Ολοκληρώθηκε το 47o Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, με την τελετή λήξης και την απονομή των βραβείων στο Ωδείο της πόλης.
Το «Γκέκας» του Δημήτρη Μουτσιάκα έφυγε με τον Χρυσό Διόνυσο, το μεγάλο βραβείο. Δικαιωματικά, καθώς η ταινία, με ψύχραιμο τόνο κι αριστοτεχνικό τρόπο, ενεργοποίησε το κινηματογραφικό γλωσσάρι για να μιλήσει για θέματα που ακόμα η ελληνική κοινωνία δεν έχει τα εργαλεία να τα συζητήσει και να τα αντιμετωπίσει.
Είχε γράψει το Flix κι ο Ρόμπυ Εκσιέλ στην κριτική του για το «Γκέκας»: Ο 12χρονος Βασίλης, που ζει σε ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας, εκπαιδεύεται από τον πατέρα του, Γιάννη, στο κυνήγι του λαγού. Εκτός από καραμπίνα, ο Γιάννης του παίρνει κι ένα κυνηγόσκυλο ράτσας Γκέκα, με το οποίο το αγόρι σύντομα θα δεθεί. Είναι, όμως, ο Βασίλης φτιαγμένος για κυνηγός; Θα γίνει, θέλει δε θέλει, λέει ο Δημήτρης Μουτσιάκας («Ποιος Βασίλης;», «Τέρμα»), μικρομηκάς πανέτοιμος για μεγάλου μήκους, όπως διαπιστώνουμε από τούτο το θαυμαστά συμπαγές φιλμ πρόωρης ενηλικίωσης όπου τίποτα δε λείπει, ούτε και ξεχειλίζει. Θα γίνει, αλλά όχι αναγκαστικά των ολιγοπληθέστερων θηλαστικών, έτσι εγκλωβισμένος που μεγαλώνει με έναν βάναυσο πατέρα που τον πιέζει να ανδρωθεί κατ’ εικόνα του, σε μια μάτσο εντροπία με αποκλειστική ενασχόληση τη διαιώνιση του «είδους» της. Οι φωτισμοί του Γιώργου Καρβέλα καδράρουν την τραχύτητα, το μοντάζ του Γιάννη Χαλκιαδάκη την τεμαχίζει καίρια, ενώ οι ερμηνείες ενηλίκων και ανηλίκων σε θέλουν αδιάλειπτα εκεί.
Το Flix επικοινώνησε με τον νικητή για να μοιραστεί μαζί μας τις σκέψεις του για αυτή τη μεγάλη διάκριση. Αλλά και για την επόμενη μέρα του ελληνικού σινεμά - μετά τις διακρίσεις, τα βραβεία, τα φεστιβάλ.
Πρώτα από όλα χάρηκα για το Βραβείο Φωτογραφίας στον Γιώργο Καρβέλα Ο Γιώργος είναι πολύ σπουδαίος φωτογράφος και του άξιζε. Μου παρέδωσε μία φωτογραφία πολύ ψαγμένη, μέσα στις απαιτήσεις του σεναρίου, αλλά και ταυτόχρονα μία φωτογραφία που δεν καπελώνει την ταινία, αντιθέτως, την ανυψώνει. Είναι σπουδαίος καλλιτέχνης και είναι παρών κι ως άνθρωπος. Το είχαμε συζητήσει και ήξερε τι θέλω: να πλησιάσει τον άνθρωπο. Γνώρισε ότι η κάμερά του θα έρθει στα πρόσωπα, οπότε πρέπει οι άνθρωποι να νιώθουν οικεία μαζί του. Οι περισσότεροι ηθοποιοί μου (όπως κι ο μικρός πρωταγωνιστής μου) είναι ερασιτέχνες, κυνηγοί, κάτοικοι ενός χωριού. Φρόντισε λοιπόν να τους πλησιάσει, να τους μιλήσει, να τους γνωρισει. Κι εκείνοι τον αγάπησαν, τον εμπιστεύτηκαν. Του άξιζε το βραβείο και του αξίζουν πολλά περισσότερα του Γιώργου.
Με τον Γιώργο Καρβέλα στα γυρίσματα
Δεν ξέρω γιατί σοκαρίστηκα τόσο πολύ όταν άκουσα ότι κερδίσαμε το Χρυσό Διόνυσο Οταν μετά τον Καρβέλα πήραμε και το βραβείο Σεναρίου νόμιζα ότι τελειώσαμε - ένιωθα μια χαρά (γελάει) Σκεφτόμουν τι καλά, να βγω έξω να κάνω ένα τσιγάρο. Μπορεί όσοι βλέπατε την τελετή να το καταλάβατε: έχω πολύ άγχος με αυτά, δεν είμαι εξοικειωμένος με μία τέτοια έκθεση. Οπότε όταν ήρθε η ώρα του Χρυσού Διόνυσου κι άρχισε ο Αχιλλέας Κυριακίδης να διαβάζει το σκεπτικό, το μυαλό μου καταλάβαινε από τα συμφραζόμενα ότι μιλάει για το «Γκέκα», αλλά το σοκ μου ήταν μεγάλο. Πίστευα ότι δεν έχω καταλάβει κάτι καλά. Οταν διάβασε το βραβείο και το όνομά μου, μού κόπηκαν τα γόνατα. Ηταν ένα μικρό σκαλάκι η σκηνή και νόμιζα ότι δεν μπορώ να το ανέβω. Πολύ στρες, δεν ξέρω γιατί, δεν το περίμενα - την προηγούμενη μέρα μάλιστα καθησύχαζα εγώ άλλους συναδέλφους. Κι έσκασε το άγχος σε μένα. Για αυτό και δεν κατάφερα να πω τίποτα. Μόνο ένα ευχαριστώ - που όμως είναι μέσα από την καρδιά μου.
Η μεγάλη συγκίνηση ήρθε από άγνωστους θεατές τις προηγούμενες μέρες Νιώθω πολύ ευτυχισμένος, πολύ χαρούμενος κι όχι (μόνο) γιατί κερδίσαμε το μεγάλο βραβείο. Αλλά για το πώς επικοινώνησε η ταινία στις προβολές της τις προηγούμενες μέρες με το κοινό. Ερχόντουσαν άγνωστοι άνθρωποι και με έπαιρναν αγκαλιά και μου έλεγαν πολύ ιδιωτικά τους πράγματα, συγκλονιστικές ιστορίες, που τούς τα έβγαλε η ταινία, μοιραζόντουσαν πραγματική, ατόφια συγκίνηση και έκλαιγα κι εγώ. Δεν πίστευα ποτέ -μόνο το ονειρεύεσαι αυτό αλλά δεν το περιμένεις- ότι θα αγγίξει η ταινία σου τόσο κόσμο. Θα καταφέρεις να συνδεθείς με το θεατή και να μοιραστείς κάτι δικό σου που είναι δικό μας τελικά. Αυτό το συναίσθημα δεν μπορώ να το περιγράψω, ήταν μεγάλο δώρο. Οπότε το βραβείο ήρθε σαν κερασάκι σε αυτή τη φόρτιση.
Η πατριαρχία δεν έχει κάνει κακό μόνο στα κορίτσια. Θύματά της και τα αγόρια Πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, πώς έχουμε μεγαλώσει εμείς; Τι σημαίνει αρρενωπός, αρσενικό, άντρας; «Κάποια δεν κάνουν» λέει ο πατέρας για τον Μαξ, αλλά στην ουσία μιλάει και για τον ευαίσθητο γιο του, αλλά ίσως και τον ίδιον. Ο πατέρας φαίνεται ως ο «κακός» της ταινίας, αλλά πώς ήταν κι ο ίδιος μεγαλωμένος; Προσπαθεί να κάνει το γιο του κυνηγό για να επιβιώσει μίας κοινωνίας που είσαι ή θηρευτής ή θήραμα. Κι αυτό γιατί είναι κι ο ίδιος loser. Δεν είναι Α male, δεν είναι καλός κυνηγός, δεν πιάνει λαγούς, τον δουλεύουν στο καφενείο. Οπότε πώς θα μεγαλώσει το γιο του; Πώς θα τον φροντίσει; Με προβλημάτισε πολύ αυτή η συζήτηση γιατί έχω γίνει κι εγώ πρόσφατα πατέρας. Πώς θα καταφέρω να μεγαλώσω αυτό το παιδί χωρίς να του φορτώσω τα δικά μου; Δεν έχω τις απαντήσεις. Ελπίζω η ταινία να κάνει τις σωστές ερωτήσεις.
Ανοίγει το σινεμά το σωστό διάλογο για να μιλήσουμε και για τους άντρες ως θύματα της πατριαρχίας; Θέλω να το πιστέψω, αλλά νομίζω ότι δεν τα έχουμε καταφέρει ακόμα. Χρειάζεται αρκετή δουλειά και χρόνος. Η εποχή μας ακόμα δείχνει ότι δεν επιτρέπει πολλά. Τα ταμπού είναι βαθιά ριζωμένα και τα σχήματα «τι είναι άντρας», «τι είναι θηλυκό» εξυπηρετούν μοτίβα δεκαετιών - το άγγιξε με άλλο τρόπο κι ο Γιώργος Φουρτούνης με το «MJ» νομίζω. Θέλω να πιστεύω όμως ότι μεγαλώνει μία γενιά πιο ακομπλεξάριστη πλέον.
Για αυτό έκανα κι αυτό το τέλος Το έχω αφήσει ανοικτό, δεν θέλω να εξηγήσω τι συμβαίνει και τι όχι. Ομως όταν το παιδί καταλαβαίνει ότι ο πατέρας του έχει πάρει το σκυλί του για να το εγκαταλείψει στο βουνό «γιατί δεν κάνει για κυνηγός» αρχικά αντιδρά με οργή. Εχω βάλει όμως αυτό το τελευταίο πλάνο. Ανοίγει τα μάτια. Ανοίγει τα μάτια σε μία επιλογή: ή θα γίνει σαν τον πατέρα του, ένας οργισμένος loser άντρας, ή θα ακολουθήσει τη δική του καρδιά και διαδρομή. Για μένα, το φινάλε είναι ελπιδοφόρο.
Ο Γιώργος Φουρτούνης τα είπε υπέροχα στον ευχαριστήριο λόγο του Μακάρι να μπορούσα να τα πω κι εγώ τόσο ωραία. Εξέφρασε πολλούς από εμάς πιστεύω. Και για το θέμα του Ενιαίου Φορέα (εκεί που είχαμε αρχίσει να στρώνουμε με το Κέντρο, να κλείνει η ψαλίδα αναμονής των επιχορηγήσεων, τώρα πάμε να δούμε πώς θα λειτουργήσει κάτι νέο - και με πόσες καθυστερήσεις) και για το φιάσκο με την Επιτροπή των Οσκαρ (όλο αυτό έριξε μια βαριά σκιά στην διάφανεια μίας διαδικασίας και μάς έκανε όλους καχύποπτους).
Τι θέλουμε; Ενα σύστημα που λειτουργεί και στηρίζει πραγματικά και ουσιαστικά το ελληνικό σινεμά Είναι δύσκολα τα πράγματα κι όλοι μας είμαστε άνθρωποι με υποχρεώσεις, οικογένειες, προσωπικά χρέη. Ονειρεύομαι ένα σύστημα που δε θα αναγκάζεσαι να κάνεις χίλιες δυο άλλες δουλειές για τον βιοπορισμό σου, αλλά το σινεμά θα είναι και ο βιοπορισμός σου. Εγώ για να ανέβω στη Δράμα πούλησα το παλιό μου αυτοκίνητο. Τώρα, με τα χρήματα του βραβείου, ελπίζω να το πάρω πίσω.
Και να ξανανέβαινα στη σκηνή, πάλι το ίδιο θα έλεγα Ενα μεγάλο ευχαριστώ στους συνεργάτες μου. Η σχέση που αναπτύξαμε με το συνεργείο και τους συνεργάτες μου, το πώς δοκιμαστήκαμε, το πόσο δεθήκαμε δεν είναι κάτι που μπορεί κάποιος να εξηγήσει σε τελετές απονομής. Δεν υπάρχουν λόγια. Κι εγώ δεν είμαι καλός στα λόγια. Θα τους κάνω ένα μεγάλο πάρτι. Και με την πρώτη ευκαιρία θα τους συγκεντρώσω ξανά να δουλέψουμε και πάλι μαζί. Ηδη με πιέζουν να γράψω κάτι για να το καταφέρουμε.
Ειδικό ευχαριστώ στον Παύλο Λαγό - το πιστεύεις ότι αυτό είναι το όνομά του;
Αυτός είναι ο μικρός πρωταγωνιστής μου. Ενα παιδάκι από το χωριό το οποίο το κοιτούσα και έβλεπα πόσο κοινά χαρακτηριστικά φέρει με τον μικρό μου ήρωα. Ηταν φυσικό ταλέντο. Καταπληκτικός. Δεν το ξέρω, όμως το ελπίζω: οι γονείς του να του επιτρέψουν να ξαναπαίξει. Να βρει κι εκείνος το δικό του μονοπάτι.
