις οδηγίες μου όλα τα πλάνα που ένοιωθα ότι θα χρειαστώ. Τον Νοέμβρη του 2011 πήγα για να κάνω τις συνεντεύξεις με τους ανθρώπους που μιλούν στο φιλμ, και ξεκίνησα να μοντάρω. Είχα ήδη πολύ υλικό και η ταινία είχε ήδη αρχίσει να παίρνει σχήμα στο μυαλό μου.

2

Στην διάρκεια των γυρισμάτων προσπαθούσα για καιρό να πάρω άδεια για γυρίσματα μέσα στην χωματερή. Συνέχεια μου έλεγαν πως δεν υπήρχε πρόβλημα να το κάνω, αλλά δεν μου έδιναν την άδεια να το κάνω. Τελικά τα κατάφερα, αλλά αφού πρώτα είχαν περάσει αρκετό καιρό να βελτιώσουν την πιο άσχημη εικόνα, να αντλήσουν όλα τα μολυσμένα υγρά, να στρώσουν το πλαστικό που θα έπρεπε να υπάρχει στο κάτω μέρος της. Θα ήταν ωραία αν όλα αυτά γίνονταν με συνέπεια κι μελέτη από την αρχή, αλλά είμαι σίγουρος ότι έγιναν μόνο και μόνο για να δείχνουν τα πλάνα στο ντοκιμαντέρ μου λιγότερο σοκαριστικά.

2

Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό που έκανα είναι ένα πολιτικό ντοκιμαντέρ. Στο μυαλό μου οι πολιτικοί είναι ανίκανοι και διεφθαρμένοι οπότε αν έκανα ένα «πολιτικό» ντοκιμαντέρ αυτό με φέρνει με κάποιο τρόπο στην ίδια θέση( γελά). Ομως το φιλμ είναι κομμάτι μιας ομαδικότητας που ενεργοποιείται όλο και περισσότερο και πιο συχνά πλεόν στον πλανήτη μας. Είναι η καταγραφή μιας ομαδικής αντίδρασης απέναντι σε μια λάθος νοοτροπία της κεντρικής εξουσίας, μια αυθόρμητη οργή, που βρίσκει τον τρόπο να εκφράζεται με τρόπο θετικό.

2

Νομίζω ότι αν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το σινεμά σαν εργαλείο προπαγάνδας, για να κάνεις ταινίες σας το «Top Gun» είμαι σίγουρος ότι μπορείς να το κάνεις και για καλό. Δεν ξέρω τι μπορεί να κάνει μια ταινία, πόσο μακριά μπορεί να φτάσει. Δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά μπορεί να σε κάνει να σκεφτείς. Η τέχνη υπήρξε από την αρχή ένας τρόπος έκφρασης κι αντίδρασης, από τα σκίτσα των προϊστορικών ανθρώπων στις σπηλιές, μέχρι το σινεμά διαμαρτυρίας, οπότε η παράδοση την οποία ακολουθώ με αυτή την ταινία, είναι μακρά και σημαντική.

Ελπίζω ότι οι άνθρωποι θα έχουν την ευκαιρία να δουν την ταινία μου στην Τουρκία. Ειμαι βέβαιος ότι θα υπάρξουν πολλοί που θα πουν ότι είμαι ένας ξένος που ήρθα να δείξω μια άσχημη εικόνα της χώρας. Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι, αυτό είναι το χωριό του παππού μου, αυτές είναι οι ρίζες μου κι έχω κάθε δικαίωμα να νοιάζομαι για την τύχη του.

Διαβάστε την κριτική της ταινίας